كەلەسى جىلدان باستاپ ەكىباستۇز جەرىندە شۇبات وندىرىلە باستايدى. ازىرگە ءبىزدىڭ جەرلەستەرىمىز شۇباتتىڭ قادىرىن دە، قاسيەتىن دە تولىق تۇسىنبەيدى. ول تۇگىلى، جازىق دالامىزدا شۋدالارى جەلكىلدەگەن تۇيەنى دە كورمەگەنىمىز كوپ. الايدا مەديتسينا عالىمدارى ۇلتتىق سۋسىننىڭ دەنساۋلىققا اسا پايدالى ەكەنىن الدەقاشان دالەلدەپ قويعان. ءبىزدىڭ ءوڭىرىمىز ءۇشىن تىڭ ءوندىرىستى «ەكىباستۇز ەت وڭدەۋ كەشەنى» سەرىكتەستىگى يگەرمەك. بۇگىندە ول ءۇشىن تۇيەلەر ساتىپ الىنعان. بىلەتىندەردىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە ەۋروپاعا شۇبات وتكىزۋمەن اينالىساتىن وڭتۇستىك كاسىپكەرلەردىڭ تابىسقا شاش-ەتەكتەن كەنەلىپ جۇرگەن جايى بار. ءتىپتى بۇل كاسىپتىڭ تابىسى اۆتوكولىك ساتۋدان تۇسەتىن ناپاقادان دا ارتىق بولسا كەرەك. پاۆلودار وبلىسىنا تاڭسىق شۇبات ءوندىرىسىن قولعا العاندار كوپ كەشىكپەي-اق سالىمنىڭ اقتالاتىنىنا سەنىمدى. ۇلتتىق سۋسىننىڭ دۇكەن سورەلەرىنە شىعۋى ءبىزدىڭ دەنساۋلىعىمىزدىڭ ساۋىعۋىنا دا سەپتىگى تيەرى ءسوزسىز.
ويسىلقارا تۇلىگىن قازاق ەجەلدەن ەرەكشە باعالاعان. ونىڭ ەمدىك ءسۇتىن عانا ەمەس، ءجۇنىن دە تۇرمىستىق قاجەتتىلىككە كەڭىنەن قولدانعان. كونەكوز قاريالار تۇيە جۇنىنەن جاسالعان كورپەنىڭ ءارى جەڭىل، ءارى جىلى ەكەنىن ءجيى ەسكە الادى.

كەلەسى جىلدان باستاپ ەكىباستۇز جەرىندە شۇبات وندىرىلە باستايدى. ازىرگە ءبىزدىڭ جەرلەستەرىمىز شۇباتتىڭ قادىرىن دە، قاسيەتىن دە تولىق تۇسىنبەيدى. ول تۇگىلى، جازىق دالامىزدا شۋدالارى جەلكىلدەگەن تۇيەنى دە كورمەگەنىمىز كوپ. الايدا مەديتسينا عالىمدارى ۇلتتىق سۋسىننىڭ دەنساۋلىققا اسا پايدالى ەكەنىن الدەقاشان دالەلدەپ قويعان. ءبىزدىڭ ءوڭىرىمىز ءۇشىن تىڭ ءوندىرىستى «ەكىباستۇز ەت وڭدەۋ كەشەنى» سەرىكتەستىگى يگەرمەك. بۇگىندە ول ءۇشىن تۇيەلەر ساتىپ الىنعان. بىلەتىندەردىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە ەۋروپاعا شۇبات وتكىزۋمەن اينالىساتىن وڭتۇستىك كاسىپكەرلەردىڭ تابىسقا شاش-ەتەكتەن كەنەلىپ جۇرگەن جايى بار. ءتىپتى بۇل كاسىپتىڭ تابىسى اۆتوكولىك ساتۋدان تۇسەتىن ناپاقادان دا ارتىق بولسا كەرەك. پاۆلودار وبلىسىنا تاڭسىق شۇبات ءوندىرىسىن قولعا العاندار كوپ كەشىكپەي-اق سالىمنىڭ اقتالاتىنىنا سەنىمدى. ۇلتتىق سۋسىننىڭ دۇكەن سورەلەرىنە شىعۋى ءبىزدىڭ دەنساۋلىعىمىزدىڭ ساۋىعۋىنا دا سەپتىگى تيەرى ءسوزسىز.
ويسىلقارا تۇلىگىن قازاق ەجەلدەن ەرەكشە باعالاعان. ونىڭ ەمدىك ءسۇتىن عانا ەمەس، ءجۇنىن دە تۇرمىستىق قاجەتتىلىككە كەڭىنەن قولدانعان. كونەكوز قاريالار تۇيە جۇنىنەن جاسالعان كورپەنىڭ ءارى جەڭىل، ءارى جىلى ەكەنىن ءجيى ەسكە الادى.
ءتورت تۇلىكتىڭ تورەسىن شارۋاشىلىقتا ءوسىرۋدى ويلاعاندا دا، «ەكىباستۇز ەت وڭدەۋ كەشەنى» جشس-ءنىڭ ونىڭ وسى باعالى قاسيەتتەرگە باي ەكەندىگىن ەسكەرگەنى انىق. سەرىكتەستىك باسشىسى ە. جۇماديەۆتىڭ ايتۋىنشا، 86 تۇيە وتكەن جىلى قىزىلوردا وبلىسىنان اكەلىنگەن. شىجىعان ىستىقتان كۇيگەن دالانىڭ تىكەنەك شوپتەرىنە، اڭىزاق جەلىنە ابدەن ۇيرەنىپ كەتكەن تۇيەلەردى سارى اياز سورعان سولتۇستىك ايماققا اكەلۋ دە ءبىر تاۋەكەلى كوپ ءىس ەكەنى ءمالىم. ولاردىڭ بىردەن جەرسىنىپ كەتۋى دە قيىن. سونى ويلاعان شارۋاشىلىق باقتاشىلارى تابيعات جاعدايىنا بەيىمدەلسىن دەگەن نيەتپەن قوس وركەشتى تۇلىكتەردى قىزىلوردادان ەكىباستۇزعا دەيىنگى ارالىقتا التى اي بويى باعىپ ءجۇرىپ جەتكىزگەن.
تۇيە مالى بوتاسىن 13 اي كوتەرەدى ەكەن. تۋعان ءتولىن ءبىر جىل ماپەلەيدى. ءسويتىپ ولار ەكى جىلدا ءبىر رەت قانا تولدەيدى. سونىڭ ءوزى - ءبىزدىڭ ولكەدەگىلەر ءۇشىن تىڭ جاڭالىق. تۋمىسىمىزدان ويسىلقارا تۇقىمىن كورمەسەك، ونى باعۋ دا قايدان قولىمىزدان كەلسىن؟! بىراق شارۋاشىلىق باسشىسى ونىڭ جولىن تاپقان. ەكىباستۇزدىڭ اۋىلدىق ايماعىنا شەتەلدەن قونىس اۋدارىپ كەلگەن قانداس اعايىندارىمىز بار. ولار تۇيەنىڭ بابىن بىلەدى. كەلەسى جىلى شۇبات ءوندىرىسىن ىسكە قوسۋدا دا اعايىنداردىڭ ەڭبەگى وڭىنان پايدالانىلادى.
بىلتىرعى قىس وڭتۇستىك ايماقتىڭ جانۋارلارى تۇگىلى، وسىنداعى جەرگىلىكتى ءتورت تۇلىك ءۇشىن دە وڭاي سوقپاعانى انىق. بىراق ىرعايداي مويىندارىن بيىككە سوزعان تۇيەلەر ءتوزىمدى بولىپ شىقتى. راس، قىزىلوردادان كەلگەندەگىدەي ەمەس، كۇيىن جوعالتتى. ءبىز شارۋاشىلىقتا بولعانىمىزدا تۇيەلەردىڭ قوڭىر جاباعى جۇندەرى ءتۇسىپ جاتقانىن كوردىك. «تۇلەپ جاتقاندارى عوي» دەدى جىلقىعا ءمىنىپ، قوس وركەشتىلەردى قايىرىپ جۇرگەن باقتاشىلار.
بيىلعى جىلى وزدەرىنىڭ كونبىستىگىن تانىتقان تۇيەلەر ءبىرازدان سوڭ قوڭ جيناي باستايدى. ءبىزدىڭ ايماقتا دا تۇيە شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا بولاتىنىنا كوز جەتكىزگەن «ەكىباستۇز ەت وڭدەۋ كەشەنى» سەرىكتەستىگى بيىل تاعى 50 قوس وركەشتىنى ساتىپ الۋدى جوسپارلاعان.
- ازىرگە پاۆلودار ايماعىنىڭ جۇرتشىلىعىنا ۇلتتىق سۋسىندى ۇسىناتىن ەشكىم تابىلماي تۇر. وڭتۇستىك وڭىرلەردىڭ تاجىريبەسىنە قاراعاندا، ەمدىك سۋسىننان تۇسەتىن پايدا اجەپتاۋىر. بولاشاقتا تۇيەنىڭ ءجۇنىن دە پايداعا جاراتۋدى قولعا الامىز، - دەيدى سەرىكتەستىك باسشىسى ە.جۇماديەۆ. ول قىسى-جازى ەن دالادا ەمىن-ەركىن جايىلاتىن ءتورت تۇلىكتىڭ تورەسى ەكىباستۇز ايماعىن بىرتە-بىرتە جەرسىنىپ كەتەرىنە ابدەن سەنىمدى.
جالپى، ەكىباستۇزدىڭ ەت وڭدەۋ كومبيناتى - ساپالى ەت جانە شۇجىق ونىمدەرىن وندىرۋمەن كوپكە تانىمال، جەرگىلىكتى نارىقتا وزىندىك ورنى بار ىرگەلى كاسىپورىن. بۇعان دەيىن وندىرىسكە پايدالانىلاتىن ءىرى قارا مال ەتتەرىن باسقالاردان ساتىپ الىپ كەلگەن كاسىپورىن 2007 جىلى جەكە شارۋاشىلىق قۇرۋدى قولعا العان ەكەن. قازىردە قالادان جىراقتا ورنالاسقان فەرمادا ارقايسىسىندا 800 باس مال تۇراتىن ءتورت باز، 200 باس مالعا ارنالعان بورداقىلاۋ ورتالىعى بار. وسى كۇنى شارۋاشىلىقتا جەلەزينكا اۋدانىنىڭ «باقاۋوۆ» شارۋا قوجالىعىنان ساتىپ الىنعان اۋليەكول تۇقىمداس 812 ءىرى قارا مال وسىرىلۋدە. ايتپاقشى، جاڭادان سالىنعان فەرمادا ەردىڭ قاناتى سانالاتىن 60 سايگۇلىك تە ەرەكشە كۇتىممەن ۇستالادى. زامانعا ساي العا باسۋدى كوزدەگەن «ەكىباستۇز ەت وڭدەۋ كەشەنى» جشس ءوزىنىڭ جۇمساپ جاتقان ينۆەستيتسيالىق سالىمدارىنىڭ از ۋاقىتتا قايتارىمى بولاتىنىنا تولىق سەنىمدى.

نۇربول جايىقباەۆ