جەلتوقسان قۇرباندارى
«قازاق سسر-ىندا 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعالارى كەزىندەگى قىلمىستىق ىستەرى ءۇشىن سوتتالعاندارعا قولدانىلعان شارالار» تۋرالى رەسپۋبليكا پروكۋراتۋراسىنىڭ كوميسسياعا بەرگەن اقپار-دەرەكتەرى بويىنشا 99 ادامنىڭ ءتىزىمىن كىتاپقا كىرگىزۋدىڭ ءساتى ءتۇستى.
اۋەلدە ولاردىڭ اتى-جوندەرىن ءباسپاسوز بەتتەرىنەن تىرنەكتەپ تەرىپ ءجۇردىم. بىراق، قىرىق شاقتىسىن كەزدەستىرىپ، جازىپ العانىممەن كوڭىل تولمادى، ءتىزىم تولىق بولمايتىن سياقتى.
سودان كوميسسيا توراعاسى م. شاحانوۆقا جولىعىپ، از-كەم اڭگىمەلەسىپ، سول ادامداردىڭ ءتىزىمىن تاۋىپ بەرۋگە كومەكتەسۋىن ءوتىندىم. سونداي-اق "جەلتوقسان" قوزعالىسىنىڭ بەلسەندى مۇشەسى، كوميسسياعا بەلسەنە كومەكتەسكەن، ءوزى دە ەش ايعاقسىز، دالەلسىز ايىپ تاعىلىپ تۇرمەنىڭ تار قاپاسىندا وتىرىپ كەلگەن ا. نالىباەۆپەن دە جولىعىپ سۇحباتتاستىم. ولاردىڭ كومەگىنە ريزالىق سەزىمىمدى بىلدىرە وتىرىپ، جازىقسىز جالامەن سوتتالعان جانە تۇرمەگە قامالعان قاھارمانداردىڭ ءتىزىمىن بەرۋدى ويلاستىردىق.
نامىس ءۇشىن باس تىككەن ۇلاندار:
«قازاق سسر-ىندا 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعالارى كەزىندەگى قىلمىستىق ىستەرى ءۇشىن سوتتالعاندارعا قولدانىلعان شارالار» تۋرالى رەسپۋبليكا پروكۋراتۋراسىنىڭ كوميسسياعا بەرگەن اقپار-دەرەكتەرى بويىنشا 99 ادامنىڭ ءتىزىمىن كىتاپقا كىرگىزۋدىڭ ءساتى ءتۇستى.
اۋەلدە ولاردىڭ اتى-جوندەرىن ءباسپاسوز بەتتەرىنەن تىرنەكتەپ تەرىپ ءجۇردىم. بىراق، قىرىق شاقتىسىن كەزدەستىرىپ، جازىپ العانىممەن كوڭىل تولمادى، ءتىزىم تولىق بولمايتىن سياقتى.
سودان كوميسسيا توراعاسى م. شاحانوۆقا جولىعىپ، از-كەم اڭگىمەلەسىپ، سول ادامداردىڭ ءتىزىمىن تاۋىپ بەرۋگە كومەكتەسۋىن ءوتىندىم. سونداي-اق "جەلتوقسان" قوزعالىسىنىڭ بەلسەندى مۇشەسى، كوميسسياعا بەلسەنە كومەكتەسكەن، ءوزى دە ەش ايعاقسىز، دالەلسىز ايىپ تاعىلىپ تۇرمەنىڭ تار قاپاسىندا وتىرىپ كەلگەن ا. نالىباەۆپەن دە جولىعىپ سۇحباتتاستىم. ولاردىڭ كومەگىنە ريزالىق سەزىمىمدى بىلدىرە وتىرىپ، جازىقسىز جالامەن سوتتالعان جانە تۇرمەگە قامالعان قاھارمانداردىڭ ءتىزىمىن بەرۋدى ويلاستىردىق.
نامىس ءۇشىن باس تىككەن ۇلاندار:
- راحمەتوۆ قۇرمانعازى ادەنۇلى - قازمۋ-دىڭ ستۋدەنتى، 7 جىل.
- جۋاندىقوۆ بولات دۇيسەنۇلى - ەت كومبيناتىنىڭ جۇمىسشىسى، 5 جىل.
- تىلەگەنوۆ جارمۇحانبەت - الماتى تەاتر-كوركەمونەر ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى، 5 جىل.
- مەيىربەكوۆ ەركىنبەك بوكەنبايۇلى - سمۋ-23-ءتىڭ ەلەكترمەن دانەكەرلەۋشىسى، 4 جىل.
- راساليەۆ نۇرلىباي جولدىبايۇلى - سمۋ-23-ءتىڭ بەتونشىسى، 4 جىل.
- دەكەلباەۆ ەرلان ءابدىراشۇلى - "راديوتەحنيكا" ماگازين-سالونىنىڭ ينجەنەرى، 6 جىل.
- قالمۇراتوۆ قۇربانباي حايرۋللاۇلى - جۇمىسسىز، 5 جىل.
- اسىلباەۆ مولداعالي مولداحانۇلى - جۇمىسسىز، 7 جىل.
- مۇزافاروۆ اليك قۇنداقبايۇلى - سمۋ-23-ءتىڭ تاس قاشاۋشىسى، 4 جىل.
- شىنىباەۆ نۇرمان الىبەكۇلى - پوليتەحنيكۋم ستۋدەنتى، 8 جىل.
- ەرمەكوۆ توقتار - اگتحي ستۋدەنتى، 5 جىل.
- وتارباەۆ كەنجەباي - سمۋ-11-ءدىڭ ءپىسىرۋشىسى، 6 جىل.
- نالىباەۆ امانجول - ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ بۇرىنعى كاپيتانى، 5 جىل.
- قۇدايبەرگەنوۆ راسىلحان ومارۇلى - كينوتەحنيكۋم ستۋدەنتى، 5 جىل.
- بيسەمباەۆ ەرلان بەرماحانۇلى - الماتى زووۆەت ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى، 8 جىل.
- بايبولوۆ دۇيسەنبەك - بايلانىس تەحنيكۋمىنىڭ ستۋدەنتى، 5 جىل.
- يسابەكوۆ ءسابيت قالدىقازىۇلى - سمۋ-30-دىڭ بەتونشىسى، 4 جىل.
- ايماحانوۆ قۇتتىبەك اۋەلبەكۇلى - سمۋ-11-ءدىڭ بەتونشىسى، 5 جىل.
- مولدىباەۆ ءادىل ابدەتۇلى - ۋپتك-نىڭ بەتونشىسى، 5 جىل.
- رامازانوۆ اماندىق ءسابيتۇلى - كيروۆ اتىنداعى زاۆودتىڭ جۇمىسشىسى، 5 جىل.
- ەسبوسىنوۆ امانجول اسەتۇلى - سمۋ-39-دىڭ بالتاشىسى، 3,5 جىل.
- رۋزيەۆ ابايدۋللا ابدۋللاۇلى - كيروۆ زاۆودىنىڭ جۇمىسشىسى، 5 جىل.
- بايسىمبەكوۆ ەرلان مامىرحانۇلى - اۋىلشارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى، 5 جىل.
- تاۋباەۆ باقىتقالي ارتىپبايۇلى - رسۋ-دىڭ بالتاشىسى، 4 جىل.
- ەگىزەكوۆ ارىستان نازىمبەكۇلى - الماتى ءۇي قۇرىلىسى كومبيناتى №5 تسەحىنىڭ جۇمىسشىسى، 4 جىل.
- رامازانوۆ اسكار رايىمبەتۇلى - جۇمىسسىز، 5 جىل.
- شاباروۆ التاي قونىسبايۇلى - الماتى ءۇي قۇرىلىسى كومبيناتىنىڭ جۇمىسشىسى، 3 جىل.
- ەسىمباەۆ قادىر سەيىتحانۇلى - ادك-ءنىڭ جۇمىسشىسى، 3 جىل.
- يمانباەۆ ەرمەك قوشتايۇلى - تالعارداعى №4 سپتۋ وقۋشىسى، 3 جىل.
- ابىلقايىروۆ قاسىم بەردىقوجاۇلى - الماتى ساۋلەت-قۇرىلىس ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى، 5 جىل.
- مالىبەكوۆ ەرجان ءابدىراحمانۇلى - №1 اۆتوپارك سلەسارى، 5 جىل.
- بايعانديەۆ تىلەك - №1 اۆتوپارك جۇرگىزۋشىسى، 6 جىل.
- داۋلەتوۆ جەڭىس سادىقۇلى - اگتحي ستۋدەنتى، 4 جىل.
- ەسجانوۆ تىپىشبەك قارلىبايۇلى - سحي ستۋدەنتى، 5 جىل.
- ەسىركەپوۆ ۋىزبەك شاكىرۇلى - سحي ستۋدەنتى، 5 جىل.
- ورازباەۆ دۋمان پىشانۇلى - سحي ستۋدەنتى، 3 جىل.
- راحمەتوۆ قايرات راحاتۇلى - ااسي ستۋدەنتى، 4 جىل.
- اۋەزوۆ جالەل اۋەزۇلى - ازۆي ستۋدەنتى، 5 جىل.
- ابدىرەەۆ ەلامان كەڭەسۇلى - قۇرىلىس تەحنيكۋمىنىڭ ستۋدەنتى، 4 جىل.
- ارىمبەكوۆ جاناس قۋاتبەكۇلى - "پورشەن" زاۆودىنىڭ توكارى، 5 جىل.
- قامباروۆ قالدىبەك باحىتبايۇلى - ازۆي ستۋدەنتى، 5 جىل.
- بەكبوسىنوۆ اسقارباي - قۇرىلىس تەحنيكۋمىنىڭ ستۋدەنتى، 2 جىل.
- ابدىقۇلوۆ مىرزاعالي - شامالعان اتپ كۋرسىنىڭ وقۋشىسى، ءولىم جازاسى.
- جۇماجانوۆ ەرىكجان دوسانۇلى - سحي ستۋدەنتى، 3 جىل.
- قايرانبەكوۆ باۋىرجان وقتاشۇلى - ااسي ستۋدەنتى، 3,5 جىل.
- مۇلىكباەۆ وتكىرحان قوشقارۇلى - جۇمىسسىز، 3,5 جىل.
- قۋاندىقوۆ ەرمۇحامەد ابدىكەرىمۇلى - قازمۋ
ستۋدەنتى، 5 جىل. - ابدىقادىروۆ بەرىكبول ءنۇسىپۇلى - جۇمىسسىز، 2 جىل.
- قوجاحمەتوۆ حاسەن كارىپجانۇلى - قازاق تەلەۆيدەنيەسىنىڭ رەداكتورى، 4 جىل
- قاراباەۆ شورا حالىقۇلى - قازمۋ پرورەكتورىنىڭ كومەكشىسى، 6 جىل.
- تۇكەنوۆ قانات جەڭىسۇلى - ازۆي ستۋدەنتى، 3 جىل.
- ىسماعۇلوۆ ورال المەنۇلى - قازمۋ ستۋدەنتى، 3 جىل.
- جولبولدين بەرىكجان ەلەمەسۇلى - جۇمىسسىز، 3 جىل.
- رىسقۇلبەكوۆ قايرات نوعايبايۇلى - ااسي ستۋدەنتى، ءولىم جازاسى.
- تاشەنوۆ تۇگەلباي تۇرمانۇلى - سمۋ-37-ءنىڭ بالتاشىسى، 15 جىل.
- تايجۇماەۆ جامبىلبەك - الماتى ەلەكتروتەحنيكۋم ستۋدەنتى، 14 جىل.
- كۇزەمباەۆ قايىرگەلدى قالياقپارۇلى - سمۋ-40-تىڭ جۇمىسشىسى، 14 جىل.
- قاسەنوۆ رۇستەمبەك قادىربەكۇلى - ادك جۇمىسشىسى، 2 جىل.
- قانەتوۆ امانباي دۇيسەنۇلى - اگتحي ستۋدەنتى، 3 جىل.
- ايتمۇرزاەۆ قۇرمانعازى - اگتحي ستۋدەنتى، 4 جىل.
- يمانقوجاەۆ باقتىبەك جۇمابەكۇلى - اگتحي
ستۋدەنتى، 3,5 جىل. - قاسەنباەۆ مەيرامعازى جاينارۇلى - اگتحي
ستۋدەنتى، 2 جىپ. - كوپەسباەۆ ەرتاي توڭىربەرگەنۇلى - ااسي ستۋدەنتى، 4
جىل. - ۋاقوۆ اركەن باتتالۇلى - ااسي دوتسەنتى، 8 جىل.
- شايمەردەنوۆ ەرىك تۇرلىعازىۇلى - ازۆي ستۋدەنتى، 3 جىل.
- شەكەربەكوۆ مۇراتبەك جانداربەكۇلى - №67 شاحتانىڭ پروحودچيگى (جەزقازعان وبل.).
- ارىنعازيەۆ بولات تولەعازىۇلى - العا قالاسى جاسوسپىرىمدەر مەكتەبىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسى، 2 جىل 6 اي.
- تەلەۋوۆ بولات قويشىبايۇلى - 2 جىل 6 اي.
- قالبوكەنوۆ بەرىك قۇتىربايۇلى - العا قالاسى سپتۋ-2 دەنە تاربيەسىنىڭ جەتەكشىسى، 2 جىل.
- بايانعازين ازامات ماقۇلبەكۇلى - تيتان-ماگني كومبيناتىنىڭ (وسكەمەن) سلەسارى، 1 جىل.
- اردىنقانوۆ ەربول جارىقجانۇلى - پەدۋچيليششە ستۋدەنتى (وسكەمەن), 1 جىل.
- ساقاتوۆ تۇرسىنحان سەلىحانۇلى - تاۋ-كەن تەحنيكۋمىنىڭ ستۋدەنتى (وسكەمەن), 2 جىل ەڭبەك تۇزەۋ جازاسى.
- اقتانوۆ ەربول داركەنۇلى - پەدينستيتۋت ستۋدەنتى (وسكەمەن), 1 جىل 6 اي.
- ماشانلو رۇستەم يبراگيمۇلى - پەدينستيتۋت ستۋدەنتى (تالدىقورعان), 2 جىل.
- نۇكەنوۆ امانگەلدى تەمىرشوتۇلى - اۋىلشارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى (تسەلينوگراد), 3 جىل.
سونىمەن 2 ازاماتقا ءولىم جازاسىن بەرۋ تۋرالى ۇكىم شىعارىلعان، 72-ءىن باس بوستاندىعىنان ايىرعان، بىرەۋى ەڭبەك تۇزەۋ جازاسىن العان.
ەل مەن ەردىڭ نامىسىن تۋ ەتكەن قىزعالداقتاي جاس ارۋلار:
- ءسابيتوۆا جانسايا الكەيقىزى - الماتىداعى №19 جۇمىسشى جاستار ورتا مەكتەبىنىڭ وقىتۋشىسى، 5 جىل.
- سالىقوۆا ناعيما اسكارقىزى - الماتى باس كيىمدەر فابريكاسىنىڭ بۋحگالتەرى، 3 جىل.
- ەسپەنبەتوۆا قانشايىم مۇحاتقىزى - "پورشەن" زاۋىتىنىڭ توكارى، 3 جىل 6 اي.
- ماحمەتوۆا ايتكۇل ابدىراحمانقىزى - №1 باسپاحانانىڭ جۇمىسشىسى، 2 جىل.
- ابىلقايىروۆا گۇلنار بەردىقوجاقىزى - باس كيىمدەر فابريكاسىنىڭ تىگىنشىسى، 3 جىل.
- پانينوۆا گۇلۆيرا تولەبايقىزى - باس كيىمدەر فابريكاسىنىڭ تىگىنشىسى، 2 جىل.
- شاماەۆا گاليمات ابەنقىزى - باس كيىمدەر فابريكاسىنىڭ تىگىنشىسى، 2 جىل.
- لەپەسباەۆا گۇلنار سابىرعاليقىزى - باس كيىمدەر فابريكاسىنىڭ تىگىنشىسى، 2 جىل.
- راقىمجانوۆا گۇلميرا اكىمجانقىزى - باس كيىمدەر فابريكاسىنىڭ تىگىنشىسى، 2 جىل.
- يمانباەۆا قايىپحان سۇلتانقىزى - "پورشەن" زاۋىتىنىڭ توكارى، 3 جىل.
- رامازانوۆا عاليا فايزۋللاقىزى - تىگىنشى-موتوريستكا، 1 جىل (ەڭبەكپەن تۇزەۋ جازاسى).
- مەرگەنوۆا باقشا - مۇگەدەكتىگىنە بايلانىستى جۇمىس ىستەمەگەن، 3 جىل.
- اليەۆا راۋشان - قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل.
- ەركىنبەكوۆا ءاليا تورەحانقىزى - قاراعاندى مەديتسينا ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل 6 اي.
- دوسانوۆا جانات ابدىراحمانقىزى - قاراعاندى مەديتسينا ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل 6 اي.
- مۋسينا گۇلدەن قانافياقىزى - قاراعاندى مەديتسينا ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل 6 اي.
- سارسەنبەكوۆا رايسا مىرزابەكقىزى - بۋحگالتەر-رەۆيزور، 2 جىپ.
- كارىمعازينا گۇلجان عازيزقىزى - كووپەراتيۆ تەحنيكۋمىنىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل.
- سەرەكەنوۆا انار جەمىسحانقىزى - زاڭ تەحنيكۋمىنىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل 6 اي.
- ايتجانوۆا جانات ناۋكەنقىزى - پەدينستيتۋتتىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل 6 اي.
- شىنىقۇلوۆا ءلايلا بەكەنقىزى - پەدينستيتۋتتىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل ەڭبەكپەن تۇزەۋ جازاسى.
- شوقاەۆا عاليا قۇدىسقىزى - جاتاقحانا ۆاحتەرى، 2 جىل.
- مۋسينا مانشۇك جاناتقىزى - يۋريستىك تەحنيكۋمىنىڭ ستۋدەنتى، 1 جىل 6 اي قارا جۇمىسقا جىبەرىلگەن.
ءسويتىپ، 20 جاس ارۋ باس بوستاندىعىنان ايرىلعان، 2-نە ەڭبەكپەن تۇزەۋ جازاسى بەرىلگەن، بىرەۋى قارا جۇمىسقا جىبەرىلگەن.
زەردەلەي كەلگەندە نەنى بايقايمىز: 99 ادامنىڭ ەكەۋىنە - ق. رىسقۇلبەكوۆ پەن م. ابدىقۇلوۆقا ءولىم جازاسى بەرىلىپ ەدى، كەيىن ولاردىڭ ءىسى قايتا قارالىپ 20 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋمەن الماستىرىلدى، اۋەلدە ءبىر ادام - ت. تاشەنوۆ - 15 جىلعا، ەكەۋى - ج. تايجۇماەۆ پەن ق. كۇزەمباەۆ -14 جىلعا، ەكەۋى - 8 جىلعا، ۇشەۋى - 7 جىلعا، تورتەۋى - التى جىلعا، جيىرما ەكى ادام 5 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان بولاتىن.
جوعارىداعى ادامداردىڭ اتتارى قولىما تۇسكەن رەسمي ورىنداردىڭ ءتىزىمى بويىنشا كەلتىرىلدى. ول ءتىزىم مەنىڭ قولىما 1990 جىلدىڭ اياعىنا تامان ءتۇسىپ ەدى. ال "جاس الاش" گازەتىنىڭ 1992 جىلعى 5 قىركۇيەكتە شىققان سانىندا سول ءتىزىم جارىق كوردى. تىزىمدە جوق بولعانمەن ءتورت ادامدى بولەك ايتپاقپىز. ولار - بولەكوۆ عابيدەن (65-باپ بويىنشا اقتالىپ، وعان 177-باپ تاعىلادى), جولتىشەۆ حاميدوللا (ەركىنەن تىس ەمدەۋگە جىبەرىلەدى), نۇرمۇحامبەتوۆ قايرات ء(ىستى وبلىستىق پروكۋراتۋرا جاپقان), ساعىپاەۆ اسقار (پسيحيكالىق اۋرۋعا بايلانىستى بولەك ىسكە اۋدارىلعان).
سونىمەن ءىس قوزعالىپ، سوتتى بولعاندار 99-دا، 102-دە، 103-ەمەس، 110 بولىپ وتىر. ىزدەستىرسە ءالى دە تابىلۋى مۇمكىن.
كوپشىلىك قاۋىمنىڭ تالاپتارى ەسكەرىلىپ ولاردىڭ ىستەرى كايتا قارالىپ، جازا مەرزىمدەرى قىسقارتىلا كەلىپ، كەيبىرەۋلەرى مەرزىمدى ۋاكىتتارىن وتەپ، ءبارى دەرلىك تۇرمەدەن بوساپ شىقتى. تەك 1991 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن تۇرمەدەن بوساتىلماعانى ەكەۋ، ولار ت. تاشەنوۆ پەن م. ابدىكۇلوۆ. ال 38-ءى اقتالماي جاتىر.
اقيقاتتىڭ جولى قيىن دا قاتەرلى. قالايدا باس تىككەن قاۋىم سوعان قول جەتكىزدى، سوتتى بولعان، ءارتۇرلى جازا العان ازاماتتار ءتۇپتىڭ تۇبىندە بەس جىلعى سەرگەلدەڭنەن كەيىن اقتالدى. ساۆيتسكيدى ءولتىردى دەگەن كىنا تاعىلعان قايرات رىسقۇلبەكوۆ تە اقتالدى. اتتەڭ دەپ ءتىلىڭدى تىستەيسىڭ، كەش اقتالعانىنا وكىنەسىڭ. 1992 جىلعى 21-اقپان كۇنى وتكەن رەسپۋبليكا جوعارعى سوتىنىڭ قۇربانداردى اقتاعان پلەنۋمى كەش قالدى. "ەشتەن دە كەش جاقسى" دەمەكشى، بۇل كەزدە قايراتتىڭ جارىق دۇنيەدەن كەتىپ قالعانى قابىرعاعا باتسا دا، ونىڭ تولىق اقتالعانىنا شۇكىرشىلىك ەتەسىڭ.
رەسمي ورىننىڭ اقپارات تىزىمىندە سوتتالعان 99 ادامنىڭ عانا كورسەتىلۋى كۇدىك تۋعىزاتىن سياقتى. سوتتى بولىپ، جازا العاندار ودان ارتىق بولۋى كەرەك. ولاي دەۋىمىزگە دالەلىمىز مىپاۋ: مىسالى سول تىزىمدە قاسىمحان مايقانوۆ دەگەن ازاماتتىڭ ەسىمى جوق، ال ونىڭ ءوزى بىلاي دەيدى: "مەن دە قاھارلى جەلتوقسان تۇتقىندارىپىڭ ءبىرىمىن. ماعان تاڭىلعان "ايىپ" نەگىزىندە ءسىبىر ولكەسىندە ءبىر جارىم جىل كەسىمدى جازامدى وتەپ قايتتىم. راس، كەيىن اقتالدىم". ("الماتى اقشامى", 17. 10. 1991). ق. مايقانوۆ "جەلتوقسان" پارتياسىنىڭ مۇشەسى، قۇرىلىسشى بولىپ ىستەگەن. ول 1991 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا الماتىداعى ورتالىق امبەباپ دۇكەنىنىڭ الدىنداعى الاڭدا اشتىق جاريالاپ، رەسپۋبليكا ۇكىمەت باسشىلارىنا تومەندەگىدەي تالاپتار قويدى:
-"1986 جىلعى 17-18 جەلتوقساننىڭ قۇرباندارىن تولىق اقتاپ، ولاردىڭ تارتقان مورالدىق جانە ماتەريالدىق شىعىندارىنىڭ وتەمى تولەنسىن;
- سولاردى جازالاعان باسشىلار (پارتوكراتيا) جاۋاپقا تارتىلسىن".
نە كەرەك، جازىقسىز جەلتوقسان تۇتقىندارىنىڭ قاسىرەتىن ويعا الىپ، جازالاۋشىلاردى جاۋاپقا تارتاتىن شارالار كولداناتىن جاناشىر باسشى شىقپاي وتىر. سونداي-اق، ساناتقا ادەيى قوسىلمادى ما، الدە باسقا ءبىر قۇپيالىلىق بار ما، كىم ءبىلسىن، ق.مايقانوۆ سياقتى تار قاپاسقا وتىرعىزىلىپ، بىراق پروكۋراتۋرا تىزىمىنەن تىس قالعاندار جوق دەگەنگە ەندى سەنە الار ما ەكەنبىز. ومىرلەرىن ىزعار قارىپ، ۇسىك شالعان، جاس جاندارى جاپا شەگىپ، ادامدىق ارلارىنا داق تۇسكەن، كەۋدەسىن ءزىل باتپان باسىپ، كوڭىلى جۇدەگەندەر، ءىز جاسىرۋ ماقساتىندا سوتتالعاندار قاتارىنان ءوشىرىلىپ تاستالعاندار ءالى دە تابىلاتىنىنا كۇمان ەتۋىمىز جاراماس.
قازاق سسر دەنساۋلىڭ ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ دەرەگى بويىنشا جەلتوقسان وقيعاسىندا جاراقات الىپ اۋرۋحانالارعا تۇسكەن ادامداردىڭ سانى 83. ولاردىڭ 82-ءسى قازاق، بىرەۋى باشقۇرت ازاماتى. ولار №2, №4, №5 قالالىق كلينيكالىق، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ 4-ءشى باس باسقارماسىنىڭ ورتالىق جەدەل دارىگەرلىك جاردەم بەرۋ، ورتالىق قالالىق كلينيكالىق، الماتى وبلىستىق اۋرۋحانالارىنا، حيرۋرگيا ينستيتۋتىنا جاتقىزىلدى. قاقتىعىس كەزىندە 44 ادام باس سۇيەگى مەن ميىنا جاراقات العان ەكەن. بۇل نەنى بىلدىرەدى؟ اسكەرلەر، ميليتسيا قىزمەتكەرلەرى، جاساقشىلار بار قارۋىن، نەگىزىنەن، قورعانسىز جەلتوقسانشىلاردىڭ باستارىپان اياۋسىز ۇرىپ، اسقان قاتىگەزدىك ىستەگەن. اۋرۋحاناعا تۇسكەندەردىڭ ىشىندە ميى قوزعالعاندارى، ومىرتقاسى ومىرىلعاندارى، جاق سۇيەكتەرى، قابىرعالارى، اياق-قولدارى، بەت-اۋىزدارى جاراقاتتانعاندارى قانشاما. پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتتىڭ ستۋدەنتى ن. سادىقوۆتىڭ كەۋدەسىنە پىشاقپەن كوپتەگەن جارا سالىنعان. ميى قوزعالعان 21 ادامدى ءومىر بويى مۇگەدەك بولىپ قالمايدى دەپ كىم ايتا الادى.
اۋرۋحانالارعا جاتپاي امبۋلاتوريالىق ەمدەۋ جولىمەن مەديتسينالىق جاردەم كورسەتىلگەن ادامدار سانى 286. ولاردىڭ 281 قازاق، 5 باسقا ۇلت وكىلدەرى - ءارتۇرلى جاراقات العاندار. العاش قورقىپ، قاشقاقتاپ جۇرگەن، بارا-كەلە جانىنا باتقان، ءسويتىپ دارىگەرلەرگە كورىنگەن ولاردىڭ ىشىندەگى 20 ادامنىڭ مىيى قوزعالعان. كوپشىلىگى باسىنان جاراقاتتانعان.
ءسويتىپ، سوققى جەگەن، يزولياتورلاردا وتىرعان، سوتتالعان، جۇمىستان قۋىلعان، وقۋدان شىعارىلعان، پارتيادان، كومسومولدان قۋىلعان جاستاردىڭ ءبارى دۇربەلەڭ قۇرباندارى. ادىلەتسىزدىكتىڭ اششى ءدامىن تاتقان ولار "باسقا تۇسسە باسپاقشىل" كۇي كەشتى، اۋەلدە ەش جەردەن، ەشكىمنەن قورعان تابا المادى.
توقتار بەيىسقۇلوۆ، جازۋشى
«جەلتوقسان ىزعارى» كىتابىنان
سۋرەت: alashainasy.kz
http://qazaq.kz