ەسەنعالي راۋشانوۆ ءبىر سۇحباتىندا اۋىز ادەبيەتىنىڭ ءبىزدىڭ كەزىمىزگە ابدەن كۇزەلىپ جەتكەنىن ايتتى. راس ءسوز. ارعىنى ايتپاعاندا، ءبىزدىڭ بالا كەزىمىزدە شالدار ايتقان كوپ اڭگىمەلەر قازىر جوق. تاسقا تۇسىرىلمەدى، ەستىگەنىن ۇمىتپايتىن قۇيماقۇلاق تاعى جوق. اكەم ايتپاقشى، وڭ قۇلاقتان كىرگەن ءسوز سول قۇلاقتان شىقتى دا كەتتى...

جاقىندا مەيىرحان اعامنان ءبىر ەسكى اڭگىمە ەستىدىم. سونى ورتاعا سالايىن. ارتىق تۇسى بولسا، الدىن الا كەشىرىم سۇرايمىن.

القيسسا، ەرتەدە ءبىر باتىر بولىپتى. جەكپە-جەكتىڭ پەرىسى اتانعان ونىڭ اتىن ەستىگەننەن-اق جاۋدىڭ قۇتى قاشادى ەكەن. ەل باتىردىڭ ارقاسىندا باراقات عۇمىر كەشىپتى.

بىراق... باتىردىڭ دا ء«ۇنى شىقپايتىن جەرى» بار ەكەن. قاتىنى كورىكتى، بىراق شايپاۋ بولىپتى. كادىمگى «اۋزىنان اق يت كىرىپ، كوك يت شىعاتىننىڭ» ناعىز ءوزى دەيدى. بۇنىڭ دا «اتاعى» ەرىنەن كەم تۇسپەسە كەرەك. ءبىر قىزىعى، باتىر ۇندەمەيدى ەكەن.

ءبىر كۇنى الىس-جاقىنداعى تىلەۋلەس ىنىلەرى جينالىپ، اقىلداسادى: قوي، بۇلاي بولمايدى. انا شايپاۋدى قۋىپ جىبەرسىن، نە بولەك اۋىل بوپ وتىرا بەرسىن. باتىرعا قاتىن الىپ بەرەيىك. قۇدايعا شۇكىر، جەرگە قاراپ وتىرعان جوق. ەلۋگە جاڭا تولعان ەركەككە توسەك جاڭعىرتۋ دەگەن، نە ءتايىرى؟ تەك ەل ىشىنەن تاڭداپ، قالاعانىن ايتسىن. ءباتۋا وسى بولىپتى.

جۇرت جيىلىپ كەلگەندە باتىر قۋانا قارسى الىپتى. قوناعاسى جەلىنگەننەن سوڭ كەلگەندەر شارۋاسىنا كىرىسەدى: سولاي دا سولاي.

قوناقتاردى تىڭداپ العاسىن، باتىر ايتتى دەيدى: ء«ۇش ءۋاجىم بار. ايتايىن، قالعانىن وزدەرىڭ شەشىڭدەر».

— ال، ايت! — دەيدى قوناقتار.

— بۇل جەڭگەلەرىڭ ءبىر بايدىڭ ەركە، شولجاڭ قىزى ەدى. تۇڭعىش رەت توي ۇستىندە كوردىم. ءوزىنىڭ ۇزاتىلۋ تويىندا. باراتىن جەرى دە جۋان تۇقىم ەكەن. بولاشاق كۇيەۋى دە كەلىستى جىگىت. قىز وتە كورىكتى ەدى. كورگەن ساتتە-اق جۇرەگىم ءدىر ەتتى. ادام كەيدە جەتە الماسىن بىلسە دە، ايعا قولىن سوزادى عوي، مەن دە سونداي كۇي كەشتىم. قايتا-قايتا قاراي بەردىم. ءبىر ساتتە كوزىمىز ءتۇيىستى. سودان سوڭ ماعان قايتا قادالعانىن كوردىم. سالدەن سوڭ تاعى قارادى. سىناپ وتىرعانداي. اياق استىنان ءبىر شەشىمگە كەلدىم. جاقىن جەڭگەسى ارقىلى: «ەگەر، مەن دەسە، پالەن سايدىڭ ىشىندە كۇتەم. شىقسىن!» — دەپ سالەم ايتتىم. سايدىڭ ىشىندە قوس اتتىڭ جالىن كەزەك قۇشاقتاپ تۇرىپ، اللادان نە تىلەمەدىم دەسەڭشى. ەگەر قولىم جەتسە، ءومىر بويى ايالاپ وتۋگە، ۇستىنەن قاتىن الماۋعا سەرت ەتتىم. ءبىر كەزدە شولپىنىڭ سىبدىرى ەستىلىپ، كۇتكەن ارۋىمنىڭ ماڭدايى جارق ەتە قالدى... تىلەۋلەس جەڭگەنى سول جەردە قالدىرىپ، ەكەۋمىز اتقا قوندىق. مەنى تولىق بىلمەسە دە، ازاماتتىعىما سەنىپ، اكە-شەشەسىن، بولاشاق كەلىن بوپ تۇسەر جۇرتىن جەرگە قاراتىپ، ەتەگىمنەن ۇستاعان سول ەرلىگىن ۇمىتا المايمىن. ءبىرىنشى ءۋاجىم — وسى!

— ەكىنشىسىن ايت!

— بۇنىڭ شايپاۋلىعىن قويدىرۋ ءۇشىن مەن نە ىستەمەدىم. جاي ەسكەرتىپ كوردىم. بولمادى. تالاي رەت قامشىنىڭ استىنا الىپ، بورىكتىرىپ سابادىم. قويمادى. سوسىن ءبىر كۇنى شاڭىراققا اسىپ قويىپ، استىنا وت جاققىزدىم. شىرىلداپ كەشىرىم سۇرار دەگەم. قايداعى... ءۇيدى اينالىپ جۇگىرىپ جۇرگەن ىنىلەرىمنەن سالەم ايتىپ جىبەرىپتى: «انا اعالارىڭا ايتىڭدار، "پالەنشەسى" ءپىستى، كەلىپ جەسىن...». سودان كەيىن سۇتپەن بىتكەن مىنەزدىڭ سۇيەكپەن كەتەتىنىن ۇقتىم. مەنىڭ قازىر ۇندەمەيتىنىم — سول.

— ءۇشىنشى...

— جەڭگەلەرىڭنىڭ مىنەزى شايپاۋ ەكەنى راس، بىراق جاتىرى — التىن. التى ۇل تۋىپ بەردى. قازىر، ولار، قۇدايعا شۇكىر، التى بورىگە اينالدى. ەرتەرەك قيمىلداسام ەشتەڭە ەتپەس ەدى، ەندى قارتايعاندا شەشەلەرىنىڭ ۇستىنەن قاتىن الىپ جاتسام، التى اۋىل بولىپ وتىرعان ولار نە ويلايدى؟ ال مەن ايتارىمدى ايتتىم. قالعانىن وزدەرىڭ شەشىڭدەر!

قوناقتار سامسوز بولىپ وتىرىپ قالىپتى. سوندا بوساعادا قىمىز ساپىرىپ، اڭگىمەنى ءۇنسىز تىڭداپ وتىرعان قاتىن ايتتى دەيدى:

— اي، باتىر-اي، ءبىر قاتىننىڭ ەركەلىگىن كوتەرە الماي، اجەپتاۋىر اڭگىمە قىلعان وسىلارعا ءسوز شىعىنداپ وتىرعان سەندە دە مي جوق ەكەن...

كەلگەندەر سوڭىندا جەڭگەلەرىنە ات-شاپان ايىپ تولەپ، ارەڭ قۇتىلىپتى...

(جازبا باۋىرجان باباجانۇلىنىڭ facebookتەگى پاراقشاسىنان الدىندى )