جولتاي جۇمات. قازاق كينوسى قاتاردان قالىپ كەلە مە؟
(كينو تۋرالى كوكەيدەگi ويلار)
"تۇركiستان" گازەتiنiڭ 26-تامىزداعى ("تۇركiستان", №34) سانىندا رەجيسسەر س. نارىمبەتوۆتىڭ ء"ار كورەرمەننiڭ ءوز مۇستافاسى بار" دەگەن سۇحباتى جاريالاندى. ونى مۇقيات وقىپ شىقتىق. كوڭiلگە "اتتەگەن-اي" دەگەن ويلار ۇيالادى. سونىڭ ارتىنشا جۋرناليست گ.بەكتاسوۆانىڭ اتاقتى اكتەرiمiز ا.اشiموۆپەن سۇحبات-اڭگiمەسi تاعى دا باسىلدى ("تۇركiستان", №37), اسەكەڭ "قىز جiبەكتەن" اسقان كينو جوق، بiراق ونى كورەر كوز قايدا!" دەپ قىجىلىپتى. كينورەجيسسەر iنiسiنە وكپە-نازىن دا اشىق ايتىپتى. پiكiرلەرiمەن كەلiسە المايتىنىن جەتكiزiپتi.
بiز بۇل پiكiرتالاسقا ارالاسىپ، ەكi ورتاعا تورەلiك ايتۋدان اۋلاقپىز. الايدا، كوپتەن بەرi ويدا جۇرگەن ۇلت كينوونەرi جايلى ويلارىمىزدى گازەت ارقىلى بولiسكەندi ءجون سانادىق.
* * *
(كينو تۋرالى كوكەيدەگi ويلار)
"تۇركiستان" گازەتiنiڭ 26-تامىزداعى ("تۇركiستان", №34) سانىندا رەجيسسەر س. نارىمبەتوۆتىڭ ء"ار كورەرمەننiڭ ءوز مۇستافاسى بار" دەگەن سۇحباتى جاريالاندى. ونى مۇقيات وقىپ شىقتىق. كوڭiلگە "اتتەگەن-اي" دەگەن ويلار ۇيالادى. سونىڭ ارتىنشا جۋرناليست گ.بەكتاسوۆانىڭ اتاقتى اكتەرiمiز ا.اشiموۆپەن سۇحبات-اڭگiمەسi تاعى دا باسىلدى ("تۇركiستان", №37), اسەكەڭ "قىز جiبەكتەن" اسقان كينو جوق، بiراق ونى كورەر كوز قايدا!" دەپ قىجىلىپتى. كينورەجيسسەر iنiسiنە وكپە-نازىن دا اشىق ايتىپتى. پiكiرلەرiمەن كەلiسە المايتىنىن جەتكiزiپتi.
بiز بۇل پiكiرتالاسقا ارالاسىپ، ەكi ورتاعا تورەلiك ايتۋدان اۋلاقپىز. الايدا، كوپتەن بەرi ويدا جۇرگەن ۇلت كينوونەرi جايلى ويلارىمىزدى گازەت ارقىلى بولiسكەندi ءجون سانادىق.
* * *
كينو ونەرi بارلىق ونەردiڭ iشiندەگi ەڭ ەلەۋلiسi عانا ەمەس، ول ەل جۇرەگiنە تەز جەتەتiن ەڭ ەلگەزەك، ەڭ ۇشقىر، ەڭ وڭتايلى جانر ەكەنi دالەلدەۋدi قاجەت ەتپەسە كەرەك. ءوز كەزiندە ۆ.ي.لەنين كينونىڭ "بارلىق ونەردiڭ ماڭىزدىسى" ەكەنiن ەرەكشە ايتىپ، ءوز ماقالاسىندا بارىنشا تەرەڭدەتە، كوڭiل بولە، كورسەتە جازدى عوي.
قازاق كينوسى حح عاسىردا، دالiرەك ايتقاندا، عاسىردىڭ ەكiنشi جارتىسىندا قارىشتاپ دامىدى. ەڭ العاشقى فيلمدەر ارينە، 30-جىلدارى-اق جارىققا شىققانى راس. بiراق ول كەزدەگi كينونىڭ ساپاسى تۋرالى بۇگiنگi كۇن تەرەزەسiنەن سويلەر بولساق، ارينە، ايتىلار ءسوز دە كوپ، سىن دا كوپ.
سولاي بولا تۇرسا دا، بiز وسى كۇنi العاشقى قازاق فيلمدەرiن ەرiكسiز اۋىزعا الامىز. ەلiمiزدە 1925-1937 جىلدار ارالىعىندا "دالا ءانi" (ستسەناريi س.ەرمولينسكي مەن م.كوروستين), ت.ب. سەكiلدi فيلمدەر جارىققا شىقتى. ال، قازاق كينودراماتۋرگتەرi اراسىنان ەڭ الدىمەن "امانگەلدi" فيلمi وندiرiسكە جiبەرiلدi, ونىڭ ستسەناريiن جازعاندار - ب.مايلين، ع.مۇسiرەپوۆ جانە ۆ.س.يۆانوۆ. بۇل كينو 1937 جىلى جارىققا شىققان-دى. كينونىڭ باستى كەيiپكەرi امانگەلدi يمانوۆ - تورعاي توپىراعىنان شىققان حالىق باتىرى. مiنە، وسى وبراز ارقىلى ەلدiڭ ەڭسەسiن كوتەرiپ، ەرلiككە شاقىرۋدى ماقسات ەتتi. ول ۋاقىت تالابى بولاتىن.
1939 جىلدان باستاپ كينونى دامىتۋ ەرەكشە قولعا الىندى. بۇل سالاعا رەسپۋبليكا باسشىلىعىنان جاۋاپتى بولعان - نۇرتاس وڭداسىنوۆ ەدi. ول بۇل سالاعا قىزۋ كiرiستi, ۇلتتىق كينو جاساۋ ءۇشiن قۇلشىنا ەڭبەك ەتتi. سونىڭ بiردەن-بiر كورiنiسi - 1940 جىلى ەڭ ۇزدiك كينوستسەناريگە بايگە جاريالاۋ بولدى. وسى بايگە قورىتىندىسىندا م.اۋەزوۆتiڭ "رايحان" دەگەن شىعارماسى بiرiنشi ورىندى جەڭiپ الدى.
بۇدان سوڭ حالقىمىزدىڭ اياۋلى ۇلدارى - اباي قۇنانباەۆ پەن جامبىل جاباەۆ تۋرالى ستسەناريلەر جازىلدى. شوقان ءۋاليحانوۆ بەينەسiن ونەردە سومداۋعا جۇيەلi تۇردە بەت بۇردى.
قىسقاسى، قازاق كينوسى 1940 جىلدان باستاپ دايەكتi تۇردە جولعا قويىلا باستاعان ەدi, بiرقاتار ونەر تۋىندىلارى ومiرگە جولداما الا باستاپ ەدi, الايدا سوعىستىڭ باستالۋى بارiنە دە ەلەۋلi كەدەرگi بولدى.
حح عاسىردىڭ 50-60 جىلدارى بiزدiڭ ۇلتتىق كينو وتە تەز دامىدى. ءوزiنiڭ بيiگiنە تەز-تەز كوتەرiلە باستادى. فاكتiگە سۇيەنە سويلەسەك، 1953 جىلى - 8, 1954-جىلى - 15, 1955 جىلى - 23 فيلم ومiرگە جولداما الىپتى. بۇل فيلمدەردi جارىققا شىعارۋعا وزگە ۇلت وكiلدەرi تiكەلەي اتسالىسقانىن اتاپ ايتۋعا تيiسپiز. ولارمەن قويان-قولتىق قازاق كينورەجيسسەرلەرi دە ايانباي تەر توكتi.
سونداي ءونiمدi ەڭبەك ەتكەن رەجيسسەرلەر توبىندا س.قوجىقوۆ، م.بەگالين، ا.قارساقباەۆ، ش.ايمانوۆ، ت.ب. سەكiلدi ازاماتتار بولعان ەدi.
العاشقى ۇلتتىق ناقىشتاعى فيلمدەر قاتارىنا "قىز بەن جiگiت", "بiز وسىندا تۇرامىز", "انا تۋرالى اڭىز", ء"ان قاناتىندا", "ارتىمىزدا - موسكۆا" ت.ب. كينولاردى قوسۋعا بولادى.
كورنەكتi رەجيسسەر ا.قارساقباەۆ بەلگiلi جازۋشى ب.سوقپاقباەۆتىڭ "مەنiڭ اتىم - قوجا" پوۆەسi بويىنشا ونەرسۇيەر قاۋىمدى ەلەڭ ەتكiزەر كينو ءتۇسiردi. بۇل فيلم دۇنيەجۇزiلiك فەستيۆالدە جۇلدەگە يە بولدى. وعان قوسا بۇل فيلم ۇلتتىق ونەردiڭ بيiك شىڭىنا كوتەرiلە العان تۋىندىعا اينالدى.
ەلەپ ايتارلىعى - فيلمدەگi كورiنiستەر كiتاپتاعى وقيعامەن استاسىپ جاتىر. كiتاپتى قالاي ءسۇيiپ وقىساق، فيلم دە ءدال سولاي اسەر ەتتi. مiنە، سودان دا بولار، بۇل فيلم وسى كۇنگە دەيiن ءوز كورەرمەنiن جوعالتقان جوق.
"مەنiڭ اتىم - قوجا" تەك بالالارعا ارنالعان كينو ەمەس، ول ەرەسەكتەردi دە ويلاندىراتىن فيلم. وسىنداعى قوجا بەينەسi ارقىلى ومiردەگi ادiلەتسiزدiك، وتiرiك، الداۋ مەن ارباۋ - ءبارi دە الدىڭىزعا تارتىلادى.
ەڭ باستىسى، مۇندا ءومiر شىندىعى بار. قازاق بالالارى باستان كەشكەن شىنايى ءومiر سۋرەتi بار.تالانتتىڭ بiر قىرى - شىنايىلىق ەمەس پە!
* * *
تالانتتى رەجيسسەر سۇلتان قوجىقوۆ قازاق ادەبيەتiنiڭ ۇلكەن تۇلعاسى ع.مۇسiرەپوۆتiڭ ستسەناريi بويىنشا "قىز جiبەكتi" ساحنالادى. بۇل فيلم ۇلت مادەنيەتiن، ءسوز جوق، سول كەزدە وتە بيiك دەڭگەيگە كوتەردi. "قىز جiبەك" كۇنi كەشەگi ماحاببات اڭىزى بولا تۇرا، مۇندا ۇلت كەلبەتi, ۇلت بەينەسi ماسەلەسi بارىنشا ايشىقتى كورiنەدi.
رەجيسسەردiڭ ۇتقانى - وسى فيلم ارقىلى ۇلتتىڭ سالت-ءداستۇرiن، ادەت-عۇرپىن سول قالپىندا مولدiرەتiپ بەرە العانىندا. "قىز جiبەك" - ۇلتىمىزدىڭ جان-دۇنيەسiندەگi تازالىق، مولدiرلiك، يناباتتىلىق ءھام شىنشىلدىق تۋرالى ءافسانا! بۇل فيلم - قازاق ەلiنiڭ عاسىرلار بويى قاسيەتتەپ كەلە جاتقان عاشىقتىق داستانىنىڭ كينو تiلiندەگi جىر-دارياسى! كينو-داستانى!
مiنە، بiز وسى كينو ارقىلى بۇكiل الەمگە "وسىنداي ەلمiز، وسىنداي حالىقپىز" دەپ ماقتانا، شاتتانا جار سالا الدىق.
ونەردiڭ سان-سالالى مiندەتiنiڭ نەگiزگiسi - ۇلت قاسيەتتەرiن پاش ەتۋ بولسا،"قىز جiبەك" سول مiندەتتi تولىق اقتاعان ونەر تۋىندىسى! وعان داۋ ايتۋعا بولمايدى.
سودان دا بولار، بۇل كينوفيلم وسى كۇنگە دەيiن حالقىمىزدىڭ ءسۇيiپ كورەتiن، سۇيسiنە تاماشالايتىن ونەر تۋىندىسى بولىپ وتىر.
قازاق كينوسى اسiرەسە م.اۋەزوۆتiڭ شىعارمالارىن ەكرانداۋ ارقىلى بارىنشا تولىعا ءتۇستi.
مىسالى، ۇلى جازۋشىنىڭ "قاراش-قاراش وقيعاسى" حيكاياتى نەگiندە كينو ءتۇسiرiلiپ، (ونى ازiرلەپ، ساحنالاعان ءا.تارازي مەن ب.شامشيەۆ), كورەرمەن كوزايىمىنا اينالدى. سونداي-اق، "كوكسەرەك" حيكاياسى دا (ا.ميحالكوۆ-كوچالوۆسكي مەن ە.تروپينين) كينو تiلiندە ادەمi سويلەي الدى.
بۇل ەكi كوركەم فيلم وسى كۇنگە دەيiن ۇلت كينوتەاترلارىندا قويىلىپ، كورەرمەندەر قىزىعا تاماشالايتىن كوركەم تۋىندى بولىپ كەلە جاتىر.
وسى رەتتە ايتا كەتۋ كەرەك، قازاقتىڭ كاسiبي كينودراماتۋرگياسى حح عاسىردىڭ الپىسىنشى-جەتپiسiنشi جىلدارىندا قاتتى وركەندەدi. ءا.ءاشiموۆ (تارازي), و.سۇلەيمەنوۆ، ق.ىسقاقوۆ، ا. سۇلەيمەنوۆ، د. يسابەكوۆ ت.ب. كينوستسەناريستەر ءونiمدi ەڭبەك ەتە بiلدi.
بۇلارمەن قاباتتاسا قازاق كينورەجيسسەرلەرiنiڭ جاڭا تولقىنى قالىپتاسىپ ۇلگەردi. ولاردىڭ العى لەگiندە م.بەگالين، س.قوجىقوۆ، ا.قارساقباەۆ، ش.ايمانوۆ بولسا، ولاردىڭ سوڭىنا iلەسە ق.قاسىمبەكوۆ، س.نارىمبەتوۆ، ا.قارپىقوۆ، ت.ب. شىقتى.
* * *
قازاق كينو ونەرiندە شاكەن ايمانوۆ ەسiمi كەشە دە، بۇگiن دە اسا قۇرمەتپەن اتالادى. ونىڭ سەبەبi بار.
ش.ايمانوۆ ۇلتتىق كينومىزعا ەڭ الدىمەن استارلى كومەديانى الىپ كەلدi. ماسەلەن، ول تۇسiرگەن "بiزدiڭ سۇيiكتi دارiگەر", "تاقيالى پەرiشتە", "الدار كوسە" فيلمدەرi بۇگiن دە ومiرشەڭ. ول سونىمەن بiرگە "اتاماننىڭ اقىرى" سەكiلدi دەتەكتيۆتi فيلمدi دە وتە ءساتتi ءتۇسiردi. ول فيلم ءالi دە ۇزدiكتەر قاتارىندا اتالادى.
بۇل رەتتە بiز ش.ايمانوۆتى الەمدiك كينو ونەرiنە ءوز قولتاڭباسىن قالدىرعان ر.كاپۋرمەن، ل.گايدايمەن،ۆ.شۋكشينمەن، ت.ب. تەڭ قويىپ ءسوز ەتۋگە ابدەن بولادى.
ءبارiمiزدiڭ دە ەسiمiزدە، بiر جىلدارى ءۇندi رەجيسسەرi ءارi اكتەرi رادج كاپۋر "مەنiڭ اتىم - كلوۋندى" شىعاردى. وسى كينو الەمدi ارالاپ، ەلدiڭ ءبارiنiڭ ساناسىنا ەرەكشە اسەر ەتتi. ول عانا ەمەس، كاپۋردىڭ "قاڭعىباس", "420-مىرزا", "بوببي" ءتارiزدi فيلمدەرi دە كورەرمەندi بەيتاراپ قالدىرا الماعان-دى.
وسى فيلمدەرمەن تۇستاس، قاناتتاس ل.گايدايدىڭ "كاۆكاز تۇتقىنى", "ى" وپەراتسياسى نەمەسە "شۋريكتiڭ باستان-كەشكەندەرi" ت.ب.كومەديالىق شىعارمالارى كەڭەس كورەرمەندەرiن شەك-سiلەسi قاتقانشا كۇلدiردi. مۇنداعى وقيعالار سونشالىق قاراپايىم، سونشالىق ەلەۋسiز بولا تۇرا، ول ءاربiر كورەرمەننiڭ ەسiنەن ۇزاق ۋاقىت شىقپاي قويدى. باستى رولدi ورىنداعان بەلگiلi اكتەرلەر (نيكۋلين، ۆيتسين، مورگۋنوۆ، ت.ب) سول بiر كۇلدiرگi كەيiپتە قازiر دە ەل جۇرەگiندە.
قازاق كورەرمەنi ءۇشiن ش.ايمانوۆتىڭ "الداركوسە", "تاقيالى پەرiشتە" فيلمدەرi دە سونداي اسەر قالدىرعانى شىندىق.
بۇل رەتتە بiز ر.كاپۋر، ل. گايداي جانە ش.ايمانوۆتار اراسىندا بەلگiسiز بiر ۇقساستىق بار ەكەنiن اتاپ ايتۋعا دا تيiسپiز. ونى ءتۇسiنۋ ءۇشiن، ارينە، تەرەڭ زەردەلەپ، تۇپكiلiكتi تالداۋ قاجەت-اق.
ءدال وسىنداي ۇقساستىق ش.ايمانوۆ پەن ۆ.شۋكشين اراسىندا دا بايقالادى. ماسەلەن، ۆ.شۋكشيننiڭ ەڭ ۇزدiك فيلمi - "كالينا كراسنايا" بولاتىن. وندا تاعدىرى تالكەككە تۇسكەن، ءسويتiپ تۇرمە كورگەن جiگiتتiڭ ەندi دۇرىس جولعا تۇسكiسi كەلسە دە، وعان بۇرىنعى سەرiكتەرi مۇمكiندiك بەرمەيدi. ول ادال جولعا ءتۇسۋ ءۇشiن كۇرەسiپ باعادى. الايدا...
ال، ەندi ش.ايمانوۆتىڭ "اتاماننىڭ اقىرى" دا سول ۆ.شۋكشين فيلمiمەن تايتالاسىپ، تiپتi اسىپ ءتۇسiپ جاتاتىن تۋىندى. مۇندا، ارينە وقيعا وزگەشەلەۋ. چەكيست چادياروۆتىڭ اتاماندى ءولتiرۋi تۋرالى حيكايا. سونى ورىنداۋ ۇستiندەگi باس كەيiپكەردiڭ كوڭiل تولقىنىسى، جان ارپالىسى وتە سەنiمدi ءارi نانىمدى. بۇل ەكi فيلمدە iشكi ۇندەستiك بار. Iشكi بۇلقىنىس پەن تەرەڭ تىنىس - ەكi فيلمنىڭ باستى نىساناسى.
بiز وسى كۇنi قازاق كينوسى تۋرالى ارعى-بەرگiنi سالماقتاپ، سالىستىرىپ، تۇبەگەيلi زەرتتەۋ ەڭبەكتەرiن جازۋدى قولعا الۋىمىز كەرەك. سوندا ش.ايمانوۆ، س.قوجىقوۆ، ا.قارساقباەۆتار سەكiلدi وتە تالانتتى رەجيسسەرلەر ەڭبەگi الەمدiك مادەنيەت بيiگiنە كوتەرiلگەن بولار ەدi.
* * *
ەندi بۇگiنگi كۇنگە ورالالىق.
بۇگiنگi قازاق كينوسى، ءسوز جوق، ءوز سوقپاعىن ۇنەمi iزدەپ كەلەدi. سوڭعى جىلدارى كوپتەگەن قازاق فيلمدەرi دۇنيەجۇزiلiك بايقاۋلاردا جۇلدە الىپ ءجۇر. تالانتتى رەجيسسەرلەر ساپىندا ق.قاسىمبەكوۆ، ا.قارپىقوۆ، س.نارىمبەتوۆ، ر.ءابدiراش، ە.تۇرسىن، ت.ب. ەلدi ەلەڭ ەتكiزەتiن فيلمدەردi دۇنيەگە الىپ كەلدi. ارينە، ءار فيلم تۋرالى جەكە-جەكە ءسوز ەتiپ، ونىڭ ءساتتi جاقتارى مەن ولقى تۇستارىن ايتۋعا بولادى. دەي تۇرساق تا، "كوشپەندiلەر", "ستالينگە سىيلىق", "قۇراق كورپە", "كەلiن", "مۇستافا شوقاي" ت.ب. سەكiلدi فيلمدەردi ارنايى ءسوز ەتۋگە تيiسپiز. ماماندار ونى تالداپ اڭگiمەلەۋi كەرەك-اق. ويتكەنi, بۇل شىعارمالار تۋرالى ءارتۇرلi, ارقيلى پiكiرلەر ايتىلىپ جاتىر. ول ءالi دە جالعاسا بەرەتiن ءتۇرi بار.
بiزدiڭ ويىمىزشا، پiكiردiڭ ءارتۇرلi بولۋى - وسى كۇنگi كينو تۋرالى سىننىڭ جوقتىعىنان بولىپ وتىر. قانداي ونەر تۋىندىسى بولماسىن، ول ءوزiنiڭ ءادiل باعاسىن الۋى تيiس.
قازاق كينوسىندا سوڭعى جىلدارى جاڭا بەتبۇرىستار دا بايقالىپ قالادى.
وسى رەتتە ايتا كەتەرلiگi - قازاق رەجيسسەرلەرi بۇل كۇندە كوپ سەريالى تەلەفيلمدەر تۇسiرۋگە دە ماشىقتانىپ كەلەدi.
كوپ سەريالى تەلەفيلمدەردiڭ العاشقى قارلىعاشتارى. - "شەگiرتكە" مەن "كوشە قيىلىسىندا" كورەرمەنگە الدەقاشان جەتتi.
بiز كۇنi كەشەگە دەيiن قىتايدىڭ "شىڭعىسحان", كورەيدiڭ "حانزادا جۋمونگ", "ساراي ءامiرشiسi", تۇرiك اعايىنداردىڭ "جاڭبىرلى ماۋسىم", ت.ب. كوپ سەريالى تەلەفيلمدەرiن قىزىعا تاماشالاساق، ەندi ءوزiمiزدiڭ تۋىندىلار دا كوڭiلگە قۋانىش ۇيالاتا باستاعانداي.
تاياۋ ۋاقىت iشiندە ا.ساتايدىڭ "اعايىندى" فيلمi كورسەتiلدi. ءوزi 6-سەريالى. ۇزاق تا ەمەس.
بiردەن ايتۋعا بولادى، فيلم ءتاپ-ءتاۋiر. وقيعاسى دا نانىمدى، ساحنالىق شەشiمi دە كوڭiلگە قونادى. فيلم تۋرالى ءباسپاسوز بەتتەرiندە جاپ-جاقسى پiكiرلەر جازىلدى. بiزدiڭ قوسارىمىز - كينو ءالi اياقتالماعان سەكiلدi. وقيعا ەندi شيەلەنiسە بەرگەندە كiلت ۇزiلەدi. بۇل - رەجيسسەردiڭ ويلانار تۇسى.
وسى كۇندەرi "استانا - ماحابباتىم مەنiڭ", "جانىم", ت.ب. كوپ سەريالى تەلەفيلمدەردiڭ دۇنيەگە كەلiپ، كورەرمەندەر نازارىنا ۇسىنىلىپ وتىرعانى كوڭiل قۋانتادى. بۇل ونەر تۋىندىلارىنىڭ جاقسى ءھام كەمشiن تۇستارى جايلى اڭگiمە كەلەر كۇندەر ەنشiسiندە.
بiر نارسەنi اشىق ايتۋعا بولادى، ياعني قازiرگi قازاق كينوسى اسiرەسە شەت ەلدەرگە تانىلا باستاعانى داۋسىز اقيقات.
دۇنيەجۇزiلiك فەستيۆالدەردە جىلما-جىل جۇلدە الۋ - زور جەتiستiك.
الايدا، بiر ەسكەرەرلiگi - بiز تەك قانا فەستيۆالگە ارناپ فيلم ءتۇسiرiپ قانا قويماۋىمىز كەرەك، كينو ءتۇسiرۋ بارىسىندا ۇلتتىق ەرەكشەلiك، ۇلتتىق قىمبات قازىنالار دا ءاردايىم باستى نازاردا بولسا قۇبا-قۇپ.
كينو - ەڭ الدىمەن ۇلت قازىناسى. ءار ەلدiڭ كينوسى ءوز جۇرتىنىڭ، ءوز حالقىنىڭ قىمبات قازىناسىن جاريا ەتۋشi بولسا عانا، ماڭگiلiك بولا الادى.
بۇل ورايدا ورتاعا سالار ويلار بارشىلىق. بۇگiنگi كينورەجيسسەرلەرiمiز بەن كينوستسەناريستەرiمiز بۇعان باسا نازار اۋدارماسا بولمايدى. ويتكەنi, كينو دەگەنiمiز اربiردەن سوڭ، سول ۇلتتىڭ بەتپەردەسi.
بiر وكiنiشتiسi - بۇگiنگi كينولاردىڭ كوبiنە ءتان بiر كەمشiلiك بايقالىپ قالادى. ول - ارتتا قالعان اۋىلدى، جۇدەپ-جاداعان قاۋىمدى ءھام "بەت تەرiسi كەلiسپەگەن ادامدى" كورسەتۋگە قۇمارلىق. جانە ول كورiنiستەر ەپيزودتىق ەمەس، كينونى باستان-اياق قامتيدى. راس، قازاق جۇرتىندا ونداي اۋىلدار بار شىعار. بiراق كينو ونەرi كiسiگە ەستەتيكالىق ءلاززات بەرۋدi الدىڭعى كەزەككە قويماي ما!
تاعى بiر ويلاسار جايت - بiز تاريحي تاقىرىپقا ەش دايىندىقسىز بارا بەرۋدi ادەتكە اينالدىرىپ بارا جاتقاندايمىز. ۇلتتىڭ اتى شارتاراپقا كەتكەن داڭقتى ۇلدارى تۋرالى كينو ءتۇسiرۋ - ەكi ەسە جاۋاپكەرشiلiك جۇكتەيدi. ويتكەنi, ولاردىڭ ەسiمi ەل جۇرەگiنەن الدەقاشان-اق ورىن الىپ ۇلگەردi عوي. ەندi سونى سۋىتىپ الماۋ كەرەك. تاريحتى بۇرمالاپ كورسەتۋ - ول ءوز الدىنا بولەك ماسەلە. ونداي كينو - ءولi دۇنيە!
قىسقاسى، قازاق كينوسى حح عاسىردا توقىراپ قالدى، ناعىز كينوفيلمدەر ەندi عانا دۇنيەگە كەلەتiن بولادى دەپ جاڭساق پiكiر ايتۋعا ەش نەگiز جوق. ۇلتتىق كينومىزدىڭ تاريحىنا ەندi ازداعان جىلداردان سوڭ ءجۇز جىل بولاتىنىن دا ەستە ۇستاعان ءلازiم.
وتكەنسiز ەرتەڭ بولمايدى. تاريحسىز جاڭا ءداۋiر باستالمايدى. بۇل بiزدiڭ كينومىزعا دا تiكەلەي قاتىستى.
جانعا ءلاززات بەرەتiن ءھام ۇلتىڭ ءۇشiن كەۋدە كەرە ماقتانا الاتىن رۋحى كۇشتi, ويى تەرەڭ عاجاپ كينوفيلمدەردi كورۋگە جازسىن، اعايىن!
جولتاي جۇمات، جازۋشى-دراماتۋرگ
"تۇركىستان" گازەتى
