سوناۋ ون توعىزىنشى عاسىردىڭ الپىس ءۇشىنشى جىلى. جاپون ەلىندە تورتكىل دۇنيەدەن وقشاۋلانىپ، سىرتتان كىرگىزبەيتىن، ەلدەن شىعارمايتىن، ەگەر كەتكەندەردى ءبىلىپ قويسا ءولىم جازاسىنا كەسەتىن ءبىر قاتىگەز زامان ورناپتى. بىراق كۇندەردىڭ كۇنى ارمان قۋعان تەپسە تەمىر ۇزەتىن جاپوننىڭ بەس جىگىتى مىنانداي نارتاۋەكەلگە بەل بايلايدى. اعىلشىننىڭ ساۋدا فيرماسى كەمەسىنىڭ ولارمەن كەلىسىپ، جاعالاۋعا كەلگەنىن پايدالانىپ، اعىلشىن تەڭىزشىلەرىنىڭ كيىمىن كيىپ، جاسىرىنىپ شەتەلگە اتتانادى. سودان 135 كۇن بويى الدىمەن - شانحايعا، شانحايدان - لوندونعا كەمەمەن ءجۇزىپ، اقىرى ەسەن-ساۋ جەتەدى. ۇلىبريتانيانىڭ ۆيكتوريا حانزاداسى بيلەگەن تۇستا اعىلشىندار كۇنشىعىس ەلىنەن كەلگەن بەسەۋدى جىلى قابىلداپ، بىردەن ۋنيۆەرسيتەت كوللەدجىنە وقۋعا قابىلدايدى. ارادا بەس جىل ءوتىپ، وقۋدى ءبىتىرىپ، مامان بولىپ شىققان بەس جاپون ەشتەڭەگە قارايلاماي تۋعان ەلىنە قايتادى. جاپونياعا كەلگەندە زامان وزگەرگەن ەكەن. بەس جىگىتكە وزدەرىنىڭ قابىلەت-قارىمىن كورسەتۋگە داڭعىل جول اشىلادى. ولار بىلەك سىبانا تالانتىمەن ءتانتى ەتىپ جاپون ۇكىمەتىنىڭ قۇرامىن جاساقتاۋعا بەلسەنە كىرىسەدى. بەسەۋدىڭ ءبىرى - يتو حيروبۋمي 4 رەت جاپونيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى، 2 رەت ىشكى ىستەر ءمينيسترى، ءبىر-بىردەن ادىلەت جانە سىرتقى ىستەر ءمينيسترى قىزمەتىن اتقارادى. ەڭ باستىسى - جاپون كونستيتۋتسياسىنىڭ اۆتورى جانە گەنو يمپەراتورىنىڭ ەڭ جاقىن كەڭەسشىلەرىنىڭ ءبىرى بولادى. ال ينوۋە كاورۋدا ۇكىمەت قۇرامىندا قوعامدىق جۇمىس، سىرتقى ىستەر جانە ەگىنشىلىك ءمينيسترى قىزمەتتەرىندە بولادى. ال ەنو كينسۋكە ۇلتتىق ۆاليۋتا ەنگىزۋگە قاتىسىپ جانە وساكوداعى مونەتا جاسايتىن ساراي سوقتىرعان. ينوۋە ماسارۋ جاپونيا «تەمىر جولىنىڭ اكەسى» اتانادى. بەسەۋدىڭ سوڭعىسى ياماو ەدزو كەمە جاسايتىن كاسىپورىندى باسقارىپ، ودان سوڭ ينجەنەرلىك كوللەدجدەر، سونداي-اق زاعيپتار مەكتەبىن اشادى. بۇلاردى كورىپ جاپونيادان تاعى 15 ادام لوندونعا اتتانادى. ارادا بىرنەشە جىل وتكەننەن كەيىن جاپوندىق كوپتەگەن جاستار كەمبريدج جانە وكسفورد ۋنيۆەرسيتتەرىنىڭ وقىپ، ەلگە ورالىپ جاتتى. سول جاستاردىڭ قاجىر - قايراتىمەن رەفورماتورلىق ىزدەنىس - ارەكەتتەرىنىڭ ارقاسىندا قاراڭعى ارتتا قالعان جاپونيا الەمدەگى ەڭ وزىق تەحنولوگيالىق دەرجاۆاعا اينالدى.
...ەلىمىز تəۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ەلباسى اسا سۇڭعىلالىق تانىتتى. باسەكەلەستىككە قابىلەتتى ۇلت قالىپتاستىرۋ ءۇشىن اسا ماڭىزدى شارالاردىڭ ءبىرى - حالىقارالىق «بولاشاق» ستەپەندياسىن تاعايىنداۋعا جارلىق شىعاردى. (1993 ج.) ەل ەكونوميكاسىنا رەفورمالاردى تياناقتى جۇرگىزۋ ماقساتىندا دوستاستىق ەلدەردىڭ تاريحىندا تۇڭعىش رەت قازاق ەلى تالانتتى جاستاردى شەتەلدە ءبىلىم الۋعا جىبەردى.

ءال-ءازىر ناتيجەسى: العاشقى ون جىلدا (1994-2004 ج.ج)  785 ستۋدەنت شەتەلدە وقىسا، باعدارلاما ىسكە اسىرىلعان جيىرما جىلدا 10 025  شاكىرتاقى تاعايىندالدى. ونىڭ ىشىندە 6 015 مامان ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورلارىندا جۇمىس ىستەۋدە.

ال بيلىككە قولى جەتكەندەردىڭ ىشىندەگى كورنەكتىسى - 1994-1998 جىلداردا فەدەراتيۆتى گەرمانيا رەسپۋبليكاسىندا «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ ستيپەندياتى بولعان باۋىرجان بايبەك - «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.

جانۇزاق ايازبەكوۆ.

Abai.kz