ءبىزدىڭ وسى كۇندەرگە دەيىنگى جانە بۇگىنگى جاعدايىمىزدى دا اتا-بابالارىمىز بۇدان سان جىلدار بۇرىن توپشىلاپ قويعانىن بۇگىنگى جاعدايلاردان اڭعارىپ ءجۇرمىز. مۇنىڭ ءبارىن ابىلاي حاننىڭ، موڭكە ءبيدىڭ، بۇحار جىراۋدىڭ ءتۇرلى بولجامدارى مەن كورگەن تۇستەرىنەن بەلگىلى بولعانىن تاريحشىلار زەرتتەپ ءبىلدى. ارينە، ءتۇس بولاشاق حابارشىسى دەيدى. «ءتۇسى وڭعاننىڭ – ءىسى وڭادى» دەيدى قازاق. تاريحقا نازار اۋدارار بولساق، موڭكە بي ءتۇس كورىپ، سول ءتۇسىن سىرىم باتىرعا جورىتۋدى ۇيعارادى. تۇسىندە بىلاي بولىپتى:

«ءبىر جولى بايگەگە 40 ات قوستىم، بىرەۋى دە بايگەدەن كەلمەدى. 30 ات قوستىم بىرەۋى دە كەلمەدى. 5 ات قوستىم، تورتەۋى بايگەدەن كەلمەدى دە، بىرەۋى عانا امان جەتتى. امان جەتكەنى سول، كەلە سالا پىشاققا ىلىكتى. الگى اتتىڭ ءىشىن جاردىم، ىشىنەن ارىستان شىقتى. ارىستاننىڭ ءىشىن جارىپ ەدىم، بۇدان ادال قۇلان شىقتى. قۇلاننىڭ ءىشىن جارىپ ەدىم، قاسقىر شىقتى. قاسقىردىڭ ءىشىن جاردىم، تۇلكى شىقتى. تۇلكىنىڭ ءىشىن جارىپ ەدىم، ىشىنەن ءبىر قويان اتا كەلە قاشتى. وسىنى جورىپ بەرشى»، - دەيدى موڭكە بي.

الايدا سىرىم ءتۇس جورۋدىڭ جولىن موڭكەنىڭ ۇزاتىلىپ كەتكەن قىزىنا بەرۋدى ءجون كورەدى. بىراق، موڭكە ءبيدىڭ قىزى بي ءۇش رەت شاقىرۋ جىبەرگەننەن كەيىن ارەڭ كەلەدى. قىز ءتۇستىڭ جايىن بىلگەن سوڭ سىرىمعا: «ءتۇستى جەزدەڭە جورىتپا، جيەنىڭە جورىتپا، ايەلگە جورىتپا دەگەن ءسوز بار ەدى… سوندا دا ايتايىن. ءتۇس ادال ءتۇس، قيالي ءتۇس، شايتان ءتۇس دەپ ۇشكە بولىنەدى. مۇنى قاي تۇسكە جاتقىزارىمدى بىلمەيمىن، بىراق ونىڭ شەشۋى مىناداي: «40 ات دەگەنىمىز — مۇسىلماننىڭ 40 پارىزى ورىندالماي قالاتىن زامان بولادى ەكەن; 30 اتتىڭ بايگەدەن كەلمەي قالاتىنى — 30 كۇن ورازا ۇستامايتىن زامان تۋادى ەكەن; 5 اتتىڭ تورتەۋى كەلمەي، بىرەۋى كەلگەنى — بەس ۋاقىت ناماز قازا بولىپ، ونى بىرەۋ وقىپ، بىرەۋ وقىمايتىن كەز كەلەدى ەكەن; قاسقىردىڭ شىققانى — كىسىنىكىن تارتىپ الىپ، ۇرلاپ جەيتىن زورلىقشىل زاماننىڭ تۋاتىنى شىعار; تۇلكى شىققانى — الداۋشى مەن ارباۋشى كوبەيەتىن، تۇلكىدەي بۇلاڭداعان زاماننىڭ كۇتىپ تۇرعانى شىعار; قويان شىققانى — ۇرپاق ۇرەيلەنىپ وسەتىن، كولەڭكەسىنەن قورقىپ جۇرەتىن زامان بولار» دەپتى.

وسىنى ايتىپ بولعاننان كەيىن موڭكە ءبيدىڭ قىزى: "ماعان ءتۇس جورىتقاندارىڭىز قاتە بولدى، كۇندەردىڭ كۇنىندە ايەل بيلەگەن زامان كەلەدى. ول زاماندا ايەلدەن ۇيات كەتەدى، ەركەكتەن نامىس قاشادى، مەنىڭ ءۇش رەت شاقىرعاندا زورعا كەلۋىمنىڭ سىرى وسىندا ەدى" دەپتى.

موڭكە ءبيدىڭ ءتۇسىنىڭ جوعارىدا ايتىلعاندارىنىڭ ءبىرازى وسى ۋاقىتقا دەيىن ورىندالىپ بولدى دەسەك قاتە ەمەس. مۇسىلماننىڭ 40 پارىزىنىڭ دۇرىس ورىندالماۋى،  قاسقىردىڭ شىققانى – كىسىنىكىن تارتىپ الىپ، ۇرلاپ جەيتىن زورلىقشىل زامان – كسرو داۋىرىنە تۋرا كەلەتىن سياقتى، تۇلكىنىڭ شىققانى – الداۋشى مەن ارباۋشى كوبەيەتىن، تۇلكىدەي بۇلاڭداعان زامان – ناق وسى زامان ەكەنىنە داۋىم جوق. ال سوڭعىسى شە؟ سوڭعىسى ءالى ورىندالا قويماعان سياقتى. بىراق ءدال وسى سوڭعىسىنىڭ ءمانىن ءسوز سوڭىندا ايتقىم كەپ تۇر.

مىنە، بۇگىنگى كۇنى ءالى دە ەل امان، جۇرت تىنىش كەزدە مىناۋ ادامداردىڭ - «نوقتالانعان» اۋزىنان نوقتاسىن سىپىرىپ الىپ تاستاعان بۇزاۋ سياقتى اسپانعا سەكىرىپ، بىرىنە-ءبىرى ويقاستاي كەپ شاپشىپ، ءبىرىنىڭ نامىسىنا ءبىرى ءتيىپ، ءبىرىنىڭ جاعاسىن ءبىرى جىرتارداي بوپ، قىزىل كەڭىردەكتەنىپ قىلقىنا باسۋىنا نە سەبەپ؟ كىم كىمنەن كىنا ىزدەپ ءجۇر؟ ول نەعىلعان كىنا؟ وزدەرىڭىز كۇندە اقتارىپ قاراپ وتىرعانداي، Facebook پاراقشالارىن اشىپ الىپ، كىم نە ايتقىسى كەلسە سونى ايتاتىن، وسى پاراقشالار ارقىلى ءبىر-ءبىرىنىڭ ۇرىس-كەرىسىن ەل-جۇرتقا جاريالاپ، سونىسى ارقىلى «جۇلدىز»، «حيت» بولۋدى كوكسەپ جۇرگەندەردىڭ كوپ ەكەنىن بايقادىق. «اتىڭ شىقپاسا جەر ورتە!» دەگەننىڭ ءوزى عوي بۇل دا. مىنە، ءدال وسىنداي بلوگەرلەردىڭ جازباسىنان كەيىنگى وقىرمانداردىڭ ويلارى مەن پىكىرلەرىن مادەنيەتسىز تۇردە جازاتىن «كوممەنتاريشىلەردىڭ» سوزدەرىن سىناماق بولىپ، ادەيىلەپ رەسەيلىك كوممەنتاريشىلەرمەن سالىستىرىپ قارادىم. ادەتتە، كەيدە بىزدەردىڭ سول ورىستى «بوقتامپاز، ىشكىش، مادەنيەتسىز حالىق» دەپ قارالايتىنىمىز راس-اق. ال مەنىڭ بايقاعانىم - رەسەيلىك كوممەنتاري جازۋشىلارى، بىزگە قاراعاندا الدەقايدا مادەنيەتتى، ءارى تاريحتان دا، ساياساتتان دا، قازىرگى قوعامنىڭ بەتالىسىنان دا، بولاشاقتىڭ ءمان-جايىنان دا ساۋاتتى ءارى الدا ەكەندىكتەرىنە كوزىم جەتتى. بۇلار تەك حالىقتى ويلايدى، رەسەي حالقىنىڭ بولاشاعى جايلى پىكىر، داۋ قوزعايدى ەكەن. ال بىزدە رۋلار اراسىنداعى كەرتارتپا پىكىرلەر، كورە الماۋشىلىقتان اسپاي قالعان، وت باسى، وشاق قاسىنداعى پىكىرلەردى عانا وقيسىڭ. ونىڭ دا تەڭ جارتىسى بىلاپىت سوزدەردەن قۇرالعان.

شىنى كەرەك، بىزدەگى كەيبىر بلوگەرلەردىڭ پاراقشالارعا جازىلعان جازبالارىنا (بۇلاردى ماقالا دەۋگە كەلمەيدى!), ۆيدەولارىنا قاراساڭىز، ەل ىشىنە ىرىتكى سالاتىن  الدەكىمدەردىڭ ارانداتۋشىلارى ەكەنى ءبىلىنىپ تۇرادى. وسىلاردىڭ بارىنە قاراي وتىرىپ، ۇلى جازۋشى مۇحتار اۋەزوۆ ايتىپ كەتكەن بەسىگىمىزدىڭ ءالى تۇزەلەتىن ءتۇرى جوقتاي! تاعى ءبىر سەبەپ، بۇگىنگى قوعامداعى بىرىنە-ءبىرى جالعان كۇيە جاعىپ قارالايتىن وتباسىلار مەن ارىپتەستەر، باستىعىمەن سىبايلاستىعىن پايدالانىپ وزگەلەردىڭ ناپاقاسىنا قول سۇعاتىن ارامتاماقتار، مۇنان قالسا - رۋىن، ءجۇزىن دارىپتەيتىن ءتۇرلى كيىم-كەشەكتەر مەن دۇكەندەردىڭ اتاۋىنىڭ كوبەيۋى، كولىكتەرىنە رۋى مەن تاڭباسىن قويىپ الۋ، جۇمىسقا تۇرعاندا رۋلاسى مەن جەرلەسىن جاعالاۋ، ورالمانداردى ءالى كۇنگە دەيىن شەت قاقپايلايتىن تۇرعىسىنداعى جايتتەر كوز الدىمىزدا ءجيى ورىندالىپ جاتسا دا، بىراق ەلەۋسىز تاقىرىپتارعا اينالعان فاكتورلار ەكەنى راس. بۇعان قاراپ تاعى ءبىر كۇندەرى ءار رۋدىڭ ءوز تەلەارناسى، ءار رۋدىڭ باعدارلاماسى شىقپاسىنا كىم كەپىل؟ وسىلاردى نەگىزگى نىساناعا العان كەيبىر بلوگەرلەردىڭ ارەكەتى – ولاردى توقتاتۋ ەمەس، كەرىسىنشە، وتقا ماي قۇيىپ ارى قاراي تۇتاتۋعا ۇقسايدى.

بلوگەردىڭ ماقساتى نە؟ 

سونىمەن، ەلدى ەلىكتىرەتىندەي ەمەس، ەلىرتەتىندەي پىكىر تۋدىرۋشىلاردىڭ ماقساتتارى نە؟ وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، ءانشى ءابدىجاپپار القوجانى رۋعا قاتىستى ايىپتاعان زاڭگەر ايگۇل ورىنبەكتىڭ ورىنسىز سىنعا العانى بەلگىلى. ءسويتىپ حالىق اراسىندا ءبىراز داۋ-جانجال تۋعىزدى. داۋ بولعاندا دا رۋ، تايپا، ءجۇز اراسىنداعى تارتىسقا اينالعان ءداۋ جانجال بولدى. ءانشى ءابدىجاپپاردىڭ ايتپاعى – ءوزىنىڭ اتا-باباسىنىڭ تاريحىنىڭ اۋلەتىندەگى ءوزارا ەرەجەلەرى نەمەسە ءداستۇرى ەدى. ىلىك اراسىنان بۇلىك ىزدەگەن ايگۇل ورىنبەكتىڭ «ءۇش جۇزدەن قىز الىپ قاندى بۇزدى دەپ ايتتى، سوتقا بەرەم» دەپ جارياعا جار سالعانى – ايرانداپ ۇيىپ وتىرعان قازاقتىڭ اراسىنا «ادەمىلەپ» لاي ارالاس سۋدى بۇركىپ جىبەرگەنىن ساناسى ءتۇزۋ ادام بىلمەدى دەيسىز بە؟! ايتەۋىر امان تاسىعاننىڭ "كەشكى كەزدەسۋ" باعدارلاماسىنداعى كەزدەسۋدە تاريحشى تالاسبەك وماروۆ پەن ءامينا اپايدىڭ، ابزال قۇسپانوۆتىڭ تاعى دا باسقا ءبىلىمدى، زەردەلى ازاماتتاردىڭ بۇل داۋدىڭ ءمانىسىن حالىققا دۇرىس ءتۇسىندىرۋى ارقىلى ءبىتتى.

وسى ورايدا ءوزىن كوررۋپتسياعا قارسى ۇيىم مۇشەسىمىن دەپ سانايتىن ايگۇلدىڭ فەيسبۋگىنداعى جازبالارىن وقىساق، كوررۋپتسياعا قاتىستى بولعان ەشقانداي ناتيجەلەرىن كورمەدىك. بۇل جۋرناليست بەرىك مىڭجاساردىڭ ماقالاسىندا ناقتى كورسەتىلىپتى. بەرىك مىڭجاساردىڭ ايتۋىنشا، ايگۇل ورىنبەك  سياقتىلار قوعامدا بەدەلى بار تۇلعالاردىڭ جاعاسىنا جارماسۋ ارقىلى ول ءوز اتىن شىعارعىسى كەلگەن. بەرىك مىڭجاساردىڭ ايتقاندارى مىناۋ ەدى:

«شىمكەنتسكي» بلوگەردىڭ تاكتيكاسىنداعى ايتۋ-جازۋ مانەرىنە ەرەكشە توقتالا كەتكەن ءجون. بىراق ءتىل عىلىمى تۇرعىسىندا ونىڭ جازۋ-سىزۋىنداعى ساۋاتسىزدىعىن بۇل جەردە ايتىپ جاتپايمىز. ايگۇل ورىنبەك شۇيلىگەتىن نىساناسىنا قاراتىپ بازاردا ساۋدا جاساپ ءجۇرىپ شايا مىنەزگە ۇرىنعان، «اۋىزىنا اق يت كىرىپ، كوك يت شىعاتىن» ايەلدەرگە ءتان ىپىلاس سوزدەردى قولدانادى، ارا-تۇرا بىلاپىت سوزدەر ايتادى. ءسوزىمىز دالەلدى بولۋى ءۇشىن ونىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى بىرنەشە جازباسىنان ءۇزىندى كەلتىرەيىك:

«...فەيسبۋك دەگەن جاقسى بولدى عوي، جاسى كەلگەن قولى بوس، قۇتىرىپ، ىشقىناتىن قاتىندارعا! بايىنان الالماي جۇرگەن لəززاتىن، وسىنداعى حالىققا "ۋ" قىلىپ شاشىپ وتىراتىن!...»;

"تالعات اعا، گەرويحان اعا!.. بۇلاي ۇلتشىل بولماي-اق قويىڭىزدارشى!.. قاتىنداردان ەش ايىمارشىلىقتارىڭىز جوق! قاتىن بولاسىزدار!...»;

«...ەشقانداي اعىمعا كىرمەي ك... قىسىپ جۇرۋگە بولماي ما؟...»;

«...باياننىڭ باسىنان "باقىت" قۇسى ۇشتى... تاڭداعان تۇرسىنى باياننىڭ كۇندە ك...ن اشىپ əلەك! قازاق بولماعان سوڭ، قازاق قىزدارىنىڭ ار-نامىسىنا پىسقىرعانى بار ما؟.. سۇلۋلىق سيمۆولىنا اينالعان باياندارىڭدى جəيلاپ ەل الدىندا شەشىندىرىپ جاتىرمىن دەمەكشى مە؟ بايان تانىمال بولۋ ءۇشىن ەندى تەك تىرداي جالاڭاش شەشىنۋى قالدى ما؟ باسقا امال قالمادى ما ايتشى بايان؟... باقىتبەك باردا سەن بايان ەدىڭ، قازىر سەن شايانعا اينالدىڭ!..»;

"وي قارا تىشقان بويى ءبىر تۇتان بولعان، ءىشىڭنىڭ ءبəرى قارا نيەتتەن وسپەي قالعان سورلى ساندۋعاش (...)! مەنىڭ قوزىداي مايلانعان قۇيرىعىمدى əڭگىمە قىلعانشا، əر ەركەكتەن قالعان ءوز ك.... بىلىعىنا يە بولساي. بايعا تيمەگەن دەيسىڭ بە؟ بايعا تيگەن سەن قارىق بولىپ ءجۇرسىڭ بە؟ ج...ءتىرى بايىڭ بولا تۇرا وتباسىلى ەركەكتەرگە جابىسىپ، əرقايسىمەن ءبىر جاتىپ ولاردى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ شانتاج جاساپ جۇرگەن شىرىك ...»...

جۋرناليستيكامەن قاباتتاس كەتىپ بارا جاتقان بلوگەرلىك كاسىپكە بەت بۇرعان ايگۇل ورىنبەكتىڭ قاراپايىم ەتيكانى بىلاي ىسىرىپ قويىپ، زاڭ شەڭبەرىنەن اتتاپ، اتتانداپ كەتۋىنىڭ باستى سەبەبى، جوعارىدا ايتىپ كەتكەندەي، ونىڭ ساۋاتسىزدىعىندا جاتىر...

...سوندىقتان، ايگۇل ورىنبەك ءوزىنىڭ وسى كەمشىلىگىن جاسىرۋ ءۇشىن، ال «ايتقانىمنىڭ اسەرى كۇشتى بولىپ كورىنسىن» دەپ سوزىنە بوقاۋىز سوزدەردى قوسىپ، تارپا باس سالاتىن شايپاۋ بلوگەر بولىپ شىعا كەلدى. ونىڭ جامان ويىنشا، قوعامعا بۇرىننان بەلگىلى اۆتوريتەتتەردى سىناپ-مىنەپ تاستاسا، سولارمەن تەڭەسكەندەي بولىپ كورىنىپ، تەز تانىلىپ شىعا كەلمەك», - دەيدى ءوز ماقالاسىندا بەرىك مىڭجاسار.

"ديپلومى بار ەكەنى راس شىعار – ونىڭ قانداي جاعدايدا العانىنا تەرەڭدەپ جاتپايمىز. بىراق ونىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازبالارىن وقىپ وتىرىپ، كونستيتۋتسيادان، سونىڭ نەگىزىندە قابىلدانعان زاڭداردان، ادام قۇقىقتارىنان حاباردار ەكەنىنە كۇمانىمىز بار. قازىردىڭ وزىندە ايگۇل ورىنبەكتى قورلىق ءسوز ايتىپ ءتىل تيگىزۋ، جالا جابۋ، لاۋازىمدى تۇلعانىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرۋ، ارازدىق تۋدىرۋ جانە ت.ب. باپتار بويىنشا جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋعا بولاتىن دەرەكتەر قوردالانىپ قالعان سياقتى", - دەيدى بەرىك مىڭجاسار. راس، وسى قازىر ادام قۇقىعىنا جانە تەگىنە نۇقسان كەلتىرەتىن تاعى ءبىر فاكتىسى ابدىجاپپارعا ايتقان «قوجالار ءبىزدىڭ ەلگە قاڭعىرىپ كەلدى» دەگەن كەمسىتۋ ءسوزى ءۇشىن زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرۋى كەرەكتىگىن ايگۇل زاڭگەر بولا تۇرا بىلمەگەنى مە؟! ءجۋرناليستىڭ «ساۋاتسىز» دەپ ايىپتاعانىن وسى جەردەن دە كورۋگە بولادى.

                               رۋعا ءبولىندىڭ، ال سوڭى نە بولماق؟

وسى ورايدا، 130 ءتۇرلى ۇلتتار مەكەندەيتىن مەملەكەتىمىزدەگى وسىناۋ ۇلتتار مەن ۇلىستاردىڭ ءبىز جونىندەگى ويى مەن پىكىرى، نەمەسە وسى كۇنگە دەيىن ەلىمىزدەگى كوپتەگەن بيزنەستىك كومپانيالاردى جالعا الىپ ۇلگەرگەن، تۋ سىرتىمىزدان جىلانشا جىلجىپ كەلە جاتقان شىعىس ەلىنىڭ اجداھاسى بىزدەر جايلى، ياعني، بىرتىندەپ رۋعا، جۇزگە ءبولىنىپ جاتقان قازاقتار جايلى نە ويلاپ، نە جوسپارلاپ جۇرەتىنىن ءبىزدى استە ويلاندىرادى ما ەكەن؟ ايگۇل ورىنبەك ءوزىنىڭ فەيسبۋگىندە: «ال مەن ءۇشىن قازاقتى قازاق قورلاپ جاتسا، ۇلكەن قاسىرەت» دەپ ءسوزىن تۇيىندەيدى. بىراق قازاقتى وزگە ۇلتتاردىڭ قورلاپ جاتقانى جانىڭا باتپاي ما؟ ماعان قازاقشا جاۋاپ بەر دەپ ايتتى دەپ قازاقتى سوتقا سۇيرەپ كەشىرىم سۇراتقان وزگە ۇلتتىڭ وكىلدەرىنىڭ قىلىعى شە؟ كەشە عانا 1-مامىرداعى حالىقتىڭ ميتينگىسىندە تەك قازاقتاردىڭ عانا قاماۋعا الىنۋى شە؟ مىناۋ قىتايداعى «ۇيرەتۋ لاگەرىندەگى» قازاقتار جايلى ۆاتساپ ارقىلى تاراتىلىپ جاتقان سۇمدىق ۆيدەولار شە؟ قىتاي لاگەرىندەگى وسى جازبالاردى جوققا شىعارعىسى كەلەتىن «قىتايشىل اتاماندار دا» رۋعا ءبولىنۋدى كادەسىنە اسىرعىسى كەلگەندەي، جۇزگە كىرمەيتىندەر مەن جۇزگە كىرەتىندەر اراسىنا ىرىتكى سالىپ ۇلگەردى. ارينە، مۇنىسى ءۇشىن ءالى حالىق الدىندا دا، اللانىڭ الدىندا دا جاۋاپ بەرەرى حاق!

مەنىڭ ايتپاعىم – فەيسبۋكتارداعى وسىنداي داۋ-دامايلاردىڭ سوڭىندا «كورىنگىسى» كەلمەي تۇرعان جايتتەردى كوپشىلىك قاۋىم كورمەسە دە ەستىپ، ءبىلىپ وتىر. بۇگىنگى كۇن - ءبىزدىڭ الگىندەي ارانداتۋشىلارعا ەرىپ الىپ تويىپ سەكىرەتىن كۇنىمىز ەمەس، سەبەبى، كورشىلەس قىتاي ەلىنىڭ سونداعى قازاقتارعا جانە جالپى مۇسىلمان حالىقتارىنا كورسەتىپ وتىرعان زورلىق-زومبىلىقتارى - اجداھانىڭ قازاقستان مەن ورتا ازيا حالىقتارىن بولاشاقتا بيلەپ-توستەۋدەگى رەپيتيتسياسى، ياعني، دايىندىق جوسپارلارى بولىپ تۇرماسىن! ويانىڭىز دا، ويلانىڭىز! ال بۇگىندە قىتاي كونتسلاگەرىندەگى قازاقتارعا اراشا بولىپ جۇرگەن سەرىكجان ءبىلاشتىڭ تۇتقىندالۋى – سول اجداھانىڭ سيراققا كەلىپ وراتىلۋى. اجداھا تاعى ءبىر شاپشىسا موينىڭدى وراپ، قىلقىندىرعالى تۇر!

ەندى ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگى رۋلاردىڭ ءىشىنارا ءبولىنۋى، بىرىنە ءبىرى پالە-جالا جابۋى – اڭدىسقان ەلدىڭ ناعىز كۋزورى دەمەي كورشى. ءومارالى ادىلبەك تە قازاقتىڭ ىشىندەگى جۇزگە كىرمەيتىندەردى وسىنى كوزدەپ تاڭداپ وتىرعانى ايدان انىق. دەسەك  تە، بۇرىنعى قىزىل يمپەريانىڭ كەزىندەگى ساياساتتىڭ - قازاقتىڭ ىشىندەگى ساتقىندارىن پايدالانىپ، بىلىمدىلەرى مەن ۇلتشىلدارىنىڭ كوزىن جويۋ بولعانىن بىلەسىزدەر. سەرىكجاننىڭ تۇتقىندالۋى دا سول كەزەڭدەردى ەسكە ءتۇسىرىپ كۇمان تۋعىزادى ەكەن. ال قىرعىزدار قىتاي لاگەرىنە تۇسكەن قىرعىزدارىن ەش ىلاڭسىز، ەش كەدەرگىسىز اراشالاپ جاتىر. سول سەرىكجان  بىر سوزىندە – «بەكەر-اق قىرعىز بولىپ تۋماعان ەكەم» دەپ ايتىپ قالعانى بار ەدى. قوعامداعى بولىپ جاتقان وسىناۋ بەرەكەسىزدىكتەر ەرىكسىز ۇلتىڭنان بەزدىرەدى مە، قالاي؟ بۇرىن تاريحتا ءبىز كەي جاعدايلار تۋرالى «الماعايىپ زامان بولدى» دەگەندى وقۋشى ەدىك. سول الماعايىپ زامان الداعى ۋاقىتتا ءبىزدى قويان جۇرەك بولۋعا اكەپ سوقپاسا ەكەن. الگىندەگى ايتپاعىم دا سول قويان سياقتى كولەڭكەسىنەن قورقىپ ءومىر سۇرەتىنگە اكەلمەسە ەكەن. رۋلاردىڭ اراسىنا سالعان ىرىتكىلەرگە ەرىپ، سەنىپ، ءبىرىن-ءبىرى مۇقاتقانعا قول شاپالاقتاعانشا – ويان دا ويلان قازاق!

شارا قۇربانوۆا

Abai.kz