ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىن» قۇرۋ تۋرالى جارلىعى جاقىندا بولىپ وتكەن وقيعالاردىڭ شەشىمىن تابۋ جولىنداعى جانە ەلىمىزدەگى دەموكراتيالىق ۇردىستەردى دامىتۋ ءۇشىن تالپىنىستى ناقتى قادام ەكەنى داۋسىز! وسىعان بايلانىستى مەنىڭ دە ءوز ۇسىنىس-ويلارىم بار.

«كەڭەس» ەلىمىزدىڭ ىشكى ساياساتىندا قازىر دە-فاكتو ورىن الىپ وتىرعان قوس پارلامەنتتكە قوسىمشا «ءۇشىنشى» قۇرىلىم بولىپ كەتپەۋى كەرەك، قايتا الدىڭعى «ەكەۋدىڭ ۋنيتارلى مەملەكەتتە قاجەتتىلىگى بار ما؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرگەنى دۇرىس. ياعني، پارلامەنتتەن «جىلى ورىن» تاۋىپ العان زەينەتكەرلەردىڭ زاڭدى دەمالىستارىنا جىبەرىلۋىن وسى كەڭەس انىقتاپ بەرەدى دەپ ويلايمىن. مەنىڭشە، قازىرگى كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ ورنىن – كونستيتۋتسيالىق سوت اۋىستىرعانى ءجون.

ەلدەگى قوعام دامۋىنا كەدەرگى كەسەلدەر: جەمقورلىق-جاعىمپازدىق-جالعانۇرانشىلدىق ت.ب. جويىلۋىنا ءار قوعام مۇشەسىنىڭ بەلسەندىلىگى، وشە باستاعان ۇلتتىق-ادامي رۋحتىڭ ويانۋى قاتتى اسەر ەتەتىن باستى فاكتورلاردىڭ ءبىرى رەتىندە سانايمىن. ءوز قۇقىقتارىن زاڭ اياسىندا قورعاي الاتىن، تالاپ ەتە الاتىن جەكە جانە زاڭدى تۇلعالار قوعامداعى كەلەڭسىزدىكتەرگە جول بەرمەيدى. الاش ارىستارىنىڭ ايتقان يدەيالارى ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق ساناسىنىڭ ورتالىق-يادروسىنا اينالسا، ءتىل-ءدىن-ءدىل ماسەلەلەرى دە تۋىندامايتىنى انىق.

بارلىق سايلاۋ جۇيەسىنە ماجوريتارلىق ءادىل ەرەجەلەر ەنگىزىلسە جانە تەحنيكالىق جاعى بىلاي شەشىلسە: «ەلىمىزدەگى 10 مىڭداي سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنە، نەگە بانكومات سياقتى، اۆتوماتتى جۇيە ورناتپاسقا! بارلىق سايلاۋشى ءبىر بازاعا ەنگىزىلىپ، قايدا تۇراتىنىنا قاراماستان، كەز كەلگەن ازامات، كەز كەلگەن ۋچاسكەگە بارىپ، اۆتوماتقا جەكە كۋالىگىن سالىپ، سايلاۋ بيۋللەتەنىن الماسقا؟ سوندا قانشا سايلاۋشى داۋىس بەرگەنى اۆتوماتتى تۇردە شىعا كەلمەي مە؟! ال، داۋىس بەرگەن جاشىكتى ەكى-ءۇش ادامدىق كوميسسيا اشىپ، بارلىق كورەم دەۋشىلەردىڭ الدىندا، كامەرالاردىڭ باقىلاۋىمەن، ءبىرىنشى رەت داۋىس بەرگەن جاستارعا ساناتسا قايتەر ەدى؟! مىنە، وسىنداي ەرەجەنى نەگە تالاپ ەتپەسكە؟!. ۇستازدار دا داۋ-دامايدان قۇتىلار ەدى...».

قر زاڭدارى مەن زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ادىلەتتى، اشىق، تۇسىنىكتى وزگەرتۋلەر ەنگىزىلسە (جاڭادان قابىلدانسا), اسىرەسە، «شەرۋلەر جانە باق تۋرالى» زاڭدارىنا، ەرەجەلەرىنە، ت.ب. كوپتەگەن سۇراقتارعا جانە ولاردى قابىلداۋ (وزگەرتۋ) بارىسىندا، جاۋاپ بەرە الاتىنداي دەپۋتاتتاردى، بيلىك وكىلدەرىن، قوعامدىق ۇيىمدار كەڭىنەن قاتىستىرىلسا. جالپى، زاڭ جوبالارىن ۇسىنۋ «عىلىم اكادەمياسى» سياقتى عىلىمي-ساياسي ورتاعا بەرىلسە، ويتكەنى، قازىرگى زاڭ ۇسىنۋشى بارلىق مينيسترلىكتەر رەسەيدىڭ زاڭدارىن كوشىرىپ الىپ، وزىمىزگە يكەمدەپ، ۇسىنا سالاتىنى جاسىرىن ەمەس.

وسى كەڭەس اياسىندا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق احۋالىنا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر قاجەت. الدىڭعى كەزەكتە ەل تۇتىناتىن زاتتاردىڭ يمپورتىنان قۇتىلىپ، وزىمىزدە شىعارۋدى جولعا قويۋ. ول ءۇشىن ءاربىر جاڭا زاۋىت-كاسىپورىننىڭ اشىلار الدىندا شىعاراتىن ءونىمىنىڭ قايدا باراتىنى الدىمەن ايقىندالۋى ءتيىس، ياعني، قازاقشا ايتقاندا، «الدىمەن وتاۋىڭدى سايلا!». سونىمەن قاتار قازىرگى «تەرىس تەندەر» جۇيەسىن وڭداۋ قاجەت.

ەلىمىزدىڭ سىرتقى ساياساتىندا ەشكىمگە جالتاقتاماي، الەمدىك قاۋىمداستىققا تەڭقۇقىلى ەل رەتىندەگى پوزيتسيانى كۇشەيتۋ كەرەك. ءوزىمىزدىڭ باۋىرلاس تۇركى ەلدەرىمەن كونفەدەراتسيالىق دەڭگەيدەگى بايلانىس ورناتۋدى قولعا العانىمىز ءجون.

«كەڭەسكە»، بيلىككە جاڭا ەكپىن تارتۋ ماسەلەسىندە ادام-مامانداردى ۇسىنۋدى اكىمدەردىڭ قۇزىرەتىنەن الۋ كەرەك، ويتكەنى، ولارعا سالسا، سول باياعى تاپتاۋرىن، ياعني، وزدەرىنە ءتيىمدى «قولجاۋلىق-قولبالالىق» جانداردى ۇسىنادى! جالپى العاندا، وسى كۇندەردە قالىپتاسقان بيلىكتىڭ «ءبىر عانا قولعا شوعىرلاندىرىلىپ بەرىلۋ» پراكتيكاسىنان قۇتىلىپ، «اكىمدىك» ينستيتۋتىن باسقا ارناعا قويعان دۇرىس. «كەڭەسكە»، بيلىككە مۇشەلەردى تاڭداعاندا، «ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋدى» كەڭىنەن قولدانۋدى جاقتايمىن. وسىعان بايلانىستى، مەن، ازكەن التاي (ازامات اقىلبەكوۆ) «كەڭەس» مۇشەسىنە ءوزىمنىڭ كانديداتۋرامدى ۇسىنامىن، ەلىمە ادال قىزمەت ەتەتىنىمە سەنىمدىمىن.

1985 جىلدان بەرى ءتۇرلى قىزمەتتەر اتقارىپ كەلەمىن، سايلانبالى ورگاندارعا سايلانىپ كورگەن جوقپىن; مەملەكەتتىك سىيلىق، ناگرادالارىم جوق (الۋعا تىرىسپادىم دا); ەشقانداي ساياسي پارتيالارعا مۇشە بولعان جوقپىن (وقۋشى كەزىمدە قاتارداعى كومسومول مۇشەسى بولعانىم راس، كومسورگ بولىپ كورمەدىم. قازىرگى «كومسومول تويلارىنا» بارىپ كورمەدىم، ەشكىم شاقىرعان دا جوق، وندايعا ءوز باسىم قارسىمىن);

مەملەكەتتىك لاۋرەات-اتاقتارىم، عىلىمي دارەجەلەرىم جوق (ينستيتۋتتى «قىزىل ديپلومعا ءبىتىرىپ، اسپيرانتۋراعا تۇسكەنىم، وقىعانىم راس، الايدا، جاعدايىم بولماي، اياقتامادىم). جەكە حوببي رەتىندە شىعارماشىلىق (ولەڭ-جىر، ءازىل-ساتيرا، ءتۇرلى اڭگىمە-ماقالالار) جانە ولكەتانۋشىلىق زەرتتەۋلەرمەن اينالىسامىن. ازىرگە، «تەزەك تورە»، «تەزەك تورەگە قاتىستى جىر-ايتىستار انتولوگياسى» كىتاپتارىنىڭ جانە بىرنەشە جەكە جيناقتارىمنىڭ اۆتورىمىن. 2017 جىلى «كەنەسارى حان» جيناعىن قۇراستىردىم;

جەلتوقسان وقيعالارى كەزىندە جاس مامان رەتىندە اۋىلدا قىزمەتتە بولدىم، قاتىسقان جوقپىن (الايدا، 19-ى كۇنى سوندا قاتىسقان ءىنىمدى ىزدەپ، الماتىعا ارەڭ جەتكەنىم، سولاردىڭ بىرنەشە جينالىستارىنا قاتىسىپ، كىمنىڭ قالاي سويلەگەنىن ەستىپ، الاڭدى بارىپ كوزبەن كورگەنىم راس);

وفشور تۇرماق ەلىمىزدىڭ بانكتەرىندە جانە «ۇيدەگى بانكالارعا» تىققان ارتىق قاراجاتىم جوق. كەيبىر كانديداتتار ايتقانداي اقشالاي كومەك بەرەتىن، سپونسور-مەتسانات دوستارىم، تانىستارىم جوق. اسكەري مىندەتتىمىن، سوتتالماعام;

بالا-شاعالى، نەمەرەلەرىم بار، كوبەيە بەرۋىن تىلەيمىن. ينتەرنەت، الەۋمەتتىك جەلىلەردى قولدانۋشىمىن جانە ولاردىڭ قوعامدىق بايلانىستاعى ورنى جوعارى ەكەنىن تۇسىنەمىن. سوڭعى سايلاۋعا قاتىسىپ، داۋىس بەردىم (الايدا، ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزگەن جوقپىن);

كەز كەلگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋگە ءازىرمىن.

PS: وسى ويلارىما تۇرتكى بولعان، جاقىندا «كەڭەسكە» ۇسىنىس تىزبە تۇزگەن دينا ەلگەزەك جازباسى تۇرتكى بولدى جانە ءوز باسىم سول ازاماتشانى، جاڭاشىل، كرەاتيۆتى تۇردە ويلايتىنىنا سەنىمدىمىن، سوندىقتان ءوزىن دە ۇسىنار ەدىم.

ازكەن التاي جەتىسۋسكي

Abai.kz