بۇگىن رەداكتسيامىزعا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ، قازاق ءتىلىنىڭ شىن جاناشىرى، كۇرەسكەر رۋزا بەيسەنبايتەگى حابارلاسىپ، بولات باكاۋوۆ مىرزا اكىمدىك قىلاتىن پاۆلودار وبلىسىنداعى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ اسىرەسىلتەۋشىلىك ارەكەتتەرى مەن ءوزىنىڭ ازاماتتىق قۇقىعىنىڭ ورەسكەل بۇزىلۋى تۋرالى ايتىپ بەردى.

پاۆلودار وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ عيماراتىندا وتىرعان رۋزا بەيسەنبايتەگى كەرەك بولسا، اشتىق جاريالايتىنىن ايتتى. ءبىز ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن رۋزا بەيسەنبايتەگىنىڭ ءوز اۋزىنان ەگجەي-تەگجەيلى سۇراپ بىلدىك.

رۋزا بەيسەنبايتەگى:

- مەن استاناداعى ءتىل فورۋمىنان پويىزبەن كەلدىم. تەمىرجول ۆوكزالىنىڭ ماڭىندا كورشىلەس ورنالاسقان اۆتوبەكەت بار. سول اۆتوبەكەتتىڭ داۋىستىق حابارلاندىرۋلارى تەك قانا ورىس تىلىندە ايتىلىپ جاتتى. مەن الگى اۆتوبەكەتتىڭ ۇستىنەن وزدەرىنىڭ باسشىلارىنا دا تالاي رەت بەينە جازبالار ارقىلى ارىز-شاعىمدارىمدى جەتكىزگەنمىن.

سول شاعىمداردىڭ ناتيجەسىندە وبلىستىق تىلدەر باسقارماسى اۆتوبەكەتكە الگى حابارلاندىرۋلاردى ەكى تىلدە، ياعني مەملەكەتتىك قازاق تىلىندە جانە ورىس تىلىندە تاراتۋدى مىندەتتەگەن. الايدا ول ەش قاداعالانعان جوق. وسى جولى دا تەك ورىس تىلىندە حابارلاپ تۇردى. مەن اۆتوبەكەتتىڭ قاسىنداعى تەمىرجول ۆوكزالىنىڭ باسشىسىنا بارىپ، ودان دا سۇرادىم. ول كىسى: "مەن وسى جەردە 3 ايدان بەرى جۇمىس جاساپ كەلەمىن. حابارلامالار تەك ورىس تىلىندە جۇرگىزىلەدى" دەپ ايتتى. 

سوسىن مەن اۆتوبەكەتتىڭ ديسپەچەرىنە بارىپ جولىقتىم. ءمان-جايدى سۇرادىم. ول مەنىڭ ار-نامىسىما ءتيىپ سويلەدى. "يا ەە زنايۋ. ونا پروۆوتسيرۋەت. ونا ۆەزدە ترەبۋەت كازاحسكي يازىك" دەپ كۇزەتشىنى شاقىردى. كۇزەتشى مەنى ۆوكزالدان شىعارىپ تاستادى. مەن دەرەۋ پوليتسيا شاقىردىم. پوليتسيا كەلىپ، ەكى تاراپتى دا پوليتسيا ۋچاسكەسىنە الىپ كەتپەكشى بولدى. بىراق، ولار جۇمىس بارىسىن سىلتاۋراتىپ، ۋچاسكەگە بارمادى.

مەن ۋچاسكەگى كەلدىم. ماشينا توقتاعان جەردە، ياعني پوليتسيا عيماراتىنىڭ قاسىندا ەكى ەسىك تۇردى. ءبىرى پوليتسيا ۋچاسكەسىنىڭ ەسىگى، ەكىنشىسى اكىمشىلىككە قاراستى "جاسوسپىرىمدەر كلۋبى..." دەپ اتالاتىن مەكەمەنىڭ ەسىگى. ناقتى اتاۋىن بىلمەيمىن. سول ەسىكتە ا4 فورماتىنداعى ەكى حابارلاندىرۋ ءىلىنىپ تۇردى. ول تەك رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ تىلىندە جازىلعان ەكەن. سودان ەكەۋىن دە جۇلىپ الىپ، پوليتسياعا كەلدىم. پوليتسيانىڭ ەسىگىنىڭ سىرتىندا ۋچاسكەلىك پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ كونتاكتىلەرى تەك قانا ورىس تىلىندە جازىلىپ تۇردى.

مەن ونى دا جۇلىپ الدىم. ويتكەنى، مەن 10 جىلدان استام ۋاقىت بويى اكىمشىلىككە، پوليتسياعا ت.ب. مەكەمەلەرگە حات جازىپ، بارلىق قىزمەت تۇرلەرىن، سونىڭ ىشىندە جازباشا دا، اۋەلى مەملەكەتتىك تىلدە، ياعني قازاق تىلىندە، سودان كەيىن عانا كورشى مەملەكەتتىڭ تىلىندە، ياعني ورىس تىلىندە حابارلاۋىن تالاپ ەتىپ كەلەمىن. سول حاتتاردىڭ كولەمى قازىر 7 كيللوگرامنان استى.

بىراق، ولار بولات باكاۋوۆ باستاعان وڭىردە مەملەكەتتىك تىلگە تاباندى قارسىلىق كورسەتىپ وتىر. وسى ورگانيزاتسيالاردىڭ بارلىعى باكاۋوۆقا باعىنادى. مەن وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن "قازاق تىلىنەن تارت قولىڭدى، باكاۋوۆ" دەپ تە تۇردىم عوي. بۇل ءبىرىنشى رەت بولىپ وتىرعان جوق. قازىر جۇلىپ العاننان باسقا امالىم دا قالعان جوق. مەن جۇلىپ الامىن، ولار سوندا بارىپ ەكى تىلدە ءىلىپ قويادى.

مەن باس ۋچاسكەلىك پوليتسيا قىزمەتكەرىن شاقىردىم. ەشمۇحامبەتوۆ دەيتىن كىسى. وعان بولعان جايدى تۇگەل ايتتىم.

ءالشى ەشمۇحامبەتوۆ اۋەلدە ماعان ءدوڭايبات كورسەتىپ، "نەگە جۇلىپ الدىڭىز؟ جۇلىپ الاتىن قۇقىڭىز جوق" دەدى. سوندا ولاردىڭ زاڭدى بەلشەدەن بۇزىپ، تەك ورىسشا عانا ءىلىپ قويۋعا قۇقىقتارى بار ەكەن دە، مەنىڭ جۇلىپ الۋعا قۇقىم جوق ەكەن. "ەندەشە سوتقا بەرىڭدەر. سوندا ناعىز ماسقارا بولاسىڭدار" دەدىم.

پوليتسيا الگى حابارلامانى "ماعان بەرىڭىز. ءبىز قازاقشاعا اۋدارايىق" دەدى. مەن الدىمەن فوتوعا ءتۇسىرىپ الىپ، سوسىن عانا بەرەتىنىمدى ايتىپ، قاعازداردى سومكەمنەن شىعارا بەرگەنىمدە، پوليتسيا ەشمۇحامبەتوۆ قاعازدى الايىن دەپ جۇلقىلاي باستادى. مەن قايتادان سومكەمە سالىپ الدىم. سوندا ول ماعان: "نە ءسىز بەرەسىز، نە وسى كابينەتتەن شىقپايسىز" دەدى. وكىنىشكە وراي، ول سوزدەردىڭ ۆيدەوسى مەندە جوق. مەن ۆوكزالعا كەلگەندە مەنىڭ تەلەفونىسمنىڭ قۋاتى تاۋسىلىپ قالدى. كەيىن ونى قۋاتتاۋعا قويدىم.

ۇزىن-ءسوزدىڭ قىسقاسى بىلاي، مەنى كابينەتتەن شىعارمايتىن بولسا، دەپ شوشىپ، تەلەفونىما قاراي باردىم. پوليتسيا سول كەزدە مەنىڭ سومكەننەن الگى قاعازداردى الىپ ۇلگەردى دە، باسقا كابينەتكە الىپ كەتتى. مەن تەلەفونىمنىڭ ۆيدەوسىن دەرەۋ قوسىپ، ارتىنان جۇگىردىم. قاعازداردى قايتارۋدى تالاپ ەتتىم. ول ۆيدەو بار. ساقتالعان.

ايتپاقشى، پوليتسيا باسشىلارى كسك-نى شاقىردى. مەنىڭ ۇستىمنەن ارىز جازاسىز با دەپ سۇرادى. سوسىن مەنىڭ كوزىمشە، "ۆى پو كازاحسكي پونيماەتە" دەدى. ول "نەت، نە پونيمايۋ" دەپ جاۋاپ بەردى.  مەنىڭ ويىمشا مۇنى ادەيى ۇيىمداستىرىپ وتىر. مەنى تۇقىرتىپ الماقشى بولعان ارەكەت دەپ ەسەپتەيمىن. ەگەر سول جەردە قازاقشا دا اقپارات جازىلعان بولسا، مەن ونى جۇلىپ الماس ەدىم. 

مەن قازىر ولارعا اشتىق جاريالايتىنىمدى ايتتىم. اناۋ پوليتسيا قىزمەتكەرى مەنىڭ سومكەمنەن العان قاعازدارىمدى قايتارسىن دەدىم. مەن ونى قىلمىس دەپ ەسەپتەيمىن. ال مەنىڭ جۇلىپ العانىم - كورنەكى اقپارات. ول مىندەتتى تۇردە مەملەكەتتىك تىلدە بولۋى كەرەك. 

سودان ول جەرگە باسشىلارىن دا شاقىرعانبىز. ولار دا كەلدى. بىراق، پوليتسياعا جاقتاسىپ وتىر. "ول قىلمىسكەر ەمەس. ول سومكەڭىزدەن ەشتەڭە العان جوق" دەدى. قالالىق پوليتسيا باسقارماسىنىڭ باستىعى سولاي دەپ تۇر. 

مەنىڭشە، بۇل قىلمىستى جاسىرۋ. ول دا قىلمىس. مەن اشتىق جاريالايمىن دەپ شەشتىم. ماعان قاعازداردى بەرمەيىنشە، پوليتسيا قىلمىسىن مويىندامايىنشا، ياعني مەنىڭ سومكەمنەن قاعازداردى زاڭسىز العانىن مويىنداماعانشا، مەن بۇل جەردەن كەتپەيمىن دەپ شەشتىم.  مەن وتىرىك ايتاتىن ادام ەمەسپىن. قىلمىسىن مويىنداسىن، قاعازىمدى قايتارسىن. مەنەن كەشىرىم سۇراماي-اق، قويسىن.

ايتا كەتەيىك، بەلگىلى ءتىل جاناشىرى رۋزا بەيسەنبايتەگى استانادا وتكەن ءتىل فورۋمىنا قاتىسىپ قايتقان ەدى. جوعارىداعى جايت سول جولدا ورىن الىپتى.

بولات باكاۋوۆ مىرزا باسقاراتىن پاۆلودار وبلىسىنداعى ءتىل پروبلەماسى بۇعان دەيىن دە تالاي رەت ايتىلدى، جازىلدى. ءتىپتى، ءدال وسى رۋزا بەيسەنبايتەگى وبلىس باسشىسىن مەملەكەتتىك تىلگە قامقورلىق كورسەتپەگەنى ءۇشىن سوتقا بەرەتىنىن دە ايتقان. ول كەزدە ء"لام-ميم" دەگەن جان بولمادى. ەندى مىنە، اينالىپ تاعى ءتىل پروبلەماسى ءسوز بولۋدا.

جوعارىداعى جايتقا قاتىستى رۋزا بەيسەنبايتەگى بىزگە وسىنى ايتتى. باتىر قىزدىڭ جانايقايىنا وبلىس باسشىسى باكاۋوۆ پەن پوليتسيا باسشىلارى نە دەر ەكەن؟ ولار باسقارعان ايماقتا قاراپايىم حابارلاندىرۋ نەگە مەملەكەتتىك تىلدە جازىلمايدى؟

ءبىز مۇنى مەملەكەتتى قۇرۋشى ۇلتتىڭ ءتىلىن، مەملەكەتتىك ءتىلدى مويىنداماۋ دەپ تۇسىندىك. وسىعان بولات مىرزا باكاۋوۆ نەمەسە باكاۋوۆقا باعىنىشتى جاۋاپتى مەكەمە باسشىلارى جاۋاپ بەرۋى ءتيىس!

قوسىمشا: Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى ەركىن اقپارات الاڭى. مۇندا وي جارىستىرىپ، پىكىر الماستىرۋعا اركىم قۇقىلى. الداعى ۋاقىتتا ماقالادا ەسىم-سويلارى اتالعان جەكەلەگەن ازاماتتار رەداكتسيامىزعا جاۋاپ بەرۋگە نيەتتى بولسا، ولاردىڭ دا پىكىرىن بەرۋگە ءازىرمىز. 

Abai.kz