وسى كۇنگە دەيىن دەپۋتاتتاردىڭ اتىنا ايتىلاتىن نەشە ءتۇرلى جايسىز سوزدەردەن باس كوتەرە الماۋشى ەدىك. بۇل جولى حالىق قالاۋلىلارى حالىقتىڭ قالاۋىن، ياعني ۇلتتىق، مەملەكەتتىك ماسەلەلەردى وزدەرىنەن جوعارى قويا بىلەتىندەرى بارشىلىق ەكەنىن دالەلدەدى. بۇگىن 13 ءساۋىر كۇنى ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات شالاتاي مىرزاحمەتوۆ باستاعان 20 دەپۋتات «تاۋەلسىزدىگىم تاعدىرىم» دەپ وتكەن مۇستافا شوقايعا شەت مەملەكەتتەر قۇرلى قۇرمەت كورسەتە الماي جاتقاندىعىمىز تۋرالى دەپۋتاتتىق ساۋال وقىپ، سانادا ءبىر-اق توڭكەرىس جاساپ جىبەردى. كەزىندە ونىڭ اتىن اتاۋدىڭ وزىنە تىيىم سالىنىپ، اتى ۇرەي تۋدىرعان زاماننىڭ تولقىنى بولعانىنا قاراماستان، بويلارىندا ءالى كەڭەستىك قورقىنىشتىڭ ۋىتى تارقاماعان دەپۋتاتتارىمىزدىڭ بۇل جولعى باتىرلىعىنا تۇرەگەپ تۇرىپ سول سوعۋعا بولادى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 20 جىلدىعى قارساڭىندا تاۋەلسىزدىك جولىندا قۇربان بولعاندارعا قۇرمەت كورسەتىلىپ، سانادا بەتبۇرىس بولىپ جاتسا نەگە بارەكەلدى دەمەسكە.

وسى كۇنگە دەيىن دەپۋتاتتاردىڭ اتىنا ايتىلاتىن نەشە ءتۇرلى جايسىز سوزدەردەن باس كوتەرە الماۋشى ەدىك. بۇل جولى حالىق قالاۋلىلارى حالىقتىڭ قالاۋىن، ياعني ۇلتتىق، مەملەكەتتىك ماسەلەلەردى وزدەرىنەن جوعارى قويا بىلەتىندەرى بارشىلىق ەكەنىن دالەلدەدى. بۇگىن 13 ءساۋىر كۇنى ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات شالاتاي مىرزاحمەتوۆ باستاعان 20 دەپۋتات «تاۋەلسىزدىگىم تاعدىرىم» دەپ وتكەن مۇستافا شوقايعا شەت مەملەكەتتەر قۇرلى قۇرمەت كورسەتە الماي جاتقاندىعىمىز تۋرالى دەپۋتاتتىق ساۋال وقىپ، سانادا ءبىر-اق توڭكەرىس جاساپ جىبەردى. كەزىندە ونىڭ اتىن اتاۋدىڭ وزىنە تىيىم سالىنىپ، اتى ۇرەي تۋدىرعان زاماننىڭ تولقىنى بولعانىنا قاراماستان، بويلارىندا ءالى كەڭەستىك قورقىنىشتىڭ ۋىتى تارقاماعان دەپۋتاتتارىمىزدىڭ بۇل جولعى باتىرلىعىنا تۇرەگەپ تۇرىپ سول سوعۋعا بولادى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 20 جىلدىعى قارساڭىندا تاۋەلسىزدىك جولىندا قۇربان بولعاندارعا قۇرمەت كورسەتىلىپ، سانادا بەتبۇرىس بولىپ جاتسا نەگە بارەكەلدى دەمەسكە.

تاۋەلسىزدىكپەن ماعىنالاس بولىپ كەتكەن م.شوقاي تۇلعاسىن ۇلىقتاۋ ماقساتىندا ۇكىمەتكە بىرقانشا تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا جولداعان مالىمدەمە بارىسىندا، مۇستافا شوقايعا قازاقستان ەمەس شەت مەملەكەتتەردىڭ كورسەتىپ جاتقان قۇرمەتتەرىنە ەندىگى كەزدە قۇلاق تا ۇيرەنىپ قالعانىن جانە شەت مەملەكەتتەردىڭ كورسەتىپ جاتقان بۇل قۇرمەتتەرىنە حالىق بولىپ قۋانا الماي، جەكە دارا مەملەكەت رەتىندە العىسىمىزدى ايتا الماي كەلە جاتقاندىعى سەبەپتى ماسەلە كوتەرگەندىگى ايتىلعان. ءتىپتى رەسەي تاراپى 2008 جىلى سانكت-پەتەربور قالاسىنىڭ مادەنيەتى، عىلىمى جانە ونەرىنىڭ دامۋىنا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن «پەتەربور تۇلعاسى» اتتى مەدالىمەن م.شوقايدى ماراپاتتاعانىن ەندى عانا ەستىپ، ءبىلىپ وتىرمىز. وتكەن جىلى ارىسىمىزدىڭ قۇرمەتىنە پاريج قالاسىنان ساياباق اشىلىپ، ءمۇسىنى قويىلعاندا دا ەلەۋسىز قالدىردىق. فرانتسياداعى مۇستافا شوقاي اتىنداعى فرانتسۋز-قازاق قوعامى بولسا ەسكەرتكىشىن سالىپ، كينو ءتۇسىرۋ نيەتتەرىن ءبىلدىردى. قىسقاسى، ءبارىن جىپكە تىزەر بولساق ۇزاپ كەتەدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا م.شوقايعا ەۋروپا ەلدەرى جۇرگەن-تۇرعان جەرلەرىنىڭ بارىنە ەسكەرتكىش-تاقتا ورناتىپ، ءوز تىلدەرىندە كىتاپتارىن شىعارىپ، ەسكە الۋ شارالارىن، كونفەرەنتسيالار وتكىزىپ بارلىق قۇرمەتتەرىن كورسەتۋدە ايانباۋدا. بىلە بىلگەنگە قازاقتىڭ ەشبىر تۇلعاسى ەۋروپادا مۇنداي قۇرمەت كورمەدى. ەۋروپادا تۇڭعىش رەت قازاقتىڭ تۇلعاسىنا ءمۇسىن ورناتىلۋىنىڭ ءوزى نەگە تۇرادى.

شەت مەملەكەتتەردىڭ م.شوقايعا كورسەتىپ جاتقان وسىناۋ قۇرمەتتەرى دەپۋتاتتارىمىزدى ويلانتقان بولۋى كەرەك جانە بۇل جاعداي مەملەكەتىمىزگە، مەملەكەتتىك يميدجىمىزگە سىن بولعاندىقتان تومەندەگى مىنا تاپسىرمالاردى ۇكىمەتكە جولدادى: مەملەكەتىمىزگە ۇلكەن سىن بولىپ تۇرعان، ياعني قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى 2009 جىلى الماتىداعى ءبىر مەكتەپتىڭ اتىن بەرۋگە بايلانىستى شەشىم شىعارعانىنا ەكى جىل ءوتتى. وسى كەمشىلىكتى ورنىنا كەلتىرۋ. الدە ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن سوڭعى دەمىنە دەيىن كۇرەسىپ وتكەن ازاماتىمىز وسىنداي «قۇرمەتكە» لايىق پا؟; م.شوقايدىڭ الەمدە شاشىلىپ جاتقان مۇرالارىن جيناپ، مۇراجاي اشۋ. مىسالىعا، تۇركيالىق ازامات تيمۋر كودجاوعلىدا م.شوقايدىڭ پاسپورتى بار، پاريج قالاسىنداعى ءالىم المات دەگەن ازاماتتا م.شوقايدىڭ جازبا ماشينكاسى، حاتتارى، ەستەلىكتەر، سۋرەتتەرى، تۇركيالىق احات انديجاندا سۋرەتتەرى مەن حاتتارى، مۋزاففەر اكچورادا م.شوقايدىڭ حاتتارى بار، ت.ب. وسى ازاماتتاردىڭ ءبارى جەكە قولعا بەرمەيمىز، مۇراجايى اشىلسا بەرەمىز دەپ وتىر. سونداي-اق پاريجدە شىعىس تىلدەرى جانە وركەنيەتتەرى ينستيتۋتىندا م.شوقايدىڭ جەكە مۇراعاتى بار; الەمدەگى شوقايتانۋشىلاردى بىراراعا جيناپ، حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا وتكىزۋ; م.شوقايدىڭ كوپ ەڭبەكتەرى شەت تىلدەرىندە بولعاندىقتان بارلىق ەڭبەكتەرىن قازاق تىلىنە اۋدارىپ، جيناق شىعارۋ. بۇل ءۇشىن ارنايى جۇمىسشى توبىن قۇرىپ، قارجى ءبولۋ; الەمدە شوقايتانۋعا ۇلەس قوسقان ازاماتتاردىڭ، مەملەكەتتەردىڭ بارىنە العىس ايتىپ، ماراپاتتاۋ ءراسىمىن ۇيىمداستىرۋ; م.شوقاي تۋرالى شەت مەملەكەتتەردە دە اۋقىمدى ءىس-شارالار وتكىزۋ; پاريجدەن ساياباق اشىلىپ، ءمۇسىنى قويىلىپ جاتقاندا استانادان كوشە، مەكتەپ اتاۋى بەرىلمەۋى تاڭقالارلىق. سوندىقتان اتاتۇرىك ەسكەرتكىشى جانىنان ەسكەرتكىشى قويىلىپ جاتسا تۇركى بىرلىگى ءۇشىن كۇرەسكەندەر قاتار جاراسىپ تۇرار ەدى، ودان قالدى ەلدىگىمىزدى كورسەتكەن بولار ەدىك. وزگە تۇركى تەكتەس مەملەكەتتەرىنە ۇلگى بولار ەدى. تۇركى حالىقتارىنىڭ ەكى الىپ تۇلعاسى تەك استانادا عانا تۇرۋى زاڭدىلىق.

قول قويعان جانە قۇرمەت كورسەتۋگە لايىق دەپۋتاتتار:

باستاما كوتەرىپ ساۋال جولداعان دەپۋتات

شالاتاي مىرزاحمەتوۆ

1.     نۇرلان ونەرباي

2.     ءسات توقپاقباەۆ

3.     نۇرتاي سابيليانوۆ

4.     قۇتتىقوجا ىدىرىسوۆ

5.     تولەگەن يبراەۆ

6.     باعيلا بايماعامبەتوۆا

7.     اليار جاراسپاەۆ

8.     گۇلنار سەيىتماعانبەتوۆا

9.     يراك ەلەكەەۆ

10.  زەينۋللا الشىمباەۆ

11.  ەرجان يساقۇلوۆ

12.  مارال يتەعۇلوۆ

13.  قايرات سادۋاقاسوۆ

14.  سەرىك وسپانوۆ

15.  شاۆحات وتەمىسوۆ

16.  جەكسەنباي دۇيسەباەۆ

17.  ۇزاققالي ەلەۋباەۆ

18.  داۋىلباي قۇسايىنوۆ

19.  بەرىك بەكجانوۆ

20.  روزاقۇل حالمۇرادوۆ

«اباي-اقپارات»