وتكەننەن بۇگىنگە دەيىنگى ۋاقىتقا كوز جۇرگىرتسەك، حالقىمىز قىز بالاسىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ، قىزعىشتاي قورىعان. اعا-ىنىلەر بوتەن جاننىڭ قىرىن قاراسىنان، وزگەنىڭ قولى تۇگىلى سوزىنەن ادا ۇستاعان. بۇل بالكي، تابيعاتىنان قىز دەگەن نازىك جاراتىلىستىڭ نامىسى مەن ارىن ساقتاۋ ءۇشىن بارىن سالعان بۇرىنعىلاردىڭ اسىل داعدىسى بولار. بۇگىندە ارقا سۇيەر اعا، قولقانات بولار ءىنىنىڭ ۇيدەگى قىزعا بولەتىن ۋاقىتى مەن كوڭىلى الدىڭعى بۋىننىڭ جاساعانىنداي ەمەس…

بۇگىن قوعامدا جۇرتتىڭ نازارىنان تىس ءتۇرلى جاعدايلار ورناۋدا. سونىڭ كوپشىلگى قىز تاعدىرىنا قاتىستى. قىز تاعدىرىنىڭ كەلەشەكتە قالاي بولارىن ويلاماي، اڭداۋسىز دا، ادەيى دە ءومىرىن ويرانداپ جاتقان ەر ازاماتتار كوبەيۋدە. ءبىر قىنجىلاتاتىنى، بۇل ارسىز ءىستى جاسايتىن كوبىنە وزگە بىرەۋ ەمەس، قىزدىڭ تۋىسقان باۋىرلارى نەمەسە اكەسى، دەيدى ساراپشىلار.

قر ءىىم ءبىرىنشى ورىنباسارى مارات قوجاەۆتىڭ ايتۋىنشا بويىنشا، 2019 جىلى ەلىمىزدە 579 جىنىستىق زورلاۋ فاكتىسى تىركەلگەن. سونىڭ ىشىندە نازىك جاندىلاردىڭ 77%-ى جاقىندارىنىڭ تاراپىنان زورلىق كورگەن.

ال پسيحولوگ-سەكسولوگ الينا شادينوۆانىڭ 3000 ادامعا جۇرگىزگەن ساۋالناماسىنا كوز جۇگىرتسەك، 367 ايەل كىشكەنتاي كۇنىندە زورلىققا ۇشىراعان. انىعىن ايتقاندا، ولاردىڭ انوتوميالىق ەرەكشەلىكتەرىن بايقاپ ۇلگەرمەگەن شاقتا، ياعني، 3-5 جاسىندا زورلىققا تاپ بولعان. بۇل، ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ 10%-ى عانا. ال ساۋالناماعا قاتىسپاعان قانشاما نازىك جاندىلار بار؟

كىشكەنتاي كۇنىندە زورلىققا ۇشىراۋدىڭ بولاشاقتا الىپ كەلەر زاردابى كوپ. قىزدىڭ بويىندا پسيحيكالىق-پسيحولوگيالىق اۋىتقۋلار ورناپ، ەر ادامدى كورگەندە كىرپىدەي جيىرىلىپ، بويىندا ۇرەي قالۋى مۇمكىن. ال بۇل - قىزدىڭ بولاشاقتا وتباسىن قۇرۋىنا بىردەن-ءبىر كەدەرگى.

وسى تۇستا ساۋال تۋىندايدى. ال، مۇنداي سوراقىلىقتىڭ كوبەيۋىنە نە سەبەپ؟ پسيحولوگتاردىڭ پىكىرىنشە، مۇنداي جاعدايدىڭ كوبەيۋىنە اتا-انانىڭ بالامەن اشىق اڭگىمەلەسپەۋى، جەكە جۇمىس جاساماۋى سەبەپ. قىز بەن ۇل بالا 4-5 جاسقا تولعاندا دەنەسىنە كوڭىل اۋدارتىپ، بالا تىلىندە ءتۇسىندىرۋ كەرەك. بالانى جۋىندىرعان كەزدىڭ وزىندە، دەنە مۇشەلەرىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ۇعىندىرۋ قاجەت. ۇل بالاعا قىزدىڭ ەڭ نازىك جاراتىلىس ەكەنىن، تيىسۋگە بولمايتىنىن ساناسىنا كۇيۋ كەرەك. ومىردە بولىپ جاتقان ءتۇرلى قىلمىستىڭ باستاۋى -  اتا-انانىڭ بالامەن كىشكەنە كۇنىنەن اشىق سويلەسىپ، بارلىعىن تۇسىندىرە الماۋىندا.  “ول ءالى بالا” دەپ سەلقوس قاراسا، بالانىڭ ويى مۇلدەم باسقا جاققا اۋادى. بالا اتا-انادان ۇيالىپ كوپ نارسەنى جاسىراتىن بولادى. ارتىنشا، جوعارىداعىداي جايتتار ورىن الماق. ال ەرەسەكتەردىڭ ءوزىنىڭ باۋىرلارىنا بۇنداي زورلىق كورسەتۋىنە كينويندۋستريا مەن ينتەرنەتتى شىرماعان ءتۇرلى “ۆيدەولار” سەبەپ. ءوزىنىڭ اپكە-قارىنداستارىنا دەگەن جاقىندىق، ارسىز قارىم-قاتىناستىڭ ءبارىن شەت ەلدەن ۇيرەنۋدە. ينتەرنەتتىڭ ىقپالى باسىم زاماندا مۇنداي تۋىندىلار ادام پسيحولوگياسىنا اسەر ەتپەي قويماسى انىق.

قىز -  قوعامدى گۇلدەندىرۋشى، ۇرپاقتى كوبەيتۋشى، جۇرگەن جەرىندە بەرەكەنى الىپ ءجۇرۋشى جاقۇت! قىزدىڭ ارى مەن نامىسىنىڭ تۇتاس بولۋى ءبۇتىن ەلدىڭ باسىنداعى ءتاجى ەمەس پە؟ بەرەكەنىڭ باستاۋى بولعان ايەل زاتىن ارداق تۇتار حالىق، ارسىزدىق اتاۋلىدان ادا بولسا يگى ەدى. قارىنداستىڭ ءبىر تال شاشى جەرگە تۇسسە، كوكىرەكتەگى نامىسى ويناپ، قورعان بولار ازاماتتار قىز تاعدىرىنا بەيجاي قاراماسا دەگەن تىلەك…

دانا ەرلانقىزى

Abai.kz