ءبىز، ەرتىس-كەرەكۋ ءوڭىرىنىڭ ءبىر توپ زيالى قاۋىم وكىلدەرى مەن ەل اقساقالدارىنىڭ اتىنان سىزگە حات جولداۋ سەبەبەمىز، وتكەندە ءوزىڭىز باسقارىپ وتىرعان «Abai.kz» پورتالىندا پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى بولات باقاۋوۆتى قارالاۋعا باعىتتالعان ءشارىپحان قايسار ەسىمدى ادامنىڭ ماقالاسى جاريالاندى. ءبىز وسى نەگىزسىز جازىلعان ماقالا جايلى ءوزىمىزدىڭ پىكىرىمىزدى ءبىلدىرىپ جانە جولداپ وتىرعان حاتىمىزدى «Abai.kz» پورتالىندا جاريالاۋىڭىزدى سۇرايمىز.

بايقاعانىمىز، ءشارىپحان قايسار (ەگەر بۇل اۆتوردىڭ شىن اتى-ءجونى بولسا) اتالمىش ماقالانى بىرەۋلەردىڭ تاپسىرىسىمەن جازدى ما دەيمىز. ايتپەسە، بۇل جاقتى كورىپ-ءبىلىپ الماي، باس جوق، كوز جوق، جاپتىم جالا، جاقتىم كۇيە دەۋگە بولا ما؟ «...پاۆلودار وبلىسىنىڭ تىزگىنىن ۇستاعان بولات باقاۋوۆ سىندى اكىمدەردى ەل تۇستەپ تانىمايدى. ايتەۋىر وسى ءوڭىردى باسقارىپ، كرەسلودا وتىر دەمەسەڭىز، باقاۋوۆتىڭ ءشيدىڭ باسىن سىندىرعانىن ەستىگەن ادام جوق» – دەپ جازعان ق.ءشارىپحاننىڭ قانداي دالەلگە سۇيەنگەنى بەلگىسىز.

ەگەر دە ءشارىپحان قايسار جۋرناليستىك ار-ۇجدانى تازا، اقيقاتىن ايتاتىن ازامات بولسا، وسى وڭىرگە ارنايى كەلىپ، ايماقتىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق، رۋحاني تىرلىگىمەن تانىسۋى كەرەك ەدى. بىراق اۆتور ولاي ەتپەي، ۇلى ابايدىڭ ەسىمىن الىپ وتىرعان ينتەرنەت باسىلىمدى  ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا جامان اتقا قالدىرىپ وتىر.

«باقاۋوۆ ەل مەن ەلباسىنىڭ سەنىمىن اقتاي الدى ما؟» دەگەن ماقالا وبلىستىڭ ەكونوميكالىق احۋالى، الەۋمەتتىك جاي-جاپسارى تۋرالى ناقتى دەرەكتەر كەلتىرىلمەي جازىلعان. اۆتوردىڭ ويدان-قىردان جيناعان الىپ-قاشپا ءسوزدى جەلەۋ ەتىپ، تاقىرىبىن ايقايلاتىپ قويىپ جازعانداعى ماقساتى نە؟

ماقالا اۆتورىنا دا، باسقالارعا دا ايتارىمىز، ەگەر كورەر كوز، ەستىر قۇلاق بولسا، ايماعىمىزعا بولات جۇمابەكۇلى باسشىلىققا كەلگەلى، تالاي اۋقىمدى شارالار اتقارىلىپ جاتىر. سونىڭ بارلىعى بولماسا دا، ءبىرازىنان حاباردار ەتەيىك.

اقيقاتىن ايتۋ كەرەك، بۇل كىسى باسشىلاققا كەلگەلى، ءوڭىردىڭ ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك دامۋى قارقىن الۋدا. بۇعان دەيىن قانشا اكىم اۋىسسا دا، تالاي جىلداردان بەرى قولعا الىنباي كەلگەن قوردالى ماسەلەلەردىڭ دە ءتۇيىنى شەشىلە باستادى. سوڭعى ەكى جىل ىشىندە وبلىس ورتالىعىنىڭ كوركىن بۇزىپ تۇرعان، توزىعى جەتكەن ەكى قاباتتى باراق ۇيلەر بۇزىلىپ، ولاردىڭ ورنىنا ءزاۋلىم عيماراتتار سالىنىپ جاتىر. بۇرىنعى ەسكى ۇيلەردىڭ ورنىندا «سارىارقا» اتتى شاعىن اۋدان قۇرىلىپ، قانشاما جىلدار ەسكى باسپانالاردا تۇرىپ كەلگەن قالا تۇرعىندارى كەڭ دە جايلى پاتەرلەردىڭ كىلتتەرىنە يە بولدى.

بولات جۇمابەكۇلى ءار اۋىلعا ساپالى اۋىز سۋ تارتۋ ءۇشىن پارلامەنت دەپۋتاتتارىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ، بيۋدجەتتەن قوماقتى قارجى اۋدارۋعا قول جەتكىزدى. الداعى ءتورت-بەس جىلدىڭ كولەمىندە وبلىسىمىزدىڭ بارلىق اۋىلدارى ساپالى اۋىز سۋعا قول جەتكىزەدى دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇعان دەيىن بۇتكىل وبلىس بويىنشا ورتالىق سۋ جۇيەسى اۋدان ورتالىقتارىنىڭ ىشىندە باياناۋىلدا عانا بولماعان ەكەن. قازىر باياناۋىلدا جەر استىنداعى گرانيت تاستار قوپارىلىپ، كەنت ىشىندە اۋىز سۋ تارتىلىپ جاتىر.

ودان بولەك اگرارلىق سالا مەن يندۋستريا جۇيەسى ءوز دەڭگەيىندە دامۋدا. ونىڭ بارلىعىن جازا بەرۋگە حاتتىڭ كولەمى كوتەرمەيدى. ەگەر بارلىعىن ءوز كوزىمەن كورەم دەگەن جۋرناليست بولسا، بۇل جاققا كەلسىن، اقپارات ۇسىنىپ، ارالاتۋعا ءبىز قاشاندا دايىنبىز.

وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، پاۆلودار ءوڭىرى ورىستانۋدىڭ سالقىنى قاتتى تيگەن ايماق. اۋرۋ باتپانداپ كىرىپ، مىسقالداپ شىعادى دەمەكشى، ول دەرتتەن ءالى دە تولىقتاي ايىعا الماي جاتىرمىز. بىراق باسشىلىققا ب.باقاۋوۆ كەلگەلى ۇلت رۋحانياتىن تۇلەتۋ باعىتىندا دا ايتارلىقتاي شارالار اتقارىلۋدا.

جىل سايىن ءداستۇرلى تۇردە بىرنەشە مارتە وبلىستاعى زيالى قاۋىم وكىلدەرىمەن، قالامگەرلەرمەن، اقسقالدارمەن كەزدەسۋ وتكىزىپ، ولاردىڭ تالاپ-تىلەگىنە قۇلاق اسىپ، ايتىلعان ۇسىنىستاردى ۇنەمى قولداۋمەن كەلەدى.

جىل سايىن وبلىستاعى جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەلەرى مەن ونەر يەلەرىنە ارانۋلى گرانتتار بولىنەدى. بىلتىرعى جىلى بيۋدجەت قارجىسىنا جەرگىلىكتى اقىن-جازۋشىلاردىڭ قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە كىتاپتارىن شىعارىپ بەردى. بۇل ءداستۇر بيىل دا جالعاسىن تاپپاق.

كەرەكۋ ءوڭىرى قازاقتىلدى باسىلىمعا زارۋلەۋ ەكەنىن بىلەسىزدەر. وسىعان بايلانىستى ارنايى قور قۇرىلىپ، سونىڭ جانىنان تاريحي-تانىمدىق، ادەبي-كوركەم «اقبەتتاۋ» دەگەن جۋرنال شىعىپ جاتىر. وبلىس اكىمى بۇعان دا رۋحاني قولداۋ ءبىلدىرىپ، ءدال وسىنداي ۇلتتىق باعىتتاعى يگى باستامالاردى بارىنشا قولداپ كەلەدى. ءساتىن سالسا، بيىلعى جىلى ولكەتانۋ باعىتىندا دۇنيەلەر جاريالايتىن «ەلمۇرا» اتتى قازاق-ورىس تىلىندە تاعى ءبىر جۋرنال جارىق كورمەك.

بىلتىرعى جىلى جەرگىلىكتى اقىن-جازۋشىلار، ونەر يەلەرىمەن بولعان كەزدەسۋلەردىڭ بىرىندە وبلىس اكىمى ايماقتاعى بالاباقشالاردىڭ بارىندە وقىتۋدى تازا قازاق تىلىندە جۇرگىزسەك دەگەن ۇسىنىسىن ايتقان. ويتكەنى، بالانىڭ ءتىلى قاي تىلدە قالىپتاسسا، سول ءتىلدى ءومىر بويى ۇمىتپايتىنى بەلگىلى. ارينە، بۇنىڭ ءبارى ءبىر كۇندە ىسكە اسىپ كەتپەسى بەلگىلى، بىراق يگى باستاما قولعا الىنىپ، ءوز جەمىسىن بەرىپ جاتىر. قازىر باسقا ۇلت وكىلدەرىنە مەملەكەتتىك تىلگە قۇرمەتپەن قاراۋ بالاباقشا، بالالار ءۇيىنىڭ قابىرعاسىنان سانالارىنا سىڭىرىلۋدە. وسىنىڭ ءبىر مىسالى، بالالار ۇيىندە قازاق تاربيەسىن كورىپ وسكەن الەكسەي لودوچنيكوۆ دەگەن ءجاسوسپىرىم ەلباسىنىڭ الدىندا اقان سەرىنىڭ «بالقاديشا» ءانىن شىرقاپ، وتىرعانداردى تاڭ قالدىرىپ ەدى.

ەرتىس-كەرەكۋ ءوڭىرىن وڭتۇستىكتەگى وبلىستارمەن سالىستىرۋعا بولمايدى. جەرگىلىكتى ۇلت وكىلدەرىنىڭ ۇلەسى جاڭا عانا 50 پايىزعا جەتىپ وتىر. وسىنداي سەبەپتەردەن، بۇل جاقتا ءبىر كوشەنىڭ اتىن وزگەرتۋدىڭ ءوزى قانشاما قيىندىقتار تۋعىزادى. بولات جۇمابەكۇلى باسشىلىققا كەلگەلى بۇل شارۋا دا تۇزەلىپ، سوناۋ كەڭەس ۋاقىتىنان بەرى مىزعىماي كەلە جاتقان لەنين اتىنداعى كوشە وتكەن جىلى استانا كوشەسى بولىپ وزگەردى. ودان باسقا تاعى دا ونداعان كوشەلەر قازاقشالاندى.

پاۆلودار قالاسىندا ابىلاي زامانىنىڭ قاھارمانى مالايسارى باتىرعا، ەكىباستۇز قالاسىندا عۇلاما ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيۇلىنا ەسكەرتكىشتەر تۇرعىزۋعا مۇرىندىق بولدى. ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيۇلىنىڭ كەسەنەسى جانىنداعى ءتاۋ ەتىپ كەلۋشىلەرگە ارنالعان زامانۋي قوناقۇيدىڭ قۇرىلىسىنا دا رۋحاني جاردەمشى بولات جۇمابەكۇلىنىڭ ءوزى بولدى. وسىنىڭ ءبارى كەرەكۋ وڭىرىندە ىستەلىپ جاتقان يگى شارۋالارىڭ ءبىر پاراسى عانا.

ەندى وسى حاتقا سەبەپ بولىپ وتىرعان ءشارىپحان قايساردىڭ ماقالاسىنا كەلسەك، ونىڭ ساۋاتسىز جازىلعان دۇنيە ەكەن كورىنىپ تۇر. ءوزىن-ءوزى سىيلايتىن جۋرناليست بۇلاي جازباسا كەرەك ەدى. از-ماز دەرەكتەردى عالامتور بەتىنەن الىپ، تيسە تەرەككە، تيەمسە بۇتاققا دەپ سىلتەي بەرگەن. كەز كەلگەن ساۋاتتى جۋرناليست بىلەدى، ەكونوميكا تاقىرىبانا قالام تارتام دەگەن ادام اۋەلى تسيفرلاردى سويلەتەدى. مىسالى، وڭىرگە قانشا ينۆەستيتسيا كىردى، سونىڭ ناتيجەسىندە قانشا جۇمىس ورىندارى اشىلدى؟ جوسپاردا قانداي باعدارلامالار بار؟ كاسىپورىنداردىڭ جىلدىق تاۋار اينالىمى قانداي؟ وبلىستىڭ ىشكى جالپى ءونىمى قانداي دەڭگەيدە؟ بۇدان جەرگىلىكتى حالىق قانداي پايدا كورىپ وتىر، تاعىسىن تاعىلار. ال، ش.قايسار مىرزانىڭ ماقالاسى بىرىڭعاي قارالاۋدان عانا تۇرادى. سوندىقتان، «ءجۇز رەت ەستىگەننەن، ءبىر رەت كورگەن ارتىق» دەگەندەي، جازام دەگەن قالامگەر بۇل جاقتاعى تىرلىكتى ءوز كوزىمەن كەلىپ كورگەنى دۇرىس.

قۇرمەتتى داۋرەن قۋات مىرزا!

كەز كەلگەن قازاق تىلىندەگى اقپارات قۇرالى ءوزىن ۇلت رۋحىنىڭ قورعاۋشىسىمىن دەپ سانايدى. «Abai.kz» پورتالى جايلى ءبىز دە سولاي ويلايمىز. سوندىقتان سولتۇستىكتەگى ۇلكەن ايماقتا ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ جاناشىرى بولىپ جۇرگەن بولات باقاۋوۆ سىندى ازاماتتى سىزدەر قارالاماي، كەرىسىنشە قولداۋلارىڭىز كەرەك دەپ ويلايمىز. شاما كەلسە، «وسەر ەلدىڭ بالاسى – ءبىرىن-ءبىرى باتىر دەيدى» دەگەن اتالى ءسوزدى ۇستانايىق. ءبىزدىڭ ايتايىن دەگەنىمىز وسى ەدى. ءاردايىم ىستەرىڭىز العا باسىپ، وقىرماندارىڭىز كوپ بولسىن !

ىزگى نيەتپەن پاۆلودار وبلىسى زيالى قاۋىم وكىلدەرى مەن اقساقالدارىنىڭ اتىنان:

بوكەن قىزعارين، سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى

ساعادات ىسقاقوۆ، سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى

مۇرات راحمەتوۆ، پاۆلودار وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى

مۇكارام شۇلەنباەۆ، پاۆلودار وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى

قوراباي شاكىروۆ، پاۆلودار وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى

قاني ارمان، قازاقستان جازۋشىلار وداعى وبلىستىق فيليالىنىڭ ديرەكتورى

سوتسيال ايتەن، جۋرناليستيكا ارداگەرى

بايبوسىن سايلاۋ، قجو مۇشەسى، ايماقتىق «اقبەتتاۋ» جۋرنالىنىڭ رەداكتورى.

جايىقباەۆ نۇربول، وبلىستىق «سارىارقا سامالى» گازەتىنىڭ رەداكتورى

سۇلەيمەن بايازيتوۆ، قجو مۇشەسى،جازۋشى

اقىن الاقان، قجو مۇشەسى، جازۋشى

ۆيكتور سەمەريانوۆ، قجو مۇشەسى، اقىن

قابدراش ابزال، Pavlodarnews.kz اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى

ايبەك ورالحان، «نايزاتاس» ادەبي-كوركەم، قوعامدىق ساياسي جۋرنالىنىڭ جاۋاپتى حاتشىسى (قول قويۋشى بارلىعى 80 ادام).

Abai.kz