بولات مانكەنوۆ: «فرانتسۋزدار مىقتى ەمەس، ءوزىمىز قاتەلىككە جول بەردىك»
WSB (الەمدىك بوكس سەرياسى) اياسىنداعى جارىستىڭ قىتايدا وتكەن فينالىندا «استانا ارلاندارى» فرانتسيانىڭ «Paris United» كلۋبىنان ۇتىلۋعا ءماجبۇر بولدى. العاشقى كۇنگى جەڭىستى كەلەسى كۇنى جالعاستىرا المادىق. قول سوزىمداعى قۋانىشتار وزگە الاقانعا ءاپ-ساتتە سىرعىپ كەتە باردى. اتتەگەن-اي دەپ سان سوعىپ، وكىنىشتەن ءىشىمىز قان جىلاپ قالا بەردىك...
...دەلەبەمىزدى قوزدىرىپ، نامىسىمىزدى جانىعىن جارىس تا ءوز مارەسىنە جەتتى-اۋ. بىراق سودان بەرى جانكۇيەر كوكەيىندە مىناداي تۇيتكىلدى ساۋالدار ءجۇر: «شىنىمەن-اق، «پاريج كلۋبىنىڭ» مىقتى بولعانى ما؟»، « جوق، الدە، تورەشىلەر ادىلەتسىزدىك تانىتىپ، «ارلانداردىڭ» جولىن كەستى مە؟»، «بالكىم، ءبىزدىڭ باپكەرلەردىڭ تاكتيكاسىندا ولقىلىق بولعان شىعار.
ءبىز بوكس سۇيەر قاۋىمنىڭ كوكەيىندە جۇرگەن وسى ءبىر ساۋالداردىڭ شەشىمىن تابۋ ءۇشىن «استانا ارلاندارى» كومانداسىنىڭ باس ديرەكتورى بولات مانكەنوۆكە قىتايدان كەلگەن بەتىندە بارىپ، سىر ءبولىسىپ قايتقان ەدىك.
- بولات توقتارۇلى، فرانتسيانىڭ «Paris United» كومانداسى شىنىمەن بىزدەن مىقتى ما؟
WSB (الەمدىك بوكس سەرياسى) اياسىنداعى جارىستىڭ قىتايدا وتكەن فينالىندا «استانا ارلاندارى» فرانتسيانىڭ «Paris United» كلۋبىنان ۇتىلۋعا ءماجبۇر بولدى. العاشقى كۇنگى جەڭىستى كەلەسى كۇنى جالعاستىرا المادىق. قول سوزىمداعى قۋانىشتار وزگە الاقانعا ءاپ-ساتتە سىرعىپ كەتە باردى. اتتەگەن-اي دەپ سان سوعىپ، وكىنىشتەن ءىشىمىز قان جىلاپ قالا بەردىك...
...دەلەبەمىزدى قوزدىرىپ، نامىسىمىزدى جانىعىن جارىس تا ءوز مارەسىنە جەتتى-اۋ. بىراق سودان بەرى جانكۇيەر كوكەيىندە مىناداي تۇيتكىلدى ساۋالدار ءجۇر: «شىنىمەن-اق، «پاريج كلۋبىنىڭ» مىقتى بولعانى ما؟»، « جوق، الدە، تورەشىلەر ادىلەتسىزدىك تانىتىپ، «ارلانداردىڭ» جولىن كەستى مە؟»، «بالكىم، ءبىزدىڭ باپكەرلەردىڭ تاكتيكاسىندا ولقىلىق بولعان شىعار.
ءبىز بوكس سۇيەر قاۋىمنىڭ كوكەيىندە جۇرگەن وسى ءبىر ساۋالداردىڭ شەشىمىن تابۋ ءۇشىن «استانا ارلاندارى» كومانداسىنىڭ باس ديرەكتورى بولات مانكەنوۆكە قىتايدان كەلگەن بەتىندە بارىپ، سىر ءبولىسىپ قايتقان ەدىك.
- بولات توقتارۇلى، فرانتسيانىڭ «Paris United» كومانداسى شىنىمەن بىزدەن مىقتى ما؟
- وسال كوماندا ەمەس، ارينە. وسال بولسا، ەۋروپا كونفەرەنتسياسىنان توپ جارىپ شىعار ما ەدى؟! ءوز توبىندا «پاريج پەرىلەرى» بوكستان «كۋبا قابىلاندارىنىڭ» وزىنە دەس بەرمەيتىن رەسەيدىڭ «كرەمل ايۋلارى» كلۋبىن ءتورت مارتە تىزەرلەتتى. سونداي-اق، قۇرامىندا دومەنيكو ۆالەنتينو، كلەمەنتە رۋسسو سىندى مىقتى جۇدىرىقتى جۇلدىزدارى بار يتاليا كلۋبىنىڭ وزىنەن اسىپ تۇسكەن. ال، جارتىلاي فينالدا ازيا كونفەرەنتسياسىندا ءبىزدىڭ بوكسشىلارىمىزدى ءۇش رەت ۇتقان «باكۋ وتتارىن» جولدان تايدىرعان كوماندا. بۇل جەردە مەن، ءبىزدىڭ بوكسشىلاردى ناشار دەپ وتىرعان جوقپىن. ارينە، تەلەارنالاردان جەرگىلىكتى جانكۇيەرلەرىمىزدىڭ بارلىعى كورگەن بولار، قولىمىزدا تۇرعان جەڭىستى ەكىنشى كۇنى بەرىپ قويدىق. مامىر ايىنىڭ 9-ى كۇنى باپكەرلەر بار، باسقا دا ماماندار بار، ءبارىمىز باس قوسىپ، ءبىرىنشى جانە ەكىنشى كۇنگى جارىستاردى تالقىلادىق. مىسالعا، مەرەي اقشالوۆ پەن مەيىرجان راقىمجاندى الاتىن بولساق، ەكەۋى دە وز مۇمكىندىكتەرىن تولىق كورسەتە العان جوق. قاتتى قوبالجىپ شىقتى. ارينە، كەز كەلگەن سپورتشىدا شارشى الاڭعا شىعار الدىندا قوبالجۋ بولادى. ونداي كەزدە نە ىستەۋ كەرەكتىگىن تاجىريبەلى سپورتشىلار بىلەدى. مەنىڭ ويىمشا، وسى ەكى بوكسشىمىز ناقاقتان كۇيىپ كەتتى. ولار وزدەرىنىڭ شارشى الاڭدا قالاي جۇدىرىقتاسۋ كەرەكتىگىن تەرەڭ ساراپتاي الماعان ءتارىزدى.
- قاي كۇنى قاي بوكسشىنى شىعارۋ جاعىنان باپكەرلەر قاتەلەسكەن جوق پا؟
- ارينە، قاتەلىك بولدى. ول تەك باپكەرلەردىڭ عانا قاتەلىگى ەمەس. ول بىزدىڭ بارلىعىمىزعا ءتان ورتاق تاكتيكالىك قاتەلىك بولدى. اسىرەسە، اۋىر سالماقتا. مەن ءوز باسىم باپكەرلەردىڭ جۇمىسىنا، اسىرەسە، بوكسشىلاردى جاتتىقتىرۋ جۇمىستارىنا ءجونسىز كيلىگىپ، كوپ ارالاسا بەرمەيمىن. قىتايعا اتتانار الدىندا، 2 مامىر كۇنى، جۇدىرىقتاساتىن ەكى بەستىك جۇپتى انىقتاعان كەزدە ساردوردىڭ ورنىنا يشتۆاندى قالاپ ەدىم. بىراق، باپكەرلەر، جاۋاپتى ماماندار جانە دارىگەرلەر، بارلىعى ساردوردى قولدادى. قىتايعا يشتۆاندى دا الىپ بارعانبىز. ول جەرگە بارعاندا مەن بۇل اڭگىمەنى تاعى دا كوتەردىم. بىراق، شارشى الاڭعا ساردور ابدۋللاەۆ شىقتى. مەن وعان بولا باپكەرلەردى كىنالاپ وتىرعان جوقپىن. بۇل مەنىڭ جەكە ءوز ويىم جانە ءبىر ەمەس بۇل ماسەلەنى ەكى رەت ورتاعا سالدىم. سودان بولار، ىشىمدە «اتتەگەن-اي!» دەگەن وكىنىش قالدى. ساردور باستاپقى ەكى راۋندتا ۇتتى دا، سوڭعى ءۇش راۋندتا شارشاپ قالدى. بۇل جىگىتتىڭ بويىنان وسى ايقاستا كەرەمەت ۇمتىلىس كورمەدىم. ءيا، ۇتاتىن ازاماتتارىمىز ۇتتى. ۇتقاندا دا كەرەمەت سوققىلارىمەن الەم ەلدەرىنىڭ الدىندا وزدەرىنىڭ كىم ەكەنىن، قازاق جىگىتتەرىنىڭ قالاي ايقاساتىنىن، ەشقاشان ولىسپەي بەرىسپەيتىنىن، جاۋىنگەر ۇلت ەكەندىگىن دالەلدەدى. ول جىگىتتەرگە قاتتى ريزامىز. ال، باقىت سارسەكباەۆتىڭ جەڭىلىسى ءبىزدى ىڭعايسىز كۇيگە ءتۇسىردى. رۋسلان مىرساتاەۆقا دا بىردەڭە جەتپەي قالدى. مەن جانكۇيەرلەردى جاقسى تۇسىنەمىن. الايدا، 7 مامىردا، جىگىتتەردىڭ مەيرامى كۇنى جەڭىلىس تاپقانى جانىمىزعا باتتى. مەن ءوز باسىم باقىتتى قاتتى قۇرمەتتەيمىن. ونى جىگىتتەردىڭ بارلىعى دا جاقسى بىلەدى. مەملەكەتتىك جاتتىقتىرۋشى كەزىمدە بوكسشىلارىمىزدى بەيجىڭ وليمپياداسىنا شىعارىپ سالىپ تۇرىپ: «جىگىتتەر، 40 مينۋتتىق جۇمىس، التىن مەدال ءۇشىن 5 جەكپە-جەك وتكىزەسىڭدەر، بەس باسەكەگە بىلگەندەرىڭدى ايانباي سالساڭدار، وندا سەندەر تاۋەلسىز ەلدەرىڭنىڭ ناعىز باتىرى بولاسىندار!» دەگەن ەدىم. سول جارىستان باقىت چەمپيون بولىپ كەلگەندە، «اعا شىنىمەن، ءسىزدىڭ ايتقانىڭىز كەلدى، مەن بارىمدى سالىپ ەلدىڭ باتىرى اتاندىم!»، - دەگەن ەدى. ەگەر كەز كەلگەن سپورتشى ەكى رەت وليمپيادا چەمپيونى بولامىن دەسە، تەك ۇتۋعا ۇمتىلۋى كەرەك! جالىقپاي ەڭبەك ەتۋ كەرەك. ءبىزدىڭ جىگىتتەرگە تىلەيتىنىمىز دە وسى. باقىت ءۇشىن جانە كەز-كەلگەن سپورتشى ءۇشىن شىڭنىڭ باسىنا شىعىپ، قايتا قۇلاۋ، سوسىن شىڭنىڭ باسىنا قايتا شىعۋ دەگەن وتە قيىن. باقىتقا سوڭعى جەڭىلىستەرى فيزيولوگيالىق جاعىنان دا، پسيحولوگيالىق جاعىنان دا قاتتى اسەر ەتىپ جۇرگەنىن سەزەمىن. بىراق جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىندا «ەكى دۇركىن وليمپيادا چەمپيونى اتانسام، ارمانىم جوق!» دەگەندى ايتىپ ءجۇر. ونىسىن قولدايمىن. مۇمكىن، وسى جەڭىلىستەرى وعان ساباق بولار. 2012 جىلى باۋىرىمىز لوندون تورىندە قازاقتىڭ كوك بايراعىن تاعى ءبىر جەلبىرەتىپ جاتسا، بىزگە دە، ونىڭ وزىنە دە ودان ارتىق باقىت جوق دەپ ويلايمىن. سوندىقتان مەن كومانداداعى جىگىتتەردىڭ بارلىعىنا راحمەت ايتامىن. بۇل جاڭا جوبا، اۋىر ايقاس بولدى.
- تورەشىلەردىڭ بارلىعى دەرلىك ەۋروپالىقتار بولدى، سوندىقتان وزدەرىنە بۇيرەگى بۇردى دەگەن پىكىرلەر ايتىلىپ ءجۇر عوي؟
- راس، تورەشىلەردىڭ بارلىعى دەرلىك ەۋروپالىقتار بولدى. ءبىز بىردەڭە بولسا، باپكەرلەردى، تورەشىلەردى كىنالاۋعا ءازىرمىز. بۇل جەردە مەنىڭ دە قاتەلىگىم بار شىعار. ال، تورەشىلەرگە كەلەتىن بولساق، ەۋروپالىقتار وزدەرىنە بۇرا تارتتى دەپ ويلاۋ ادامعا ءتان قۇبىلىس. بىراق، ءبىزدىڭ جەڭىسىمىز بەن جەڭىلىسىمىز تىكەلەي وزىمىزگە بايلانىستى. وسى جوبانىڭ قوجايىندارى - WSB. تورەشىلەر كوميسسياسى بار، ولار دا تەكتەن-تەككە قاراپ وتىرمايدى. وزدەرىنىڭ بەلگىلى ەرەجەلەرى بار، سول ەرەجەگە سايكەس جۇمىس ىستەيدى. سوندىقتان تورەشىلەر قانداي شەشىم شىعارسا، ءبىز سوعان باعىنامىز. بىراق، ولار ەشكىمنىڭ ەڭبەگىن ەش قىلۋعا مۇددەلى ەمەس. ەگەر تورەشىلەر ادىلەتسىز بولسا، ءبىز امەريكادا جەرگىلىكتى كوماندانى 3:2 ەسەبىمەن جەڭەر مە ەدىك؟ ناعىز ازۋىن ايعا بىلەگەن قۇرلىقتىڭ ارعى بەتىنە بارىپ تۇرىپ، جەڭىسپەن ورالعان جوقپىز با؟ سوندىقتان كىنانى باسقادان كورە بەرۋگە بولمايدى. قانات يسلامۇلى، ەرجان ءمۇساپىروۆ جانە قانات ءابۋتالىپوۆ سىندى جانكەشتى جىگىتتەرىمىزدى ەشكىم توقتاتا المادى. شىن مىقتىعا تۇساۋ جوق.
- ءبىزدىڭ قۇرامادا وليمپيادا چەمپيونى باقىت سارسەكباەۆ، قولا جۇلدەگەر قانات يسلامۇلى عانا بولدى. ال، قارسى كوماندادا وليمپيادا چەمپيوندارى بولدى ما؟
- ءبىزدىڭ بوكسشىلارىمىزدى جانكۇيەرلەرىمىز جاقسى بىلەدى. كىمنىڭ كىم ەكەنىن، ەل چەمپيوناتىندا، حالىقارالىق ارەنالاردا قانداي جەتىستىكتەرى بار ەكەنىن ايتۋدىڭ قاجەتى جوق شىعار دەپ ويلايمىن. ءبىز ايتپاساق تا ەل بىلەدى. ال، قارسىلاستارىمىزعا كەلەتىن بولساق، ولاردىڭ اراسىندا وليمپيادا چەمپيوندارى بولعان جوق. بىراق، وليمپياداعا، الەم چەمپيوناتتارىنا قاتىسۋشىلار بار. 54 كەلىدە مەيىرجان راقىمجانوۆ يرلانديا سپورتشىسى دجون دجو نەۆينمەن كەزدەستى. بۇل جىگىت - ميلاندا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا قولا مەدال العان. بەيجىڭ وليمپياداسىنا قاتىسۋشى. مارات مولداگەرەەۆ ابدەلكادەر بۋحەنيامەن ايقاستى. 24-تەگى بۇل جىگىت WSB رينگىنە العاش رەت شىققان ەكەن. بىراق بۇعان دەيىن باعىندىرعان بەلەستەرى -2009 جىلعى الەم چەمپيوناتىنىڭ قولا جۇلدەگەرى، 2010 جىلعى ەۋروپا چەمپيوناتىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى جانە فرانتسيانىڭ ءۇش دۇركىن چەمپيونى. ال، وزبەك باۋىرىمىز ساردور ابدۋللاەۆ حورۆاتيانىڭ 18 جاستاعى كوكجالى فيليپپ حرگوۆيچپەن قولعاپ ءتۇيىستىردى. ول - 2010 جىلعى جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى الەم چەمپيونى.
- قۇراماداعى جىگىتتەردىڭ قايسىسىنىڭ ۇلەسى باسىم دەپ ويلايسىز؟
- كوماندادا جالقاۋلىققا بوي الدىرعاندار دا بولدى. كىم العا ۇمتىلدى، كىم ەڭبەك جاسادى، كىم جەڭىس ءۇشىن تالپىندى سول ازاماتتارىمىز وسى كەزەڭنەن سۇرىنبەي ءوتتى. دەگەنمەن، وسى جەڭىستە 17 جىگىتىمىزدىڭ ارقايسىسىنىڭ وزىندىك ۇلەسى بار. ونى ەل بولىپ كوردى. ءار كەزدەسۋىمىزدى سول كۇنى ەل كورسىن دەپ «ەلارنادان» كورسەتىپ وتىردىق. سونىڭ ارقاسىندا، كىمنىڭ كىم ەكەنىن حالىق جاقسى ءبىلىپ وتىردى. باپكەرلەرگە دە راحمەت ايتقىم كەلەدى. الدا تالاي ايقاس بار. بۇل باسەكە وسىمەن توقتاپ قالمايدى. الدا - ەكىنشى كەزەڭ.
- ەكىنشى كەزەڭ قاشان باستالادى؟
- وسى ايدىڭ 19-21 كۇندەرى ارالىعىندا شۆەيتساريادا ءتورت قۇرلىقتىڭ 12 كومانداسىنىڭ باسشىلارى باس قوسىپ، وتكەن جارىستى تالقىلايتىن بولدىق. ەكىنشى كەزەڭ سىندارى قاي كەزدە باستالاتىنى سول جينالىستا بەلگىلى بولادى.
- ەكىنشى كەزەڭدە وسى بوكسشىلار قايتادان شىعا ما، الدە قۇرامانى قايتا جاساقتايسىزدار ما؟ مەن وسى قۇرامادا قالىپ، ءارى قاراي جۇمىس ىستەيمىن، بولماسا قۇرامادان باس تارتامىن دەگەن بوكسشىلار بار ما؟
- بۇل وتە جاقسى سۇراق. مەن قازىر قۇرامادا كىمدى قالدىرۋ، كىمدى قالدىرماۋ كەرەكتىگىن جاقسى بىلەمىن. باپكەرلەردىڭ دە كوكەيلەرىندە جۇرگەن ويلارى بار. جىگىتتەردىڭ بارلىعى بىردەي ەمەس، جارىسقا، جەڭىسكە تابانداپ ۇمتىلاتىندارى، جانىن سالىپ كىرىسپەيتىندەرى بار. ەڭ باستىسى - سپورتشىلاردا ۇلتتىق نامىس بولۋ كەرەك. WSB ەرەجەسى بويىنشا ولاردىڭ بارلىعىمەن ءۇش جىلعا كەلىسىم-شارتقا وتىرعانبىز. جالقاۋلىعى بار جىگىتتەرگە ءۇش جىل اقى تولەۋ اقىلعا سىيمايدى. وسى ماسەلەنى جوعارىدا بولاتىن جينالىستا ورتاعا سالعىم كەلىپ وتىر. بۇل تۋرالى ەرەجەگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. بۇل ۇسىنىسىمدى باسشىلار مەن باسقا كلۋبتاعى ازاماتتار دا قولدايتىن شىعار دەپ وتىرمىن. ءبىزدىڭ ىشىمىزدە ەرەجەنى، شارتتى بۇزعان جىگىتتەر بار. ءبىز كەلەسى كەزەڭگە دەيىن سول جىگىتتەرمەن قوشتاسساق دەپ وتىرمىز. بىراق، قازىر ولاردىڭ كىم ەكەندەرىن ايتپاي-اق قويايىن. ال، بىزبەن بىرگە بولاتىن جىگىتتەردەن قانات يسلامۇلىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى. قانات ءبىزدىڭ كومانداعا كەش قوسىلعانىنا قاراماستان، كوپ ەڭبەك ءسىڭىرىپ بەردى. وتە تەگەۋرىندى، قابىلەتتى، ءوز ىسىنە مۇقيات قارايتىن، ۋاقىتىن ەسەپپەن پايدالانا بىلەتىن بوكسشى. سوسىن ەرجان ءمۇساپىروۆ، قانات ءابۋتالىپوۆ، يشتۆان بەرنات جانە رامزجون احمەتوۆتى اتاپ وتۋگە بولادى. سونداي-اق، مەرەي اقشالوۆ پەن مەيىرجان راقىمجانوۆتى دا قالدىرۋعا بولادى. ال، جالقاۋلاردىڭ قاتارىندا اسا اۋىر سالماقتاعى ساردور ابدۋللاەۆ پەن ميلۋتين ستانكوۆيچ بار. ءبىزدىڭ كوماندامىزدا جانكەشتى، ەڭبەكقور جىگىتتەردەن رۋسلان مىرساتاەۆتى ايتقىم كەلەدى. ول بويىنداعى بار قۋاتىن كورسەتۋگە بار كۇشىن سالدى. مارات مولداگەرەەۆتىڭ بوكسقا كەلگەنىنە ءبىر جىل عانا بولدى. سوسىن يشتۆان بەرناتتىڭ دا ەڭبەكقورلىعىن اتاپ وتۋگە بولادى. وسى ءۇش جىگىتىمىزدىڭ ەڭبەگى ەرەكشە اتاپ وتۋگە لايىق.
- ءبىرىنشى كەزەڭ ءالى تولىق اياقتالعان جوق. الدا ەكى تارلانىمىزدى جاۋاپتى باسەكەلەر كۇتىپ تۇر. ول تۋرالى نە ايتاسىز؟
- ءيا، الدا جەكەلەي چەمپيونات قالدى. وعان قانات ءابۋتالىپوۆ پەن ەرجان ءمۇساپىروۆ بارادى. ولار جارىستان كەلگەن بويدا، تىنىعىپ السىن دەپ، بۋرابايعا جىبەردىك. 5-6 كۇن دەمالعان سوڭ ەكەۋى ارنايى جاتتىعۋعا كىرىسەتىن بولادى.
- قازىر ەكەۋىنىڭ سپورتتىق بابى ويداعىداي شىعار؟
- قازىر ەكەۋىنىڭ دە پيحولوگيالىق جاعىنان دەمالعانى دۇرىس. وسىنىڭ الدىندا ءبىراز ادامدار ەرجاندى اكش-قا بەكەر اپاردىڭدار دەپ ەدى. بىراق مەنىڭ ويىمشا، ول وتە دۇرىس شەشىم بولدى. ويتكەنى امەريكاعا بارىپ، ۇتىلعانى وعان ساباق بولدى. وزدەرىڭىز دە كورىپ جۇرگەن بولارسىزدار. ەرجان وتە نامىسقوي، ۇلتشىل ازامات. وسى جولى فينالدا ول ءوزىنىڭ بار ونەرىن كورسەتتى. ەرجاننىڭ ءوزى دە «امەريكاعا بارىپ، جەڭىلىپ قايتقانىم ماعان ۇلكەن ساباق بولدى»، دەپ ءجۇر. ەكى ازاماتىمىزدى بەيبىت ەسجانوۆ باستاعان ءۇش باپكەر ارنايى دايىندايدى. جەڭۋگە مۇمكىندىكتەرى بار دەپ وتىرمىز. بىراق، باق شابا ما، باپ شابا ما دەگەن. ەكەۋىنە تىلەيتىنىم: باقتارى دا، باپتارى دا قاتار شاپسىن!
- ءبىزدىڭ كەيبىر جازعىشتارىمىز قارسىلاستارىمىزدىڭ كەلبەتىنە، ۇلتىنا، ناسىلىنە بايلانىستى ءارتۇرلى تەڭەۋلەر قولدانىپ ءجۇر...
- ءبىزدى بىرەۋلەر كەمسىتىپ جاتسا، جاقسى كورەمىز بە؟ ءبىز سپورتشىلاردى ناسىلىنە، سىرتقى پوشىمىنا قاراپ كەمسىتپەۋىمىز كەرەك. سپورتشى ءوز ەلىنىڭ نامىسىن قورعاپ جۇرگەن، ەلى، اتا-اناسى ءۇمىت كۇتىپ جۇرگەن ازامات ەمەس پە؟! ءبىز دە شەتەلدەرگە شىعىپ جاتىرمىز. قازاقتار اناداي ەكەن، مىناداي ەكەن دەپ ۇلتتىق سيپاتىمىزدى كەمسىتەتىن بولسا، ءبىز دە رەنجيمىز عوي. سول ءۇشىن كەز-كەلگەن ەلدىڭ ۇلتتىق بولمىسىنا ات قويىپ، ايدار تاعۋ دۇرىس ەمەس.ءبىزدىڭ جۋرناليستەر وسى جاعىنا اباي بولسا ەكەن.
- تاعى ءبىر سۇرايىن دەگەنىم، ەگەر قۇپيا بولماسا، سىزدەرگە ءار كەزدەسۋ سايىن قانشا قارجى جۇمسالادى؟ ول قارجى قايدان كەلىپ جاتىر؟
- ءار كەزدەسۋگە تەڭگەمەن ەسەپتەگەندە 15 ميلليون تەڭگەگە جۋىق قاراجات جۇمسالدى. ول شىعىننىڭ بارلىعىن ەلىمىز كوتەرىپ جاتىر. سونىڭ ىشىندە، «KEGOC"» ۇلتتىق كومپانياسى، «مەديكەر» مەديتسينالىق كومپانياسى، «قازمۇناي گاز» كومپانياسى، ت.ب. دەمەۋشىلەرىمىز بىزدەن ەشقانداي كومەگىن اياعان جوق. ولارعا دا العىسىمىز شەكسىز. بۇل مەملەكەتتىك جوبا بولعاندىقتان، جەكە كومپانيالارعا دا حابارلاستىق. بىراق كوبىنىڭ قىزىعۋشىلىعى بولمادى. بىزدە جارنامالىق جۇيەمىز، وزىمىزگە ءتيىستى نىشانىمىز بار. ولاردى شەتەلدەردە دە كورسەتىپ، ناسيحاتتاپ ءجۇرمىز. ەندى، اللا قالاسا، ەكىنشى كەزەڭدە سالماقتىڭ بارلىعىن ۇلتتىق كومپانيانىڭ موينىنا ارتا بەرمەي، جەكە بانكتەر، باسقا دا جەكە كومپانيالار، جەكە كاسىپكەرلەر، بەلگىلى تۇلعالار كومەك قولىن سوزامىز دەپ جاتسا، ءبىز قارسى بولمايمىز. ءبىزدىڭ كلۋب بىرىنشى جىلدىڭ وزىندە الەم بويىنشا 2-ورىن الىپ، الەمگە تانىلدى. وزدەرىنىڭ جارناماسىن ءبىز ارقىلى كورسەتەمىز دەگەن مەكەمەلەر مەن ازاماتتارمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە دايىنبىز. قازاقستان بوكس فەدەراتسياسى بىزدەن ەشتەڭە اياعان جوق. بىزگە نە كەرەك، سول مۇمكىندىكتىڭ بارلىعىن جاسادى. ءبىز باسشىلارىمىزعا مىڭ العىسىمىزدى ايتامىز. ءبىر ۇجىم بولىپ جۇمىس ىستەدىك. ولار ءبىزدىڭ قۋانىشىمىزعا دا، ساتسىزدىگىمىزگە دە ورتاق بولدى. سول ءۇشىن ءبىز ول كىسىلەرگە ريزامىز. سونىمەن بىرگە بارلىق جانكۇيەرلەرگە، جۋرناليستەرگە العىسىمىز شەكسىز...
- بولات توقتارۇلى، اڭگىمەڭىزگە كوپ راحمەت! سىزدەردىڭ ەڭبەكتەرىڭىز دالاعا كەتكەن جوق. جەڭىس قۇتتى بولسىن!
ءبىز فينالدا ەل نامىسىن قورعاپ قايتقان ون وعىلانىمىزبەن جانە وسى كوماندانىڭ باس باپكەرى بەيبىت ەسجانوۆپەن اڭگىمەلەسكىمىز كەلدى. وكىنىشكە قاراي، بەيبىت ە سجانوۆپەن كەزدەسە المادىق. بوكسشىلارىمىز دا ۇيلەرىنە تارقاپ كەتىپتى. سونىڭ ىشىندە ءۇش-تورتەۋىنە تەلەفون شالىپ، از-كەم تىلدەسكەن ەدىك.
مەيىرجان راقىمجانوۆ
- مەيىرجان قىتايدا جەڭىلۋىڭە نە سەبەپ بولدى؟
- مەن وسى جولعى قارسىلاسىمدى ءبىرىنشى رەت كەزدەستىرۋىم. ءارى ول تۋرالى كوپ بىلمەيدى ەكەنمىن. العاشىندا ماعان باسقا قارسىلاس شىقپاقشى بولاتىن. مەن سول فرانتسۋزعا دايىندالىپ جۇرگەن ەدىم. مەن ءۇشىن كۇتپەگەن جاعداي بولدى.
- قارسىلاسىڭ سونداي مىقتى بولدى ما؟
- اسا مىقتى ەمەس. مەن قاتەلىك جىبەردىم. شارشى الاڭعا وتە اسىعىس شىقتىم. ءوز-ءوزىمدى مەڭگەرە الماي قالدىم. جوسپارىمدى جۇزەگە اسىرا المادىم.
- وسى كوماندادا ءارى قاراي بولۋ ويىڭدا بار ما؟
- ارينە، ءۇش جىلعا كەلىسىم-شارتقا وتىرعانمىن.
مەرەي اقشالوۆ:
- ەگەردە قاباعىڭ جارىلماعاندا جەڭىس قولىڭدا بولار ما ەدى؟
- ول اللانىڭ قولىندا عوي. ەشتەڭە ايتا المايمىن.
- جارىسقا اتتاناردا ءسوزسىز جەڭىپ كەلەمىن دەپ ەشكىمگە ۋادە بەرمەپ پە ەدىڭ؟
- ۋادە بەرگەن ەمەسپىن. ءبىرىنشى ءوزىمدى اللاعا تاپسىرىپ، سوسىن بارىپ وزىمە سەنەمىن. كەز كەلگەن سپورتشى جارىسقا جەڭىلەمىن دەپ بارمايدى. ءبارىمىز دە جەڭسەك، ەل ءۇمىتىن اقتاساق دەپ باردىق. بىراق، مەن ءوزىم جەڭىلسەم دە كوماندامىز توپتىق سىندا توپ جارسىن دەپ تىلەدىم. ەكىنشى ورىن الىپ قالعاندا قاتتى قينالدىم.
- الدا قانداي ماقساتتارىڭ بار؟
- ەگەر وسى كوماندا مەنى قالدىرىپ جاتسا، كەلەسى اينالىمدا بار كۇش-جىگەرىمدى جۇمساپ، كەتكەن كەمشىلىكتەرىمنىڭ ورنىن تولتىرۋعا كۇش سالامىن. سونىمەن قاتار وليمپيادا چەمپيونى اتانۋ ءۇشىن ەڭبەك ەتۋىم كەرەك.
قانات يسلامۇلى:
- قانات، كىندىك قانىڭ تامعان مەكەنگە قازاق ەلى اتىنان ءبىرىنشى رەت بارىپ، اتاجۇرتتىڭ نامىسىن قورعاپ قايتتىڭ. قىتاي ەلى قالاي قابىلدادى؟
- بۇل جەردە ماعان قىتاي ەلىنىڭ قالاي قابىلداعانى قىزىق ەمەس. مەنى قىزىقتىراتىنى - قازاقتىڭ نامىسى! مەن قىتايدا جۇرگەندە سول جاقتاعى قانداستارىمنىڭ نامىسى ءۇشىن كۇرەستىم. ماعان بارىنەن قازاقتىڭ نامىسى قىمبات!
- كەتىپ قالىپسىڭ عوي، نەگە كەتتىڭ دەگەندەر بولدى ما؟
- ارينە، بولدى. مەنى قىتايلاردىڭ ۇناتپاعانىن بىلەمىن. بىراق، ءار ازاماتتىڭ قايدا بارادى، قاي ەلدىڭ اتىنان ونەر كورسەتكىسى كەلەدى، ول ءوز ەركىندە عوي. مەن قىتايدان كەتىپ، باسقا ەلدىڭ جىرتىسىن جىرتىپ جۇرگەم جوق. كەلسەم، ءوز اتا-بابامنىڭ مەكەنىنە كەلدىم. وعان بولا ماعان ەشكىم ەشتەڭە ايتا المايدى.
- قازىر جانكۇيەرلەر اراسىندا، ەگەر ءبىرىنشى كۇنى سەنىڭ ورنىڭا باقىت سارسەكباەۆ ءتۇسىپ، كەلەسى كۇنى باقىتتىڭ ورنىنا سەن تۇسكەندە جەڭىس بىزدە قالار ەدى دەگەن پىكىر تاراپ ءجۇر. سەن نە ايتاسىڭ؟
- ونىڭ بارلىعى قۇر ءسوز. «بىتكەن ىسكە سىنشى كوپ» دەگەن عوي. باقىت وتە تاجىريبەلى، مىقتى بوكسشى. مەن باقىتتى ارىپتەس رەتىندە دە، اعا رەتىندە دە قاتتى سىيلايمىن. اللانىڭ بۇيىرتقانى سولاي بولعان شىعار. ءبىر جەڭىسكە جەتكەن بوكسشى قايتا جەڭىلمەيدى دەگەن ءسوز جوق. باسەكە بولعان سوڭ، جەڭىس تە، جەڭىلىس تە بولىپ تۇرادى.
- اڭگىمەلەرىڭە كوپ راحمەت! الدا جەڭىستى كۇندەرىڭ مولىنان بولسىن...
ءتىلشى باعامى: قالاي دەسەك تە، ءۇش ءجۇز جىل وزگە ەلگە بودان بولعان، 16 ميلليون عانا حالقى بار قازاق ەلى تاۋەلسىزدىكتىڭ ءدامىن تاتقانىنا 20 جىلداي بولا تۇرا قانشاما باي قۋاتتى ەلدەردىڭ بوكسشىلارىن جولدان تايدىردى. ازيا ايماعىندا ءازىربايجاننىڭ بوكسشىلارىنا عانا ازداپ ەسە جىبەرگەنىمىز بولماسا، ازۋىن ايعا بىلەگەن امەريكا دا بىزگە قارسىلاس بولا المادى. شىنىمەن دە، وسى جولى ازداپ تاجىريبەسىزدىكتەن فرانتسۋزدارعا جول بەرىپ قويدىق. وعان بولا قازاق ەلىنىڭ ابىرويى ورتايا قويعان جوق. قايتا تالاي ەلدىڭ تامسانا ايتار ەرتەگىسىنە اينالدىق. بۇل- جەڭىس قازاق ەلىنىڭ جەڭىسى! ءبىز الەم بويىنشا ەكىنشى ورىندامىز! ءبىزدىڭ الار اسۋىمىز، باعىندىرار بيىگىمىز ءالى الدا ەكەنىن ەستەن شىعارمايىق، اعايىن! ابىرويىمىزدى اسقاقتاتقان «استانا ارلاندارى» قۇراما كومانداسىنا شەكسىز العىستان باسقا ايتارىمىز جوق.
سۇحباتتاسقان كۇنسولتان وتارباي
«اباي-اقپارات»
