جاقىندا الەكساندر لۋكاشەنكو ءباسپاسوز جيىنىن وتكىزىپ، وعان ءتۇرلى باق وكىلدەرىن شاقىرىپتى. ءسويتىپ، ول جەردە باتكا بەلورۋسسيا-رەسەي قارىم-قاتىناسى تۋرالى، الگى وداقتار قالاي قۇرىلعانى تۋرالى كەڭىنەن بايانداپ بەرگەن.

ءبىز وتكەندە نازارباەۆ، پۋتين جانە لۋكاشەنكو ۇشتىگى قۇرعان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ كەلەشەگى كۇڭگىرت دەپ جازعان ەك.  حالىقارالىق ساياسات بىردە اق، بىردە كوك دەسەك تە، وسى جولى لۋكاشەنكو قاھارىنا مىنسە كەرەك. ەاەو-دان دا، كەدەندىك وداقتان دا شىعىپ، ءتىپتى رەسەي مەن بەلورۋسسيا قارىم-قاتىناسىنا توقتاۋ قويۋعا بەكىنگەنىن ايتتى.

باتكانىڭ وسى مالىمدەمەسىنەن كەيىن، رف مەن ەكىارادا شەكارا قايتا ورناتىلدى. بۇرىنعىداي ەمىن-ەركىن كىرىس-شىعىس توقتادى.

ورىسپەن وداق قالاي قۇرىلدى؟

اۋەلى، ينتەگراتسيالىق جوبالار تۋرالى ايتقان الەكساندر لۋكاشەنكو، كەدەندىك وداق قۇرۋ جونىندەگى يدەيا ءپۋتيننىڭ اس ۇيىندە قابىلدانعانىن ايتتى. راس، نازارباەۆ، كۋچما، لۋكاشەنكو جانە پۋتين بەيرەسمي كەزدەسۋ كەزىندە شەشىم قابىلداپ، وداق قۇرۋ جوباسىن تالقىلاعان.

باتكانىڭ ايتۋىنشا، كەدەندىك وداق جوباسىندا ءاۋ باستا قازاقستاننىڭ مۇشەلىگى تۋرالى ءسوز بولماعان. رەسەيدىڭ سول كەزدەگى بيلەۋشىسى پۋتين باتكادان تىزەرلەپ وتىرىپ، كومەك سۇراعان.

«ءبىزدىڭ ايتقاندارىمىزدى، جوسپارلارىمىزدى سول كەزدەگى جاپ-جاس پرەزيدەنت پۋتين تىزەرلەپ وتىرىپ جازىپ العان»، - دەپ ەسكە الدى الەكساندر لۋكاشەنكو.  

رەسەيدىڭ سول كەزدەگى جاپ-جاس پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين، جالىنىپ-جالپايعان سوڭ، وداققا قوسىلدىق دەيدى. راسىندا، كەدەندىك ءام ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە ەلدەردەگى ەكونوميكالىق ماسەلەلەردىڭ ءماز ەمەستىگىن جازىپ ءجۇرمىز. تەڭ باسەكەلەستىكتىڭ جوقتىعىنان، ەلدەر ەكونوميكاسى قۇلدىراپ، تاۋار اينالىمى تومەندەگەن. بۇل جەردە كادىمگى مونوپوليا.

ء«بىز قالاي كەلدىك بۇل وداققا؟..ءبىزدى شاقىرعان سوڭ كەلدىك. اۋەلدە ءبىز بۇل وداق، بۇل اكسيوما تەڭ قۇقىلى بولادى، بارلىعىمىزعا تەڭدەي جاعداي جاسالادى دەپ سەندىك. ەگەر تەڭدەي جاعداي بولماسا كەرەگى جوق. بۇنداي وداقتىڭ كەرەگى جوق. مىنە، وسى جىلدار ىشىندە تەڭسىزدىكتىڭ كەسىرىنەن بەلورۋسسيا 15 ميلليارد دوللار شىعىنعا باتتى. ولار تاعى مويىندايدى وسىنى. ءسويتىپ، بىزگە 5 ميلليارد نەسيە بەردى. بۇل قالاي؟ باعانى ءوسىرىپ-ءوسىرىپ ءبىزدىڭ 15 ميللياردتى الداپ الادى دا، ءوزىمىزدىڭ اقشامىزدان وزىمىزگە نەسيە رەتىندە بەرەدى. وندا دا ۇشتەن ءبىرىن عانا بەرەدى. ونىڭ پايىزى تاعى بار»، -دەيدى الەكساندر لۋكاشەنكو.

بەلورۋسسيا مەن رەسەي اراسىندا شەكارا جابلىپ، ۆيزاسىز رەجىم توقتاتىلعانىنا باتكا رەسەي تابارىن كىنالايدى.

«دۇرىس، تەرروريزمگە قارسى كۇرەسۋ كەرەك. بىراق، بەلورۋسسيا مەن رەسەيدىڭ قايسىسى تەرروريستىك جاعىنان قاۋىپتى؟ ءبىز قاپقازدا سوڭىس ءجۇرىپ جاتقان دا شەكارامىزدا جاپپاعان ەدىك.  ولار كىمنەن قورعانىپ وتىر؟ كىمنەن قورقىپ شەكارانى جاۋىپ وتىر؟ نە، بىزدەن گورى مىقتى قورعانا ما؟ بىلجىراعان اڭگىمە. ولاردىڭ شەكاراشىلارىنىڭ سيقىن بىلەمىز»،-دەپتى باتكا.

ايتپاقشى، اقش-تىڭ جاڭا سايلانعان 45-پرەزيدەنتى دونالد ترامتىڭ جەڭىسىنە ەكىلەنىپ قۋانعان رەسەي  ەدى. ءتىپتى، ساياساتكەرلەرى باستاپ، ارتىستەرى قوشتاپ ترامپتى ۇلىقتاعاندا، امەريكالىقتار جولدا قالدى. قۇددى جەتاكەلەرى اقش تاعىن يەمدەندەنگەي ءماز بولدى. 

«مىنە، اقش-تا ترامپ جەڭدى. ەندى بەلورۋستەر كوپ دامەلەنە بەرمەسىن دەيدى-مىس. ترامپتى جايىنا قويىڭدارشى. قۇددى، سول ترامپتى رەسەيلىكتەر سايلاعانداي. ترامپ بۇل – اقش پرەزيدەنتى. ونىڭ سايلاۋ الدىنداعى ۇرانىن كوردىڭىز بە؟ ء«بىز اقش-تى ەڭ قۋاتتى ەل جاسايمىز!». ودان كەيىن ترامپقا قالاي رەنجيسىڭ؟! پرەزيدەنتتى سەندەر سايلادىڭدار عوي. ول دا وباما سياقتى جامان با؟.. ەستەرىڭنەن شىعارماڭدار، اقش حالقى پروامەريكاندىق پرەزيدەنت سايلادى. پرورەسەيلىك پرەزيدەنت سايلاعان جوق», - دەپ تۇيىندەيدى الەكساندر لۋكاشەنكو.

ەستەرىڭىزدە بولسا، وتكەن جىلعى پەتەربوردا وتكەن ەاەو سامميتىنە لۋكاشەنكو ءتۇرلى سىلتاۋ ايتىپ، كەلمەي قويعان. ول كەزدە رەسەيلىك باق باتكدان ساتقىن وبرازىن سومدادى. انىعىندا بۇل ساياسات ەدى. جوعارىدا لۋكاشەنكو كەلتىرگەن دەرەكتەر وتە قيسىندى. تەڭ باسەكەلەستىك جوق وداقتان شىعۋ – ساياسي ريتوريكا ەمەس، ينتەگراتسيالىق جاڭعىرۋ. 9 ميلليون نارىعى بار بەلورۋسسيا 15 ميلليارد دوللار جەلىنىپ قالعان. ال ءبىز شە؟

نۇرزات توعجان

Abai.kz