«جەبەۋ» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى لاتىن الفاۆيتىنە كوشۋدى قولدايدى

ەلباسى جىل باسىنداعى  حالىققا جولداۋىندا  قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى  باستالعانىن جاريالادى. سودان كەيىن 2017 جىلى 12 ساۋىردە «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىندا  «قازاق ءتىلىن بىرتىندەپ لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ جۇمىستارىن باستاۋىمىز كەركەك» – دەپ اتاپ ءوتتى.  ەلباسىنىڭ بۇل ۇسىنىسى تاۋەلسىزدىكتەن كەيىن ساياسي، ەكونوميكالىق رەفورمالار ءساتتى جۇرگىزىلىپ، ىرىس پەن ىنتىماقتىڭ ۇياسىنا اينالعان قازاقستان حالقىنىڭ جۇرەگىنە جول تاۋىپ، قولداۋ تاپتى.

«ءبىر ءتىل، ءبىر مورال، ءبىر مەملەكەت» دەگەن ۇعىمداردى ماڭگىلىك ەلدىڭ ۇستانىمدارى دەپ قاراساق، تاۋەلسىزدىكتەن كەيىن  اتامەكەنگە تابانى ءتيىپ، مامىراجاي ءومىر ءسۇرىپ جاتقان  ميلليونعا تاياۋ قانداستارىمىز ءۇشىن بۇل حابار ناعىز اق تۇيەنىڭ قارنى جارىلىپ، قۇت ورناعان مەرەكەنىڭ ءوزى بولدى. ۇلتتىق مەملەكەتتىڭ ماڭىزدى قۇندىلىقتارى ءتىل مەن جازۋ بولسا، التاي مەن اتىراۋدىڭ، جەتىساي مەن باياناۋىلدىڭ اراسىندا ەش مۇدىرمەي ديالەكتسىز سويلەسەتىن حالقىمىز سوڭعى 80 جىلدا جازۋدىڭ تاۋقىمەتىڭ ءتاۋىر-اق تارتتى.

الەمدىك  وركەنيەتكە قاراپ بوي تۇزەۋ، بىرىكەن ۇلتتار ۇيىمىنا ءبىر تۇتاس ۇلتتىق مەملەكەت بوپ كىرگەن  ەلىمىزدىڭ كەم- كەتىگىن تولىقتاپ، ستراتەگيالىق باعىتىن ايقىنداۋ – تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ، ونىڭ كەمەڭگەر كوشباسشىنىڭ ماڭدايىنا جازىلعان ەكەن. ەل بولىپ ەلباسىمىزدى قولدايىق. بۇل – ءۇش عاسىردان اسقان بوداندىق اجىرعىنىڭ الىنۋى، كەتكەن ەسەمىزدىڭ، توگىلگەن قاننىڭ تولەنۋى. جۇزدەن اسقان ۇلت پەن ۇلىستى ايرانداي ۇيىتىپ وتىرعان كەڭ پەيىل، كەسەك مىنەزىمىزگە ءتاڭىردىڭ تارتقان سىيى دەپ بىلەمىز.

«جەبەۋ» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى 2014 جىلى اقپاننىڭ 24 كۇنى الماتى قالالىق ۇلتىق ءباسپاسوز كلۋبىندا ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنتتىك سايلاۋ وتكىزۋىن قولداپ، ءارى سول سايلاۋعا ەلباسىنىڭ قاتىسۋىن ءوتىنىپ ءباسپاسوز ماسليحاتىن وتكىزگەن ەدى. سونىمەن بىرگە ەلگە ورالعان قانداستارىمىزدى ۇلت كوشباسشىسىنا داۋىس بەرۋگە شاقىرعان-دى. 2017 جىلى 26 قاڭتاردا ءباسپاسوز بەن قوعامدىق جەلىلەردە  “ۋنيۆەرسيادانى ەل بولىپ قولدايىق” دەپ جار سالعانبىز.

ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى ءۇشىن ويلانىپ، تولعانىپ بارىپ شەشىم قابىلدايتىن تاعى ءبىر ءسات تۋدى. ءدىلى ءبىر، ءدىنى ءبىر تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ باسىم بولىگى لاتىن قارىپىنە بەت قويىپ جاتىر. جاستارىمىزدىڭ ءبارى لاتىن ارىپىنەن حاباردار. اعا بۋىننىڭ لاتىننان قول ۇزگەنى كۇنى كەشە عانا. رۋحاني دۇنيەلەرىمىزدىڭ دەنى وسى لاتىن قارىپىندە جازىلعان. دەمەك، لاتىننىڭ ءبىزدىڭ ۇلتتىق سانامىزداعى سيمۆولدىق ءمانى مەن مازمۇنى مۇلدە جويىلىپ كەتكەن جوق. تەك ونى سانامىزدا قايتا جاڭعىرتىپ، تۇلەتۋگە ءتيىسپىز. ونىڭ ۇستىنە لاتىن قارىپى دۇنيەجۇزىندەگى قازاق ۇلتىن تۇتاستىراتىن مۇمكىندىككە يە. تۇركيا مەن باتىس مەملەكەتتەرىندەگى قانداستارىمىز وسى لاتىن قارىپىن تۇتىنادى.  قانداستارىمىز كوپ ورنالاسقان وزبەكستان دا لاتىن قارىپىن قولدانىسقا ەنگىزىپ الدى. قىتاي قازاقتارى ءۇشىن دە لاتىننىڭ تاريحي تانىمدىق ماڭىزى زور، ءارى ونىڭ بۇگىنگى شىنايى شارت-جاعدايى ءپىسىپ جەتىلۋدە. قىسقاسى، قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋ كەزەڭى باستالدى. ءسىز بەن ءبىز وسى تاريحي كۇندەردىڭ كۋاسىمىز ءارى وسى ءبىر تاريحي كەزەڭدە ءومىر ءسۇرىپ، ورتاق يگىلىككە ۇلەس قوسۋشى ازاماتتار بولىپ تابىلامىز. ۇلكەن تاريحتىڭ، ۇلت تاريحىنىڭ ءبىر كۇنى – وسى، ارداقتى، اعايىن!

ءومارالى ادىلبەكۇلى،

«جەبەۋ» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى

Abai.kz