«جاھانداعى زاماناۋي قازاقستاندىق مادەنيەت» جوباسى اياسىندا بۇۇ-نىڭ 6 تىلىنە اۋدارىلعان قازىرگى قازاق ادەبيەتى انتولوگياسىنىڭ العاشقى كىتابى باسىلىپ شىقتى. بۇل كىتاپتار الماتىدا دوستىق ۇيىندە تانىستىرىلدى.

پوەزيا جانە پروزا جيناقتارىنىڭ تانىستىرىلىمىنا وسى جوباعا قاتىسقان ۇلىبريتانيا، يسپانيا، فرانتسيا، رەسەي، قىتاي جانە ەگيپەت اۋدارماشىلارى مەن ادەبيەتشىلەرى، اۋدارما جانە باسپا ۇيىمدارىنىڭ باسشىلارى، شىعارمالارى قازىرگى قازاق ادەبيەتى انتولوگياسىنا ەنگەن اۆتورلار قاتىستى.

قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، «جاھانداعى زاماناۋي قازاقستاندىق مادەنيەت» جوباسىن ىسكە اسىرۋعا جاۋاپتى جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى ايدا بالاەۆا قازاق ادەبيەتىنىڭ ۇزدىك ۇلگىلەرىن بۇۇ-نىڭ 6 تىلىنە اۋدارىپ، تاراتۋ - ۇلت تاريحىندى بۇرىن-سوڭدى بولماعان، قازاق مادەنيەتىن الەمگە تانىستىرۋ تۇرعىسىنان تەڭدەسى جوق باستاما ەكەنىن ايتتى.

«12 ساۋىردە «رۋحاني جاڭعىرۋ»  باعدارلاماسىنىڭ باستالعانىنا ەكى جىل تولدى. وسى ەكى جىل ىشىندە ەلباسى ناقتىلاعان 6 جوبا بويىنشا قىرۋار جۇمىس اتقارىلدى. باستى ماقسات - قازاق مادەنيەتىن شەتەلگە تانىستىرۋ. ونىڭ ىشىندە ادەبيەتتىڭ ورنى بولەك. ادەبيەت - ونەردىڭ شىڭى، مادەنيەتتىڭ قازىعى. سوندىقتان ءار حالىقتىڭ نەگىزگى بولمىسىن، دۇنيەتانىمىن  ادەبيەت ارقىلى تانۋعا بولادى. ەكى جىل ىشىندە بىزدە تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە بولماعان ۇلكەن قادام جاسالدى. ۇلتتىق مادەنيەتىمىزدىڭ بار جەتىستىگىن الەمدىك مادەنيەتتىڭ التىن قورىنا قوسۋدىڭ العاشقى قادامى ادەبيەتتەن باستالىپ وتىر. قازاق ادەبيەتىنىڭ ەڭ وزىق تۋىندىلارىن بۇۇ 6 تىلىندە سويلەتۋگە ءورىس اشىلدى. قازاق اقىن جازۋشىلارىنىڭ 2 تومدىق انتولوگياسى اعىلشىن، ورىس، اراب، يسپان، فرانتسۋز، قىتاي تىلدەرىنە اۋدارىلدى»، - دەدى ايدا بالاەۆا.

ونىڭ ايتۋىنشا، 160 قازاقستاندىق اۆتوردىڭ تاڭدامالى شىعارمالارى ءبىر مەزەتتە الەمنىڭ ەڭ ءىرى 6 تىلىنە اۋدارىلىپ، سول تىلدەردە جۇمىس ىستەيتىن ەڭ بەدەلدى باسپالاردان شىعىپ، 5 قۇرلىقتاعى 90-نان اسا ەلدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارى، كىتاپحانالارى مەن عىلىمي ورتالىقتارىنا جەتەدى.

جالپى سانى 2 ميلليارد 600 ميلليون حالىق قازىرگى قازاق ادەبيەتىنىڭ جاۋھارلارىمەن تانىسۋعا مۇمكىندىك الادى. سونداي-اق، جيىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا مۇشەلەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى، قازاقستان جازۋشىلار وداعى مەن «ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسى» قوعامدىق قورىنىڭ وكىلدەرى بولدى.

ايتا كەتەيىك، «جاھانداعى زاماناۋي قازاقستاندىق مادەنيەت» جوباسى اياسىندا قازىرگى قازاق ادەبيەتىنىڭ انتولوگيالارىن بۇۇ-نىڭ 6 تىلىنە اۋدارۋ جۇمىسى قولعا الىنعان بولاتىن. انتولوگيانىڭ اعىلشىن تىلىندەگى نۇسقاسىن ۇلىبريتانيانىڭ كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ باسپاسى ازىرلەدى.

انتولوگيانىڭ يسپان تىلىندەگى نۇقاسىن شىعارۋدى وسى ەلدىڭ مادەنيەت مينيسترلىگى قولدادى. ايگىلى سەرۆانتەس ينستيتۋتى كەڭەسشى رەتىندە تارتىلىپ وتىر. ال 40 جىلدىق تاريحى بار «ۆيزور» باسپا ءۇيى انتولوگيانى باسىپ، يسپانيانىڭ وزىندە جانە لاتىن امەريكاسىندا يسپان تىلىندە سويلەيتىن 20 شاقتى ەلگە تاراتادى.

فرانتسيادا پاريج قالاسىنىڭ مەرياسىنىڭ نۇسقاۋىمەن فرانتسيانىڭ ۇلتتىق كىتاپ ورتالىعى جانە پاريجدەگى باسپا ءۇيى اۋدارما جۇمىسىن ۇيىمداستىرىپ، قازاق ادەبيەتىنىڭ انتولوگياسىن فرانتسيا، شۆەيتساريا، بەلگيا جانە فرانتسۋز تىلىندە سويلەيتىن تاعى 30 شاقتى ەلگە تاراتادى. ميحايل لومونوسوۆ اتىنداعى ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى ورىس تىلىندەگى نۇسقانى ازىرلەسە، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتار باسپاسى ەكى جيناقتىڭ قىتاي تىلىندەگى نۇسقالارىن دايارلايدى. ال اراب تىلىندەگى نۇسقانى دايارلاۋ مىندەتىن مىسىر اراب رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە ءبىلىم ورتالىعى ءوز موينىنا الىپ وتىر.

بۇل جوبا قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن جۇزەگە اسىپ جاتقان «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى باعىتتارىنىڭ ءبىرى. ول تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتى، مۋزىكاسى مەن بەينەلەۋ ونەرىن، حورەوگرافيا، كينو جانە تەاتر سالاسىنداعى جەتىستىكتەرىن الەمگە تانىتۋدى ماقسات ەتەدى.

جوعارىدا اتالعان سەرىكتەس-ۇيىمدار اۋدارما، باسىپ شىعارۋ، تاراتۋ-ناسيحاتتاۋ جۇمىستارىنا جالپى سانى 70-تەن اسا ماماندى جۇمىلدىردى. جوبا قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا «ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسى» قوعامدىق قورىنىڭ ۇيلەستىرۋىمەن جۇزەگە اسۋدا.

تەري دە ليا كرۋا، «ميشەل دە مول» باسپاسىنىڭ ديرەكتورى:

- قازىرگى قازاق ادەبيەتى انتولوگيالارىن فرانتسۋز تىلىندە باسىپ شىعارۋ «ميشەل دە مول» باسپاسىنا بۇيىرعانى ءبىز ءۇشىن ۇلكەن مارتەبە. تەڭىزبەن ۇشتاسقان كوكجيەكككە باتاتىن كۇن ساۋلەسىن شىعىسقا الا كەلىپ، بۇگىن وسى جيىنعا قاتىسۋ مەن ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش.

قازاق حالقى وسى تاماشا باستامانىڭ ارقاسىندا اقشا مەن ەكونوميكا تۋرالى عانا ايتاتىن الەمگە ءوز جان دۇنيەسىن تانىتۋعا مۇمكىندىك الدى. ءوز تاريحىن، سالت-ءداتۇرىن، ءومىردىڭ پوەتيكالىق ءمانىن بايانداي باستادى. بۇل ىستەرگە ءبىز تەك سۇيسىنە قىزىعا قارايمىز. 

داۆيد فلورەس، اۋدارماشى، «ۆيزور» باسپاسىنىڭ وكىلى ((يسپانيا):

- بىلتىر قاراشا ايىندا دامۋ ماقساتىنداعى حالىقارالىق سەرىكتەستىك اگەنتتىگىنىڭ قولداۋىمەن مادريدتە قازاقستان مادەنيەتى مەن ادەبيەتى ورتالىعى اشىلدى. قازىرگى تاڭدا جۇزەگە اسىپ جاتقان زاماناۋي قازاق ادەبيەتى انتولوگيالارىنىڭ يسپان تىلىنە اۋدارۋلىۋىمەن قاتار، وسى ەكى وقيعا قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنىڭ ءيسپانتىلدى الەمگە تانىلۋى مەن تارالۋىنا ىقپال ەتتى. بۇدان بىلاي دا قازىرگى زامانعى قازاق اقىن-جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارى يسپان تىلىنە، ال يسپان ادەبيەتى قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ، ادەبي ساباتاستىق جالعاسا بەرەدى دەگەن سەنىمدەمىز.

Abai.kz