قىتايلىق «سينحۋا» اقپاراتتىق اگەنتتىگى قازاقcتاندىق قىز بەن قىتاي جىگىتىنىڭ ماحاببات حيكاياسى تۋراسىندا بەينەروليك تۇسىرگەنىن ەلىمىزگە رەسمي ىسساپارمەن كەلگەن قحر توراعاسى سي تسزينپين جولداس ايتتى.

توراعانىڭ سوزدەرىنە قاراعاندا، بەينەروليكتە قىتاي جىگىتى مەن قازاقستاندىق قىزدىڭ ماحابباتى ارقىلى ەكى ەلدىڭ ىنتىماقتاستىعى پاش ەتىلگەن كورىنەدى.

بەينەروليكتەگى وقيعا جەلىسى مىناداي: سينزياندىق جاس قىتاي جىگىتى جەرگىلىكتى اۋرۋحانادا ۆالەنتينا ەسىمدى ارۋدى كوزى شالىپ، عاشىق بولىپ قالادى. اقىرى ەكەۋى باس قوسىپ، دۇنيەگە ۇلدارى كەلەدى. ۇلدارى 6 جاسقا تولعاندا ۆالەنتينا ساياسي جاعدايلارعا بايلانىستى ەلىنە قايتۋعا ءماجبۇر بولادى. ۇل ەر جەتىپ، ءوز اناسىن ىزدەي باستايدى. تەك 2009 جىلى ۇلى 61 جاسقا كەلگەندە 80 جاستاعى اناسىن الماتىدان تابادى. ءسويتىپ ۆالەنتينانى قىتايعا الىپ بارادى.

«بىرنەشە جىلداردان كەيىن باقىتقا كەنەلگەن بۇل وتباسىنىڭ تاعدىرى – قازاقستان مەن قىتاي تۇرعىندارى اراسىنداعى اجىراماس دوستىقتىڭ كورىنىسى» دەيدى بەينەروليك جايىندا سي تسزينپين جولداس.

ءيا، بەينەروليكتى جاساۋشىلار قازاقستان مەن قىتايدىڭ دوستىق قارىم-قاتىناسىن كورسەتەمىز دەپ تىرىسىپ باعىپتى. بىراق سول دوستىقتى قىز بەن جىگىتتىڭ ماحابباتىنان وزگە ءبىر جايىتتى السا قايتەر ەدى؟ مۇنىڭ دا استارىندا قىتاي حالقىنىڭ قۇيتىرقى ساياساتى جاتقان جوق پا دەپ قالاسىڭ.

ەسكە سالا كەتەيىك، قاڭتار ايىنداعى قازاقستاندىق قىزدارعا قىتاي دوكەيلەرىنە تۇرمىسقا شىعۋدى ۇسىنعان حابارلاندىرۋ الەۋمەتتىك جەلىلەردى ءدۇر سىلكىندىرگەن ەدى. فەيسبۋك الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى «دوسكا وبياۆلەني الماتى، استانا» پابليگىندە مىناداي مازمۇنداعى حابارلاما جاريالانعان بولاتىن: «18-40 جاس ارالىعىنداعى باسى بوس قىزدار! بەيجىڭ تۇرعىنى، ءارى بويداق ەر جىگىتكە تۇرمىسقا شىققىڭىز كەلە مە؟ بىزگە حابارلاسىڭىز. بەيجىڭدەگى دوكەي جىگىتتەر توبى استاناعا وتباسىن قۇرۋ ءۇشىن كەلە جاتىر. ارنايى بىرنەشە شارالار دايىندالۋدا. ەر ادامدار باقۋاتتى ءومىر سۇرەدى، ەۋروپالىق ءبىلىمى بار، اعىلشىن، ورىس تىلدەرىن جەتىك مەڭگەرگەن».

مۇنداي اقپاراتقا اشىنعان قازاق حالقى قاتتى نارازىلىق ءبىلدىردى. وسى جارناماعا بايلانىستى قازاقستانداعى قحر ەلشىسى چجان حانحۋەي دە ءوز پىكىرىن بىلدىرگەن ەدى. اتالمىش ۇيىمنىڭ بار-جوعىنان حابارى جوق ەلشى قازاقستاندىق قىزدارعا قىتاي جىگىتتەرى قاتتى قىزىعاتىنى جايىندا ايتىپ قالعان.

«قازاقستاننىڭ قىزدارى وتە ادەمى، نازىك. ولاردىڭ ءبىلىمى جوعارى، بويلارىندا شىعىستىق مادەنيەت بار. ولار وتباسىن جاقسى كورەدى، اتا-اناسىن قۇرمەتتەيدى، ۇلكەندەردى سىيلاي بىلەدى»، دەي كەلە، ەكى ەل اراسىندا ءداستۇر بويىنشا ۇقساستىقتار بارىن ايتىپ قازاق جۇرتشىلىعىن ەسىنەن تاندىرعان.

بۇل قىتايلىقتاردىڭ قازاق قىزدارىنا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دالەلدەيتىن مىسالدىڭ 10-نان 1-ءى عانا. ونى جازا بەرسەك، جىرى تاۋسىلماس.

ۇلكەندەرىمىز قارسىلىق تانىتىپ، ەر جىگىتتەرىمىز نارازىلىعىن ءبىلدىرىپ، قىتايعا كەتكەن قازاق قىزىن، ءتىپتى «جەزوكشەگە» بالاعاندار دا بولدى.

نە كەرەك، بۇگىندە قازاقستاننىڭ قانشاما قاراكوزدەرى قىتاي ۇلتىنىڭ ۇرپاعىن تاربيەلەپ، قىتاي شاڭىراعىنىڭ وتاناسى اتانىپ ءجۇر. قىتايمەن باس قوسىپ، بويىنان قازاقتىقتى جويعاندارى دا جەتىپ ارتىلادى.

جوق، قازاقستانعا حانزۋ حالقىن مۇلدەم جولاتپاۋ كەرەك، قحر-مەن قارىم-قاتىناستى دوعارۋ كەرەك دەگەن تۇسىنىكتەن ادامىن. دوستىق قارىم-قاتىناس كەز-كەلگەن مەملەكەتتەر اراسىندا اسا قاجەت-اق، الايدا ول دوستىقتىڭ شەكراسىنان اسپاۋ كەرەك شىعار. اجەلەرىمىز بەن انالارىمىزدىڭ ارىن وزگە ۇلت وكىلىنىڭ ازاماتى تاپتامادى، اجەلەرىمىز قازاقتىڭ تەكتى ۇرپاعىن دۇنيەگە اكەلدى، بويىنا ەلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى دارىتىپ ءوسىردى ەمەس پە؟! قور بولعان جوق قوي. قالتاسىنداعى بايلىعىن كورسەتىپ، قازاقتىڭ قاراكوزدەرىن تۇزاعىنا تۇسىرمەك ويلارى بار قىتاي حالقى تىنىش جاتار ەمەس. جاي عانا حابارلاندىرۋدان باستاپ، ساياساتقا دەيىن تابان تىرەپتى. قىتايى بولسىن، باسقاسى بولسىن، ەلدەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ماحاببات شەشپەك ەمەس. قىتايدىڭ كەزەكتى ساياساتىنىڭ قۇربانى بولىپ جۇرمەيىك.

گۇلىم جاقان

Abai.kz