-قاراقات، قازىر ءسىز قازاقستانداعى اتاقتى ءانشىنىڭ ءبىرىسىز. قايدا بارساڭىز دا قوشامەت كورسەتىلىپ جاتادى. اتاق-داڭق ادامعا قالاي اسەر ەتەدى؟
- اتاقتىڭ وڭ، نە تەرىس اسەر ەتۋى اركىمنىڭ وزىنە بايلانىستى. ادام ءوزىنىڭ ورىنىن، دەڭگەيىن ءبىلۋى ءتيىس. تىم استامسىپ، داندايسىپ كەتۋگە بولمايدى. ەڭ اۋەلى، ءوز-وزىنە سىني كوزبەن قاراپ، جەتىستىگى مەن كەمشىلىگىن ايىرىپ، سارالاي ءبىلۋ كەرەك. مىنە، وسىنداي ادام عانا ەرسى قىلىقتارعا بارمايدى. كەيبىرەۋلەردىڭ تىم ارتىق كەتىپ جاتاتىن تۇستارىن بايقايمىز. ارينە، اللانىڭ بەرگەن ونەرىن باعالاپ، الاقانىنا سالىپ، ايالاپ، قولپاشتاپ، قولداپ جاتاتىن حالقىما مىڭ ءتاۋبا. مۇنداي اق پەيىل، اقجۇرەكتىلىك ءبىزدىڭ ۇلتتان باسقادا جوق. ونەرىمە ءتانتى بولىپ، قىزىعىپ، ەلىكتەپ جاتادى. وسىنداي اۋىر جۇكتى، ءداستۇرلى ونەردىڭ تۋىن جىقپايدى دەگەن زور سەنىمىن ارقالاي ءبىلۋىمىز كەرەك. ۇلى ونەردىڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەمىن. مەن دە - ۇلكەن ىزدەنىستە جۇرگەن كوپ پەندەنىڭ ءبىرىمىن. اللادان سۇرايتىنىم، ولە-ولگەنشە وسى ونەرىمە ادال بولىپ، حالىقتىڭ ىقىلاسىنا لايىق بولسام ەكەن.

-قاراقات، قازىر ءسىز قازاقستانداعى اتاقتى ءانشىنىڭ ءبىرىسىز. قايدا بارساڭىز دا قوشامەت كورسەتىلىپ جاتادى. اتاق-داڭق ادامعا قالاي اسەر ەتەدى؟
- اتاقتىڭ وڭ، نە تەرىس اسەر ەتۋى اركىمنىڭ وزىنە بايلانىستى. ادام ءوزىنىڭ ورىنىن، دەڭگەيىن ءبىلۋى ءتيىس. تىم استامسىپ، داندايسىپ كەتۋگە بولمايدى. ەڭ اۋەلى، ءوز-وزىنە سىني كوزبەن قاراپ، جەتىستىگى مەن كەمشىلىگىن ايىرىپ، سارالاي ءبىلۋ كەرەك. مىنە، وسىنداي ادام عانا ەرسى قىلىقتارعا بارمايدى. كەيبىرەۋلەردىڭ تىم ارتىق كەتىپ جاتاتىن تۇستارىن بايقايمىز. ارينە، اللانىڭ بەرگەن ونەرىن باعالاپ، الاقانىنا سالىپ، ايالاپ، قولپاشتاپ، قولداپ جاتاتىن حالقىما مىڭ ءتاۋبا. مۇنداي اق پەيىل، اقجۇرەكتىلىك ءبىزدىڭ ۇلتتان باسقادا جوق. ونەرىمە ءتانتى بولىپ، قىزىعىپ، ەلىكتەپ جاتادى. وسىنداي اۋىر جۇكتى، ءداستۇرلى ونەردىڭ تۋىن جىقپايدى دەگەن زور سەنىمىن ارقالاي ءبىلۋىمىز كەرەك. ۇلى ونەردىڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەمىن. مەن دە - ۇلكەن ىزدەنىستە جۇرگەن كوپ پەندەنىڭ ءبىرىمىن. اللادان سۇرايتىنىم، ولە-ولگەنشە وسى ونەرىمە ادال بولىپ، حالىقتىڭ ىقىلاسىنا لايىق بولسام ەكەن.

- تىڭدارمانىڭىز «ىق-ىلاسقا لايىق» كورگەن بولار، ءسىزدىڭ اتىڭىزعا فانكلۋب (فاناتتار كلۋبى) اشتى ەمەس پە؟
- ءيا، فانكلۋبقا جازى-لۋشىلاردىڭ قاتارى كوبەيىپ كەلە جاتىر. «كوڭىلدەن كوڭىل سۋ ىشەر» دەمەكشى، ءوز تىڭدارماندارىڭمەن ارالاسىپ تۇرعان جاقسى. حات جازىپ، حابارلاسىپ، ەل ارالاپ جۇرگەن كەزىمدە الدىمنان جاستار شىعىپ، مەن سىزگە ۇقساعىم كەلەدى، اندەرىڭىز ۇنايدى دەگەندە، كىشكەنتاي دا بولسا، كوڭىلىڭ ءبىر سەرپىلىپ قالادى. «ءبىر اۋىز ءسوز قاسىرەتتى تيادى، ءبىر اۋىز ءسوز جاماندىققا قيادى» دەمەي مە حالقىمىز. ءبىر اۋىز ءسوز ادامدى وسىرەدى، نە وشىرەدى. تىڭدارمانىممەن كەزدەسكەن ساتتە، «شىن مانىندە، مەن وسىندايمىن با، وسى ىقىلاس، نيەتكە لايىقپىن با؟» دەپ ويلانىپ، ودان بەتەر سىن كوزبەن قاراي باستايمىن. «وزىڭە سەن، ءوزىڭدى الىپ شىعار، اقىلىڭ مەن ەڭبەگىڭ ەكى جاقتاپ» دەيدى اباي مۇندايدا.
- قازاقستان ەستراداسىنا سوڭعى كەزدە وزبەك انشىلەرى دە ۇلەس قوسا باستادى. كەيىنگى كەزدە ءتىپتى، ولار قازاقشا ءان جازىپ سىزدەرمەن ءبىر «الاڭدا» كەزدەسىپ قالىپ ءجۇر. ءوز انشىلەرىمىز ىشىندە بۇل قۇبىلىس قالاي تالقىلانادى؟
- مەن ول كىسىلەردى تولىعىمەن قۇپتايمىن. ەگەر قولىڭنان كەلسە، كۇش-جىگەرىڭ جەتسە، تەك كورشىلەس ەلدەردى عانا ەمەس، نەگە بۇكىل الەمدى ونەرىڭمەن جاۋلاپ الماسقا؟!. ولار بىرتىندەپ ءوز ماقساتىنا جەتىپ كەلەدى. ول ءبىزدىڭ قولىمىزدان كەلمەي مە، نەگە ءبىز دە سولاي ەتپەيمىز؟ ەۋروپانى دەمەي-اق قويايىن، كورشىلەس جاتقان قىرعىز، وزبەك ەلىن تالانتىڭا تامساندىرۋعا بولاتىن سياقتى.
- ول ەل سىزدەردى ساحناسىناسىنا شىعارادى ما؟ ويتكەنى ورىستىڭ كابزون سياقتى ءانشىسىنىڭ ءوزى قايبىر جىلدارى وزبەكستانعا كىرە الماي قويىپ ەدى عوي...
- «ولار ءويتىپ جاتىر، ءبۇيتىپ جاتىر»،- دەپ سان سابالاپ، وزگەنىڭ ارمانىنا كوز الارتقانشا، ءوز ونەرىمىزدى دامىتايىق دەگىم كەلەدى. يۋلداشەۆ پەن شاحزودا سياقتىلار كوپ، ءبىرى كەتسە، ەكىنشىسى كەلەدى. ولاردى تىڭداۋشىلار دا كۇن ارتىپ كوبەيىپ كەلەدى. نەگە بۇلاي دەپ تاڭعالۋعا بولمايدى؟ ويتكەنى وزگەنى دارىپتەيتىندىگىمىز ءوز انا ءتىلىمىزدى سىيلاماعاندىقتان، ۇلتىمىزدى ءوزىمىز قادىرلەمەگەندىكتەن.
- ءانشىنىڭ قايعىسى نە؟
- اللاعا شۇكىر، ءانشى كوپ. ونەر يەلەرىنە بار جاعداي جاسالعان. بىراق قىنجىلتاتىن نارسە - ءداستۇرلى ونەردىڭ كەنجە قالىپ قويىپ، ەسترادانىڭ الدىڭعى ورىنعا شىعىپ كەتكەنى.
- ءداستۇرلى ءان دەدىڭىز، انگە قاتىستى بولماسا دا داستۇرگە قاتىستى ءبىر سۇراق: ءداستۇردى ۇيدە ۇستاناسىزدار ما؟ اسىرەسە بالا تاربيەسىندە...
- ەر ادام ءتۇزدىڭ ادامى بولعاندىقتان، بالانىڭ تاربيەسىمەن اينالىساتىن اناسى بولۋى ءتيىس. مەنىڭشە، تاربيەنىڭ كوزى دىندە جاتىر. بالانى جاستان تازالىق پەن ادالدىققا ۇيرەتىپ، ءاربىر جامان ءىس پەن جاقسى قىلىعىڭدى قۇدايدىڭ كورىپ تۇراتىنىن ەسكەرتىپ وتىرسا عانا تاربيە جەمىستى بولماق. ادام ءبىر قۇدايدىڭ بارلىعىن جادىنان شىعارماسا، ۇرلىق، كوزبوياۋشىلىق، وتىرىك، وسەكتەن اۋلاق بولادى.
ءوزىم كوپ بالالى وتباسىندا دۇنيەگە كەلدىم. مۇنداي وتباسىندا تاربيەلەنگەن بالا كوپشىل، مەيى-ءرىمدى، اشىق، قاراپايىم بولىپ كەلەدى. بالا تاربيەسىندە وسىنى ەسكەرۋ قاجەت. مىسالى، ءوز باسىم قوناق كۇتكەندى، قوناققا بارعاندى جاقسى كورەمىن. بىرەۋدەن سىيلىق العاندى، بىرەۋگە سىيلىق بەرگەندى ۇناتامىن. جانىمداعىلاردى، جاقىندارىمدى قۋانتقىم كەلىپ تۇرادى. سولاردىڭ نازارىنان تىس قالماۋعا جانە ەشكىمدى نازارىمنان تىس قالدىرماۋعا تىرىسامىن. اينالامداعى ادامدارعا تيتتەي دە بولسا، جاقسىلىق جاساعىم كەلەدى. كىشكەنتاي نارسەگە قۋانا ءبىلۋ، از دا بولسا، جەتىستىككە ىرزا بولۋ، شۇكىر ەتۋ - ءبارى قازاقتىڭ قانىندا بار، انانىڭ سۇتىمەن داريتىن قاسيەت. وسىمەنەن تىرلىگىمىز ءماندى، ءومىرىمىز ماعىنالى سياقتى.
ەشكىمنىڭ ەسىگىن اشپايتىن، ەشكىمدى قوناققا شاقىرمايتىن، توماعا -تۇيىق، جۇرتپەن ارالاسپاي جالعىزدان-جالعىز ءومىر سۇرەتىن جاندار دا بولادى. ودان قۇداي ساقتاسىن! بۇل - ناعىز قازاققا جات قاسيەت. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، قازاق قوناقجاي بولۋى ءتيىس. وسى تۇرعىدا العاندا بالامنىڭ تاربيەسى كوڭىلىمنەن شىعادى، ول كوپشىل، تەز تىلتابىسقىش. ال، وزگەسى - ۋاقىتتىڭ ەنشىسىندە، قالعانىن اللا ۋاقىتىندا كورسەتە جاتار.
- «ءدىن» دەپ وتىرسىز. قازىر ءدىني ەكسترەميزم ەلىمىز ءۇشىن اسا قاۋىپتى. سوندىقتان، بۇل ماسەلەنى تالقىلاۋ بارلىعىمىزعا ورتاق دەپ ويلايمىن. انشىلەر اراسىندا ءدىني قاۋىپ تالقىلانادى ما؟ اسىرەسە، "ۋاححابيلىكپەن" تانىسسىز با؟
- ءيا، تانىسپىن. جات اعىمدارمەن شارۋام جوق.
- سوڭعى سۇراعىم، گازەت وقىرماندارىنا ايتار تىلەگىڭىز بار ما؟
- انا تىلىمىزدە جارىق كورەتىن گازەت-جۋرنالعا ۇلكەن قۇرمەتپەن قارايمىن. «ءۇش قيانعا» تالعامدارىڭىز بيىك، جاقسى جاڭالىقتارمەن قۋانتا بەرىڭىز دەمەكپىن. وقىرمانعا ۇزاق عۇمىر، جاقسىلىق پەن باقىت تىلەيمىن.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!

سۇحباتتاسقان
گۇلبانۋ تاۋبولعانوۆا

تۇپنۇسقاداعى تاقىرىپ: «…سولاردىڭ نازارىنان تىس قالماۋعا جانە ەشكىمدى نازارىمنان تىس قالدىرماۋعا تىرىسامىن»