جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
الاشوردا 6094 0 پىكىر 21 قاراشا, 2016 ساعات 12:02

تۇرسىن جۇرتباي. «مۇحتارعا دا قاۋIپ ءتوندI...» (جالعاسى)

جازۋشى، الاشتانۋشى عالىم تۇرسىن جۇرتبايدىڭ (سۋرەتتە) «بەسىگىڭدى تۇزە!..» كىتابىنىڭ جالعاسى. وتكەن بولىمدەرىن مىنا سىلتەمەلەردەن وقي الاسىزدار:

http://abai.kz/post/view?id=7271       

http://abai.kz/post/view?id=7292    

http://abai.kz/post/view?id=7363    

http://abai.kz/post/view?id=7851    

http://abai.kz/post/view?id=7819    

http://abai.kz/post/view?id=7851

http://abai.kz/post/view?id=7963

http://abai.kz/post/view?id=8004

http://abai.kz/post/view?id=8164

http://abai.kz/post/view?id=8190

http://abai.kz/post/view?id=8438

http://abai.kz/post/view?id=8635

http://abai.kz/post/view?id=8747

http://abai.kz/post/view?id=8925

http://abai.kz/post/view?id=8955

http://abai.kz/post/view?id=9050

http://abai.kz/post/view?id=9536

http://abai.kz/post/view?id=9857

http://abai.kz/post/view?id=10194

http://abai.kz/post/view?id=10277

http://abai.kz/post/view?id=10532

http://abai.kz/post/view?id=10740

http://abai.kz/post/view?id=10973

IV

 ۇلى ادامداردىڭ شىعارماشىلىق ءومiربايانىن سالالاۋ وتە كۇردەلi قۇبىلىس. ءاربiر دەرەككە وتە ساق ءارi نازiك تە سەرگەك سەزiممەن قاراۋدى تالاپ ەتەدi. قاراما-قارسى كورiنiستەردiڭ وزiنەن دە نەگiزگi ارنانى ءدال جانە دالەلدi اجىراتا بiلۋ كەرەك. ونىڭ iشiندە وي پiكiرiنiڭ، ازاماتتىق تۇلعاسىنىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭi تاريحتىڭ تولعاقتى تۇستارىندا وتكەن، ەسكi تانىم-تۇسiنiكتەردiڭ تۇبەگەيلi قوپارىلىسقا ۇشىراعان الاساپىران شاقتارىن باسىنان كەشiرگەن ادامنىڭ ومiردەگi جانە ونەردەگi ۇستانعان باعىتتارى توعىسا بەرمەيدi. تۆورچەستۆونىڭ تۇڭعيىق تىلسىمى دا سوندا.

اسiرەسە تاريحي قۇبىلىستاردى سارالاۋ تۆورچەستۆو يەلەرiنە وتە قيىنعا سوقتى.

پاتشانىڭ وتارلاۋ ساياساتى حالىقتى قورلاپ، ونەر مەن عىلىمىن، مادەنيەتiن تۇنشىقتىرىپ، ويلاۋ قابiلەتiن شەكتەپ، پiكiر ايتۋ قۇقىنان ايىرىپ، ەل اراسىنا وشتiك پەن قاتىگەزدiكتi, الاۋىزدىق پەن ارانداتۋشىلىقتىڭ ۇرىعىن سەۋiپ، ابدەن مەزi ەتكەن ەدi. نيكولايدىڭ تاقتان قۇلاۋى بۇلىققان جۇرتتىڭ الدىنداعى توسقاۋىلدى اشىپ جiبەردi. جان تۇكپiرiنە ۇيالاعان اشۋ-ىزا بiردەن سىرتقا شىقتى... “الاش” پارتياسىنىڭ توڭiرەگiنە توپتاسقان ۇلت ينتەلليگەنتسياسى وسى ەكپiنمەن قازاقتىڭ iرگەسiن رەسەيدەن اجىراتىپ الماق بولدى. بiرازى وعان قارسى شىقتى 1918 جىلى ناۋرىزدا سەمەي شاhارىنا كەڭەس وكiمەتi ورناپ، ءۇش اي عانا اكiمشiلiكتi قولىنا العان كەڭەستiڭ ىقپالى قىر ەلiنە ەركiن تاراي المادى.

1918 جىلى 2 شiلدەدە بۇكiل قيىر شىعىس پەن سiبiر تەمiر جولى بويىندا چەحوسلوۆاك كورپۋسى كوتەرiلiس شىعارىپ، اق قازاقتاردىڭ كومەگiمەن سەمەيدەگi بولشەۆيكتiك وكiمەتتi قۇلاتتى. جەرگiلiكi حالىقتىڭ مۇددەسiن قورعايتىن “الاشوردانى” كولچاك مويىندامادى دا، ەسكi بيلiك ءتاسiلiن العا تارتتى. بولىستىق پارتياعا ابدەن ەتi ۇيرەنگەن بايلار وكiمەتتiڭ جيi الماسۋىنىڭ تاريحي تامىرىن تۇسiنبەي، شاردى كوپ العان جاقتىڭ جەڭiسiندەي كوردi. بۇرىننان جاعالاسقان جاۋى قاي پارتيانى جوقتاسا، سوعان قارسى پارتياعا مۇشە بولدى. سونى، پارتيا دەپ ۇقتى. وعان، مۇحتار جاقسى بiلەتiن، 1915-16 جىلدارى اۋىلىندا بالا وقىتقان شىڭعىس بوكتەرiندەگi شاعان بولىسىنىڭ بايلارى – بiر اكەدەن تۋعان يكە مەن مۇساتايدىڭ اراسىنداعى “پارتيا تارتىسى” مىسال بولادى. ساكەن سەيفۋللين “تار جول، تايعاق كەشۋدە” وسى ەكi كوكجالدىڭ “پارتياشىلدىعىن”:

“سەمەي ۋەزiندە، توبىقتى دەگەن ەلدە، مۇساتاي دەگەن جانە يكە دەگەن كiسiلەر بار. ەكەۋi دە اۋقاتتى ادام بولسا كەرەك. ەكەۋi اعايىن iشiندە باسەكە، اراز. ەكەۋi قازاقتىڭ بەلگiلi پارتياگەرشiلگiمەن، باسەكەلەستiگiمەن ەلدi ەكi جارىپ جۇلقىسادى. بiرiنiڭ ۇستiنەن بiرi ارىز جاۋدىرادى. بiر-بiرiنە پالە جابادى. قالاعا شابىسادى. يكە جەڭەدi. ۇيتكەنi سەمەيدە “الاشوردا” باستىقتارىنىڭ بiرi – يكەنiڭ تۋىسقانى. سونان سوڭ مۇساتاي تۋراشىلدىقتى سوۆدەپتەن iزدەيدi. ارينە، تۋراشىلدىقتى سوۆدەپتەن تابادى. سوۆدەپتi, بولشەۆيكتەردi قۋاتتاپ شىعادى. بۇل 1917 جىلدىڭ اقىرىندا. ال 1918 جىلدىڭ باسىندا سودان سوۆدەپ قۇلاپ، “الاشوردا” كۇشەيiڭكiرەپ شىعا كەلگەن سوڭ، مۇساتاي قۇعىنعا تۇسەدi. مۇساتايدى “قازاقتان بولشەۆيك بولعان”، “سوتسيالشىل” بولا قالعان، الداۋشى بۇزىق دەپ “الاشوردا” جازۋشىلارى گازەتiنە جازادى. ارينە، مۇساتاي يكەدەن تاياق جەگەن سوڭ، يكەنi “الاشوردالار” سۇيەگەن سوڭ، تۋراشىلدىقتى سوۆدەپتەن تاپقان سوڭ بولشەۆيكتەردi, سوۆدەپتi قۋاتتاماي قايتسiن! “مۇساتاي جاۋىز، ۇستالسىن!” دەپ “الاشوردانىڭ ۇكiمەتi” جارلىق شىعارادى، -دەپ مىسقىلدادى.

“ۇيتكەنi سەمەيدە “الاشوردا” باستىقتارىنىڭ بiرi – يكەنiڭ تۋىسقانى” دەپ ساكەن مەگزەگەن ادام – حالەل عابباس ۇلى. ول 1917 جىلى جەلتوقسانداعى وتكەن سەمەي وبلىستىق “الاش” كوميتەتiنiڭ جينالىسىندا ونىڭ تورارالىعىنا سايلاندى. جۇمىسشى جانە سولدات دەپۋتاتتارى وكiمەتiنiڭ تۇسىندا استىرتىن ۇيىم قۇرىپ، جارنا جيناعان. الاش (قازiرگi جاڭا سەمەي) قالاسىن استانا دەپ جاريالاعان. قازاق كوميتەتiنiڭ كەيiنگi اقپارىندا: “كوكەك ايىنىڭ باسىندا بiزدiڭ ماقساتىمىزدى كوزدەگەن تاعى بiر جاسىرىن ۇيىمنىڭ بار ەكەنi اڭىقتالدى. سول ۇيىممەن تاعىز بايلانىس جاساۋ ءۇشiن ولاردىڭ قاتارىنا ءوز ادامدارىمىزدى ەنگiزدiك: اسكەري شارالار جونiنەن – كاپيتان توقتامىسوۆ، ازاماتتىق iس جونiنەن بياحمەت سارسەنوۆ پەن حالەل عابباسوۆ جiبەرiلدi. از ۋىقىتتىڭ iشiندە قالالىق جاسىرىن ۇيىمنىڭ قورىنا 35.000 سوم قارجى جيناقتالادى”- دەپ تۇسiندiرمە بەرiلگەن. شiلدەدە كونترەۆوليۋتسيالىق توڭكەرiس تۇسىندا مۇساتايدى قاماققا الۋعا بۇيىرعان حالەل دە يكە مەن مۇساتايدىڭ ورتاق باۋىرى بولاتىن.

حالىقتىڭ تاعدىرى شەشiلiپ جاتقان كەزدە رۋشىلدىقتان ارىلا الماعان، بيلiكتiڭ كەزەك الماسۋىن ءوزارا كەك قايتارۋعا پايدالانعان جىلپوستىق مۇحتاردىڭ جانىن تۇرشiكتiردi. تiپتi قياناتتان اۋلاق شاكiرiمدi دە وعان ارالاستىرىپ ۇلگiرەدi. “قازاق iشiندەگi پارتيا نەدەن؟” -دەگەن ماقالاسىندا رۋشىلدىق iندەتiن اشىنا جازعىرىپ، ونىڭ حالىققا تيگiزەتiن قاسiرەتi مەن كەسiرiن تالداپ بەردi. اتامان اننەنكوۆ پەن ۇلتشىل رەاكتسيونەرلەردiڭ قاتتى قىسىمىنا قاراماستان 1918 جىلدىڭ كۇزiندە “بiزدiڭ ەندi ەسكەرەتiن نارسەمiز سول جۋان مەن ناشار اراسىنداعى ايىرماشىلىقتى جوعالتىپ، جۇرتتى بۇلiكسiز تىنىشتىق ءومiر قالپىنا ءتۇسiرۋ”- دەپ اشىق جازدى. ارينە، مۇنداي پiكiر بۇلىكشiلiكتi ۇيىمداستىرعاندارعا جاقپادى. سەبەبi: بۇل – سول ۋاقىتتا تۇرمەدە جاتقان، كەيiن اتىپ ولتiرiلگەن نۇرعالي قۇلجانوۆ سياقتى بولشەۆيكتەردiڭ iسiن قوستاۋ ەدi. مۇحتار 1919 جىلى جازدا گيمنازيانى بiتiرiسiمەن قالانى تاستاپ اۋىلعا كەتiپ قالدى.

تاريحي توڭكەرiس تۇسىنداعى بiر كۇننiڭ وقيعاسىنىڭ ءوزi تۆورچەستۆو ادامىنىڭ ساناسىنا ەرەكشە اسەر ەتەدi. اكiمشiلiك، بيلiك، ساياسي باعدار قالاي قۇبىلسا دا، مۇحتار كۇندەلiكتi تiرشiلiك تولقىنىنىڭ اعىسىندا كەتپەدi. وشپەيتiن، وزگەرمەيتiن ماقساتى – حالاقتىڭ اقىل-ويىن بيلەيتiن وقۋ، عىلىم، مادەنيەت iسپەتتi رۋحاني قاجەتتiلiكتi دامىتۋدى مۇرات تۇتتى.

كوڭiل كوزiمەن بولجاي وتىرىپ مۇحتاردىڭ باسىنان كەشكەن كۇيiنiش-ءسۇيiنiشiن، تاعدىر تالقىسىنداعى تولعانىسىن جۇيەلەپ، بۇدان دا قىزىقتى تاسiلمەن بايانداپ بەرۋگە بولار. بiراق بiز ماقساتتى تۇردە، مۇحتاردىڭ سول كەزدەگi بەلگiلi-بەلگiلi وزگەرiستەرiنە قاتىستى تەك ومiرلiك دەرەكتەردi عانا نازارعا سالۋدى ۇيعاردىق. سونىڭ iشiندە، ءاربiر وقيعانىڭ تiكەلەي كۋاسi بولعان ادامداردىڭ بۇرىن-سوندى بەلگiلi-بەلگiسiز، اۆتوردىڭ ءوزi اڭگiمەلەسكەن ساتiندە قاعازعا تۇسiرگەن ەستەلەكتەرiن ۋاقىت جۇيەسiمەن بايانداۋ ءتاسiلiن سانالى تۇردە قولداندىق. ول – تەك ادەبي ءادiس ەمەس، بارىنشا شىندىقتى كورسەتۋ نيەتiنەن تۋعان قاجەتتiلiك. شىعارماشىلىق ەڭبەكتەرi جونiندە كەيiنگi تاراۋدا تولىق ماعلۋمات بەرiلگەندiكتەن دە، جەكە باسىنا، قىزمەتiنە قاتىستى جايلار قامتىلدى. وزگە وقيعالاردى وسى كەزەڭ تۋرالى دەربەس زەرتتەۋدiڭ ەنشiسiنە قالدىرامىز. ال شىعارمالارىنا ارقاۋ بولعان ومiرلiك كورiنiستەر ءار تۋىندىنىڭ جازىلۋ تاريحي ايتىلاتىن تاراۋلاردا باياندالادى. ەسكەرتە كەتەرiمiز، زامانداستارىنىڭ ەستەلiكتەرiنەن تۇراتىن شىعارماشىلىق – ومiرباياندىق پورترەت جاساۋ ەجەلدەن بار ءداستۇر.

سول ءۇردiستi دە ۇستانامىز.

قالاداعى قاربالاس تiرشiلiكتەن قاجىماسا دا، 1919 جىلى جازدا مۇحتار قىرعا شىعىپ كەتتi. اۋەز اتا ۇرپاقتارىنىڭ تiزگiنiن ۇستاعان رازاقتىڭ بورiلiدەگi ۇيiندە جاس كەلiنشەگi – رايحان ىقىلاسى بۇزىلماعان قالپىندا جارىنىڭ جولىن توسىپ وتىرعان. كوكتەمنەن كەيiنگi سوققانى وسى. تۇڭعىش مۇعاميلانىڭ دا تiلi شىعىپ قالىپ ەدi. شوقان اتتى ۇلى دا دۇنيەگە كەلەدi.

سونىمەن، 1919 جىل. جاز ايى.

مۇحتاردىڭ تۋعان اپكەسi زۇبايلانىڭ كۇيەۋi قابدەش ءاسiرجانۇلىنىڭ جيەنi تاريحشى، پروفەسسور مۇساتاي اقىنجانوۆ:

“بiز ءاسiرجان اۋلىنا كەلگەندە مۇحتار باستاعان توپ قابدەش اعانىڭ وتاۋىندا قارىنداسى ءۇميانىڭ ۇيiندە ەكەن. ءۇي-iشi لىق تولعان جاستار مەن تiلەۋلەس دوستارى ەكەن. ورتالارىندا مۇحتار بiر توبە، جازباي تانىدىم. “تەكشەنiڭ باۋىرىندا” دەگەن، وسى قابدەش اعالاردىڭ كوش اسۋى جايىندا جازعان بiر اڭگiمەسiن وقىپ وتىر ەكەن. بiز بارعان سوڭ اڭگiمە ءبولiندi...

مۇحتار ءسوزi ءارi شەشەن، نانىمدى كورiندi. ول وتىرعانداردىڭ بارلىعىنا، اسiرەسە مەن ءۇشiن مۇلدە تىڭ جاڭالىقتاردى ايتتى. وسى ۋاقىتقا دەيiن شىڭعىس جەرiن مەكەندەگەن (ول كەزدە ونى تەك رۋ اتىمەن توبىقتى، قانجىعالى، سادىر، ماتاي دەپ اتايتىن) جۇرتتىڭ ەسiنەن قالماي كەلە جاتقان “ەڭلىك-كەبەكتiڭ”، “قالقامان-مامىردىڭ”، “بiرجان-سارانىڭ” اڭگiمەلەرiن مىسالعا الدى. “قالقامان-مامىردىڭ داۋىنداي...” نەمەسە “ەركەك توقتى قۇرباندىق، كەبەك قانى تامباسا، شىڭعىس بiزگە قونىس بولماس ەدi...” دەپ، بارلىق ەسكiشiلiك پەن ورەسكەلدiكتi, رۋشىلدىق-فەودالدىق وسپادارلىقتى جۋىپ-شايعىسى كەلەتiندەرگە قارسى مۇحتار شىندىقتى اشاتىن كiتاپتار جازاتىنىن ايتتى.

سونىمەن بiرگە مۇحتار بۇل اڭگiمە-جىرلار iشiندە حالىق تiلiنiڭ نە بiر اسىل-قازىنالارى جاتقانىن ءسوز قىلدى. ولەڭ-جىردىڭ باعاسىن ءوز الدىنا بiر سالا ەتiپ دالەلمەن كورسەتە كەلiپ، “قارا ءسوزدiڭ” ودان قالىسپايتىنىن ايتتى.

ەندi بiر ساتتە مۇحاڭ كەڭگiرباي مەن قارامەندە بيدiڭ شىڭعىس بوكتەرiن مەكەندەۋ ءۇشiن بولعان داۋىن كوپكە تۇسiندiرە وتىرىپ، ۇزاق بايانداپ ايتىپ بەردi. سوزدەن ۇتقان كەڭگiرباي وسى شىڭعىستى مەكەندەپ قالىپتى دا، ۇتىلعان قارامەندە توبىقتى توبىن باستاپ بالقاش جاققا، كەڭقاق دەگەن جەرگە كوشiپتi.

...سول كۇنi كەشكە مۇحتاردىڭ سۇراۋىمەن اۋىلدا التىباقان قۇرىلدى. ءتۇنi بويى اۋىل الدى، قوي شەتi ساۋىق-سايران، ءان-كۇيگە بولەندi. مەن ساۋىق سايراندا جۇمىسىم جوق، ناعاشى اپام جەكەبايدىڭ ۇيiنە بارىپ iشتەي مۇحتار ءسوزiن پىسىقتاۋمەن بولدىم...

ۇمىتپاسام، شiلدەنiڭ باس كەزiندە، دۇيسەنبi كۇنi جۇكەن ۇيiندە، بوبiكەي شوقىسىنىڭ الدىندا ءاسiرجان اۋىلدارىندا تۇڭعىش جازعى مەكتەپ اشىلدى. مەكتەپتi اشۋشى دا، جەتەكشi دە مۇحتار بولدى. سەگiز جاسار بابيراننىڭ قولىنان ۇستاپ مۇحتار، قابدەش ەكەۋi مەكتەپكە بiرiنشi بولىپ كiردi. كەلگەن بالالار iشiندە بابيرا، سادۋاقاس سىقىلدى سەگiز جاسار بالالارمەن بiرگە، كەنجەتiلەۋ دولامبەكۇلى سىقىلدى ون جەتi جاسار، مەنiڭ وزiمنەن ۇلكەن بiرنەشە اۋىل جاستارى دا بار ەدi. مۇحتار مەن قابدەش اعانى كورگەن اۋىل ەرەسەكتەرi تەگiس جينالدى. جينالعان اۋىل ادامدارى الدىندا مۇحتار ءسوز سويلەدi...

مەكتەپ اشىلعان العاشقى كۇندەرi مۇحتار قابدەش اعانىڭ اۋىلىندا بولدى. اۋىل اراسى وتە جاقىن بولاتىن. مۇحتار مەنi وسى كۇندەرi كوپ نارسەگە ۇيرەتتi. جاڭا الiپپە جوق. مۇحتار مەن قابدەش اعانىڭ وقىعان iنiسi قادۋاشiم ەكەۋi ورىسشا جازىلعان ازبۋكانىڭ ۇلگiسiمەن قازاقشا الiپپە جاساپ بەردi. مەن ول الiپپەلەردi جەكە-جەكە داپتەرگە باسپاداي ەتiپ كوشiرiپ، وزدەرiنە كورسەتكەنiمدە، ولار قاتتى قۋاندى. مەن كوشiرiپ جازعان الiپپەنiڭ بiرەۋiن تاڭداپ الىپ، جيەنiنiڭ قولىنا ۇستاتىپ، مۇحتاردىڭ بالامەن بالاشا قۋانىپ قاقىلداپ كۇلگەنi ءالi ەسiمدە. رەتi كەلگەن سوڭ ايتا كەتەيiن، مۇحتارعا مەنiڭ قولىم ۇناعانى سونشا، ول كەيiننەن كوپتەگەن قولجازبالارىن ماعان كوشiرتەتiن بولدى، سەبەبi مۇحتاردىڭ اراپشا قولجازباسىن كوزi قانىقپاعاندار تانۋى قيىن ەدi. مۇحتار ءوزi كەيدە “ساماربايدان قالعان مۇرا عوي” دەيتiن. شىندىعىندا دا سامارباي سىقىلدى ەسكi مولدالاردىڭ قولىن تانۋ قيىن ەدi.

كۇزگە قاراي مۇحتار اعاسى رازاقتى جiبەرiپ، مەنiڭ اكەم بەكبولاتپەن سويلەسiپ، بiر جاعىنان بالالارىن وقىتپاق، ەكiنشi جاعىنان مەنiڭ ءوزiمدi ورىسشا وقىتتىرماق بولىپ، شىڭعىستىڭ باۋىرىنان سەكسەن شاقىرىم جەردەگi ءوز اۋلىنا الىپ كەلدi. بۇل مەنiڭ ۇيدەن ۇزاپ تۇڭعىش شىققان ۇزاق ساپارىم بولدى. انام مارقۇم بيبيعايشا “الىس ساپارعا اتتانىپ بارا جاتىرسىڭ، بالام...”، - دەپ جىلاپ قالدى.

مەن بارىپ قوجالار اۋلىنا مۇعالiم بولىپ ورنالاسقان كەزدە، مۇحتار سەمەيدە ەدi. مەن مۇحتاردىڭ ءوزi ۇيiندە تۇرىپ، سول ءۇيدi بالا وقىتاتىن مەكتەپ ورنىنا پايدالاندىم. مۇحتاردىڭ قىرداعى ۇيiندەگi كiتاپحاناسىن پايدالانۋعا شاما جوق بولاتىن. ورىسشا كiتاپتاردىڭ تەك سۋرەتتەرiن كورiپ، سۋرەت استىنا جازىلعان بiردi-ەكiلi ادام، حايۋان اتتارىن عانا وقي بiلەتiنمiن”.

دەمەك، جاز ايلارىندا مۇحتار اۋىلدا دەمالعان. كۇزدە قالاعا قايتىپ ورالعان. قاراشادا قالادا توتەنشە جاعداي ورنادى. ول قىزىل ارميانىڭ كولچاكتى سەمەي توڭiرەگiنە تىقسىرا ىعىستىرىپ، قىسپاققا الۋىنان كەيiن تiپتi كۇشەيە ءتۇستi. كولچاكتىڭ 43-شi جانە 46-شi پولكi, سەمەيدiڭ تۇبiندەگi اۋىل ستانتسياسىندا “تۇركىستان” برونەپوەزىنىڭ قۇرامى قىزىلدار جاعىنا شىقتى. 29 قاراشا كۇنi بارلىق بيلiك اتامان اننەنكوۆتىڭ قولىنا كوشiپ، ساياسي تۇتقىنداردى جاپپاي اتۋ باستالدى. ونىڭ iشiندە نۇرعالي قۇلجانوۆ تا بار ەدi. I جەلتوقسان كۇنi 85 بولشەۆيكتi اتۋ جازاسىنا بۇىردى، 30 قاراشا كۇنi كەشكi 20 ساعات 30 مينۋتتا بولشەۆيكتەردiڭ استىرتىن ۇيىمىنىڭ شەشiمiمەن تەمiرجول باتالونى، ەسەرلەر مەن زەڭبiرەكشiلەر قۇرامىنىڭ قولداۋىمەن قارۋلى كوتەرiلiسكە شىعىپ، قالاداعى سەرب روتاسىن قارۋسىزداندىرىپ، تۇرمەنi, كورپۋس شتابىن باسىپ الىپ، گەنەرال برجەزوۆسكيدi تۇتقىنعا ءتۇسiردi. كورپۋس كومانديرi اننەنكوۆقا: “بارلىق اسكەري بولiمشەلەر كوتەرiلiسكە شىقتى. ولار سەمەيدە قالدى، ماعان ەلۋ شاقتى وفيتسەر عانا ەردi”-دەپ تەلەگرامما سالىپ، ءوزi الاش قالاسىنا (ەرتiستiڭ سول جاعىنداعى قازiرگi جاڭا سەمەي) باس ساۋعالادى. اننەنكوۆ جانتالاسا قيمىلداپ، كۇدiكتiلەردi جاپپاي جازالاۋعا بۇيرىق بەردi. ۇستالعانداردى ۇلتىنا، تەگiنە قارا تەكسەرiپ جاتپادى. بiردەن تۇرمەگە قامادى. مۇحتارعا دا قاۋiپ ءتوندi.

(جالعاسى بار)

abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1491
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3259
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5566