سارسەنبى, 30 قازان 2024
جاڭالىقتار 2770 0 پىكىر 11 مامىر, 2011 ساعات 03:53

داۋرەن قۋات. ءماسىموۆ مولىقباي قوبىزشىنىڭ «ۇرپاعى» ەكەن!

جاساعان-اي، بۇل قازاقتىڭ جاعىمپازدىعىندا شەك بولا ما، جوق پا؟  جامان ءۇيدىڭ تۇڭىلىگىنە ۇقساپ جالپ-جالپ ەتىپ سويلەيتىن اعايىندى كورسەم قاراداي كۇيىنەمىن. اقسۋدىڭ تويىنا بارىپ تاعى دا كۇيىنىپ قايتتىق.

وتكەن جۇمانىڭ 5-ءى مەن  6-سى ارالىعىندا الماتى وبلىسىنا قاراستى (بۇرىنعى تالدىقورعان وبلىسى)  اقسۋ اۋدانى ءوزىنىڭ قاراجاتاق وتىرىقشى ەل بولىپ قۇرىلعانىنىڭ  80 جىلدىعىن اتاپ ءوتتى. نەگىزى اقسۋ  80 جىلدىعىن بىلتىر تويلاۋى كەرەك ەدى. بىراق، قىزىلاعاش وقيعاسىنا بايلانىستى توي دۋمانى كەيىنگە شەگەرىلگەن-ءدى. ءسويتىپ، اقسۋدىڭ سەكسەن جىلدىعى الماتى وبىلسىنا  جاڭا اكىم اڭسار تۇرسىنحانۇلى مۇساحانوۆتىڭ تاعايىندالۋىنا ءدوپ كەلىپ استا-توك الامان شابىسپەن جوڭعار الاتاۋىنىڭ ەتەگىندە دۇرمەكپەن باستالدى.

باردىق، كوردىك. ۇمبەتوۆتىڭ (الماتى وبلىسىنىڭ ەكس-اكىمى) كەشەگى «ۇمبەتتەرىنىڭ» ءبارى  ارسالاڭ-اراسالاڭ ەتىپ اڭساتىپ جەتكەن اڭساردىڭ ارتىندا ءجۇر..  انەۋبىر كۇندەرى «سەرىك ابىكەنىش» دەپ الەكەدەي جالانعان اتاقامىنەرلەردىڭ ەندى «اڭسار تۇرسىنحانىش» دەگەندە  اۋىزدارىنان جالىن اتادى.

جاساعان-اي، بۇل قازاقتىڭ جاعىمپازدىعىندا شەك بولا ما، جوق پا؟  جامان ءۇيدىڭ تۇڭىلىگىنە ۇقساپ جالپ-جالپ ەتىپ سويلەيتىن اعايىندى كورسەم قاراداي كۇيىنەمىن. اقسۋدىڭ تويىنا بارىپ تاعى دا كۇيىنىپ قايتتىق.

وتكەن جۇمانىڭ 5-ءى مەن  6-سى ارالىعىندا الماتى وبلىسىنا قاراستى (بۇرىنعى تالدىقورعان وبلىسى)  اقسۋ اۋدانى ءوزىنىڭ قاراجاتاق وتىرىقشى ەل بولىپ قۇرىلعانىنىڭ  80 جىلدىعىن اتاپ ءوتتى. نەگىزى اقسۋ  80 جىلدىعىن بىلتىر تويلاۋى كەرەك ەدى. بىراق، قىزىلاعاش وقيعاسىنا بايلانىستى توي دۋمانى كەيىنگە شەگەرىلگەن-ءدى. ءسويتىپ، اقسۋدىڭ سەكسەن جىلدىعى الماتى وبىلسىنا  جاڭا اكىم اڭسار تۇرسىنحانۇلى مۇساحانوۆتىڭ تاعايىندالۋىنا ءدوپ كەلىپ استا-توك الامان شابىسپەن جوڭعار الاتاۋىنىڭ ەتەگىندە دۇرمەكپەن باستالدى.

باردىق، كوردىك. ۇمبەتوۆتىڭ (الماتى وبلىسىنىڭ ەكس-اكىمى) كەشەگى «ۇمبەتتەرىنىڭ» ءبارى  ارسالاڭ-اراسالاڭ ەتىپ اڭساتىپ جەتكەن اڭساردىڭ ارتىندا ءجۇر..  انەۋبىر كۇندەرى «سەرىك ابىكەنىش» دەپ الەكەدەي جالانعان اتاقامىنەرلەردىڭ ەندى «اڭسار تۇرسىنحانىش» دەگەندە  اۋىزدارىنان جالىن اتادى.

... التىنشى مامىردىڭ تاڭى الاباس اتان بۇلتتارىن الدىنا سالا اتتى. اسپان سۋىق دىم بۇركەدى. جانسۇگىروۆ كەنتىندەگى ايدىك سپورت ستاديونىندا قىزىلدى-جاسىلدى كيىنگەن جاس بۇلدىرشىندەر ءبۇرىسىپ تۇر. ال، مىنبەردەگى كول-كوسىر ءسوزدىڭ تىعىنى بىتەلەر ەمەس. ءدىلمارلاردىڭ قايسىسى سويلەسە دە ەلباسىنىڭ ەسىمىن ەرەكشە ىقىلاسپەن اتاي كەلىپ اڭسار تۇرسىنحانىشتىڭ قۇزىرىنا ات بايلايدى. ايىپقا بۇيىرماسىن، اڭسار مۇساحانوۆ دەيتىن جىگىتتى ءوز باسىم  تانىمايدى ەكەنمىن. قاي سالادان ءوستى، قانداي ىستە قايرات تانىتتى؟ وسى كۇنگە دەيىن نە ىستەپ، نە قويدى؟ حابارسىزبىن. «جەرگىلىكتى كادىرلاردى وسىرىڭدەر دەپ مەن قانشا ايتامىن؟! مىنا سەرىككە «ورنىڭا كىمدى قوياسىڭ؟» دەگەنىمدە ساسىپ قالدى» دەپ ەدى پرەزيدەنت نازارباەۆ اڭسار اكىمدى اتقا دەمەپ مىنگىزەرىنىڭ الدىندا. ەلباسىمىز ەكى سويلەمەيدى، شاماسى اڭسارىمىز الماتى وبلىسىن باسقاراتىن ادام تابىلماعان سوڭ سالاڭ ەتىپ استانادان كەلە سالعان بىرەۋ بولدى عوي دەيمىن. الدە، ۇلكەن اۋىلدىڭ ەركەبۇلان ۇلى ما ەكەن؟.. ءبىز بايقۇس وسىنداي ساۋالدارعا باس قاتىرىپ وتىرعاندا اقسۋلىقتار اڭسار تۋرالى ءسوزدى اڭقىتتى دەرسىز. «قازاق ىرىمشىل حالىقپىز، قۇرمەتتى اڭسار تۇرسىنحانۇلى، قىزمەتتىك ءىسساپارىڭىزدى تويمەن باستاپ جاتىرسىز!» «سەرىك ابىكەنىشتە الماتى وبلىسىنداعى اكىمدىك قىزمەتىنىڭ العاشقى ءىسساپارىن اقسۋدان باستاپ ەدى،  ءسىز دە ءسويتتىڭىز، اڭسار تۇرسىنحانىش!» «اسا قۇرمەتتى، اڭسار تۇرسىنحانۇلى، اعىندى اقسۋدىڭ تويىنا حوش كەلدىڭىز!»

اقسۋلىقتار، اقسۋدىڭ تويىنا ارنايى شاقىرىلعان ىلگەرىدەگى اتقامىنەرلەر  اتاڭا عانا نالەتى ارزان ءسوزدى «اڭسارلاپ» اعىتقان سوڭ جانى قالاي شىداسىن، مىنبەرگە (ارباڭداپ دەسەم ارتىق كەتەرمىن) ءىرى ادىمداپ اڭسارىمىزدىڭ ءوزى دە كوتەرىلدى. كوتەرىلدى. سوسىن، جوتكىرىندى. سوسىن، الدىنا وڭگەرىپ اپارعان پاپاكاسىن اشىپ الدى دا باس كوتەرمەي وقي جونەلدى.  جاڭالىق جوق، جالىن كەم. عۇلاما شاكەرىمنىڭ وسيەت ولەڭىن ءسال وزگەرتىپ ايتساق، «الپىسقا قاراي بارماڭدار، بايقاماي شال بوپ قالماڭدار» دەگەن قيسىق جولدار ەسكىرمەيتىن جۇيەنىڭ جۇرتىندا ەسىنەپ وتىرا بەرۋدەن جالىقپايتىن اڭسارلارعا ارنالعانداي ەكەن .

قىزىقتىڭ كوكەسى اڭسار سويلەپ بولعان سوڭ جالعاستى. ساحناداعى قاراكەر جىگىت باپتى داۋىسىمەن: «بۇل تويعا كەلە الماسا دا بەلگىلى جەرلەسىمىز، مەملەكەت قايراتكەرى، ايگىلى مولىقباي قوبىزشىنىڭ ۇرپاعى، قر پرەمەر-ءمينيسترى - كارىم قاجىمۇقانۇلى ءماسىموۆ ارنايى قۇتتىقتاۋىن جىبەرىپتى»، - دەپ اعا جونەلدى. كەشىر، وقىرمان، ودان ارىگە ءبىزدىڭ ءتوزىمىمىز جەتپەدى. ورنىمىزدان تۇردىق تا تۇنجىراپ كەتە باردىق. اردا باسى جوڭعاردىڭ ماڭگى مۇز شاتقالدارىنان  باستالاتىن اعىندى اقسۋ كۇركىرەپ، مولىقباي كۇيشى شالعان قوبىز ءۇنى كۇڭىرەنگەندەي بولدى. ءىلياستىڭ «كۇيشى» پوەماسى بىلاي باستالۋشى ەدى عوي:

قوبىزشى مولىقباي شال ماتايداعى،

ماتايدا كەنجە، تۇڭعات، ساتايداعى.

قازاقتا قوبىزشىنىڭ قالعانى سول،

كۇيشى ەدى ول مايماڭداعان باقايشاعى!

ءداستۇرلى قوبىزشىلاردىڭ سوڭعى تۇياعى، كەشەگى قىزىلقىرعىننىڭ قۇربانى، كۇي ونەرىندەگى مۇرالارى قولدى بولىپ تالاپايعا تۇسكەن ەسىل ەر مولىقبايدىڭ ۇرپاعى ەكى اۋىز قازاقشانى ەرىنىپ ارەڭ سويلەيتىن ءماسىموۆ بولسا، جەتىسكەن ەكەنبىز... ءاي، اقسۋلىق اعايىندار-اي، كارىم قاجىمقانۇلىن جەرلەس جاسا. ءجون دەلىك. مەملەكەت قايراتكەرى دەپ ماقتان. ە-ە، بارەكەلدى! ەندى مىناۋىڭ نە؟ كۇيدىم-اۋ، كۇيدىم-اۋ!

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر