كەشە ماجىلىسكە ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى تيمۋر سۋلەيمەنوۆ كەلىپ كەتتى. ماجىلىستە ءوتىپ تۇراتىن ۇكىمەت ساعاتىنا «ۇكىلەنىپ» كەلگەن مينيستر ەلىمىزدە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا قىراۋار قارجى ءبولىنىپ جاتقانىن ايتىپ لەپىردى. «لەپىردى» دەگەن سوزگە لەپ بەرىپ وتىرعان سەبەبىمىز: قازىنادان قانشا قارجى بولىنسە دە، قازاقستاندا قارقىن العان يگىلىكتى ءىستى كورە الماي قازاقستان حالقى قاجىپ بارادى. قايدا بارساڭ دا جۇمىسسىزدىق، قايدا قاراساڭ دا كاكىر-شۇكىردى كاسىپ ەتىپ، كۇنەلتىپ جۇرگەن جۇرت. ايتسە دە بيلىك تاراپىنان بيزنەستى نەسيەلەۋدىڭ ءۇردىسى ۇزىلگەن ەمەس. سوندا قىرۋار قارجى قايدا كەتىپ جاتىر؟

ۇكىمەت ساعاتىندا مينيستر  بىر عانا «بيزنەستىڭ جول كارتاسى» باعدارلاماسىنا 344 ميلليارد تەڭگە، سۋبسيدياعا 146 ميلليارد تەڭگە بەرىلگەنىن ايتتى. ال، «بيزنەستىڭ جول كارتاسى» دەگەنىمىز نە؟  «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ «جاڭا ونجىلدىق – جاڭا ەكونوميكالىق ورلەۋ – قازاقستاننىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرى»  اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىن جانە قازاقستاننىڭ 2020 جىلعا دەيىنگى ستارتەگيالىق دامۋ جوسپارىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ازىرلەنگەن باعادارلاما.

باعدارلامانىڭ ماقساتى ەكونوميكانىڭ شيكىزاتتىق ەمەس سەكتورلارىنداعى وڭىرلىك كاسىپكەرلىكتىڭ تۇراقتى جانە تەڭگەرىمدى ءوسۋىن قامتاماسىز ەتۋ، سونىمەن قاتار بار جۇمىس ورىندارىن ساقتاۋ جانە تۇراقتى جۇمىس ىستەيتىن جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ بولىپ تابىلادى.

باعدارلاما ەكى كەزەڭ بويىنشا جۇزەگە اسىرىلىپ، مىنا سالالاردى قامتۋى كەرەك بولاتىن:

اگرو - ونەركاسىپ كەشەنى;

كەن ءوندىرۋ ونەركاسىبى سالاسىنداعى تەحنيكالىق قىزمەتتەر;

جەڭىل ونەركاسىپ جانە جيھاز شىعارۋ;

قۇرىلىس ماتەريالدارى مەن مەتالل ەمەس وزگە مينەرالدى ونىمدەر ءوندىرۋ;

مەتاللۋرگيا، مەتالل وڭدەۋ، ماشينا جاساۋ;

وزگە ونەركاسىپ سەكتورلارى (ونىڭ ىشىندە وزگە دايىن ونىمدەر شىعارۋ; ەلەكترمەن جابدىقتاۋ، گاز، بۋ بەرۋ جانە اۋا سورعىزۋ; سۋ جيناۋ، وڭدەۋ جانە تاراتۋ; كاناليزاتسيا جۇيەسى; قالدىقتاردى جيناۋ، وڭدەۋ جانە تازارتۋ، قالدىقتاردى ىسكە جاراتۋ; قالدىقتاردى جويۋ سالاسىندا قايتا كۋلتيۆاتسيالاۋ)

كولىك جانە قويما قىزمەتى;

تۋريزم;

اقپارات جانە بايلانىس;

كاسىبي، عىلىمي جانە تەحنيكالىق قىزمەت;

ءبىلىم;

دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك قىزمەتتەر;

ونەر، كوڭىل كوتەرۋ جانە دەمالىس;

قىزمەتتىڭ وزگە تۇرلەرىن (كومپيۋتەرلەردى، جەكە پايدالانۋ زاتتارى مەن تۇرمىستىق تاۋارلاردى جوندەۋ جۇمىسىن) ۇسىنۋ.

وسىنىڭ ىشىندە ازىرگە ناقتى كورىنىس تاپقانى بىزدە كوڭىل كوتەرۋ بولسا كەرەك. كوڭىل كوتەرۋ جاعىنان ءبىز قازىر كوش ىلگەرى كەتكەنبىز. وعان تەلە-راديومىزدان باستاپ، قىزىلدى-جاسىلدى گازەت-جۋرنالدار مەن كوپىرمە سوزدەرىمىز مىسال.

ءجا، سونىمەن تاقىرىبىمىزعا كەلەيىك. سۋلەيمەنوۆ  ءبىر عانا «بيزنەستىڭ جول كارتاسى» باعدارلاماسىنا 344 ميلليارد تەڭگە، سۋبسيدياعا 146 ميلليارد تەڭگە بەرىلگەنىن ايتقان سوڭ، ونىڭ ەسەپ-قيسابىنا قارسى دەپۋتات نۇرتاي ءسابيلانوۆ:

- ءسىز دامۋ قورىنان الگىندەي سومادا قارجى بولىنگەنى ايتتىڭىز. الايدا، مەملەكەتتەن قولداۋ العان كەيبىر كاسىپكەرلەر جۇمىستارىن توقتاتقان. ءسوزدىڭ تۋراسىنا كوشسەك، دامۋ قورى كاسىپكەرلەرگە اقشا تاراتۋمەن اينالىسقان. ءتيىمسىز باعدارلامانى جۇزەگە اسىرعان, - دەپ قارسى ءۋاج ءبىلدىردى.

دەپۋتاتتىڭ وسىنداي ۋاجىنە ءۋاج تاپپاي تەرلەگەن ءمينيستردى سودان كەيىن وزگە دەپۋتاتتار ارقادان قاعىپ، قولپاشتاۋعا، اقىل ايتىپ، الدارقاتۋعا كوشتى. سونىڭ ءبىرى ماجىلىسمەن ومارحان وكسىكباەۆ مينيستردەن جەر داۋىنا قاتىستى وتستاۆكاعا كەتكەن ەكس-مينيسترلەر ەربولات دوساەۆ پەن پارا الدى دەپ ايىپتالعان قۋاندىق بيشىمباەۆتىڭ قاتەلىگىن قايتالاماۋىن سۇراپ «جالىنعانداي» كەپ تانىتتى.

«تاۋەلسىزدىك العالى بەرى ەكونوميكا مينيسترلىگىن باسقارعان ءسىز 20-شى ءمينيسترسىز. بىرەۋى باعى جانىپ كەتتى، ءوزى جانىپ كەتتى، بىرەۋى شۋلاتىپ كەتتى. ەندى ءسىزدىڭ ارتىڭىزدا جاقسى ءبىر ءىز قالسا ەكەن دەگەن نيەت ايتقىم كەلەدى», – دەدى دەپۋتات ومارحان وكسىكباەۆ.

ماسكەۋدە 5 جىل تۇرعان كەزىندە تۋعان حالقىنىڭ تىلىنەن ادا بولعان مينيستر نە دەپ كەتتى، دەپۋتاتتار نە دەپ قالدى – بۇنى ناقتى ءتۇسىنۋ دە، ءتۇسىندىرۋ دە قيىن. ويتكەنى ول مەملەكەت قازىناسىنان بولىنگەن قارجىنىڭ قيسابىن بىلگەنى بولماسا، قايدا، قالاي جۇمسالعانىنان حابارسىزدىعىن بايقاتتى.

Abai.kz