Júmys kezdesui barysynda Qoghamdyq kenes ókilderi men «A-Parking» jobasynyng basshylyghy trotuarlyq jәne alandyq ýlgidegi aqyly avtotúraqtar aimaghynyng júmysymen tanysty, «A-Parking» jobasynyng jayau inspektorlary men «Dozor M» avtokólikterining júmysyn tekserdi, sonday-aq Almaty qalasynyng birynghay avtomattandyrylghan túraq kenistigining derekterin óndeu ortalyghyn tekserdi.

Inspeksiya qorytyndysy boyynsha Qoghamdyq kenes ókilderi «A-Parking» jobasy iske qosylghan sәtten bastap ýsh jyl ishinde qala joldaryndaghy jaghdaydy jaqsartugha septigin tiygizgen ýlken júmystar atqarylghanyn aitty. Atap aitqanda, aqyly avtotúraq aimaqtarynda qozghalys jyldamdyghy 12%-gha artty, qala ortalyghyndaghy kólik sany 15%-gha azaydy, túraqtyng ortasha uaqyty 50%-gha qysqardy.

Inspeksiya barysynda Qoghamdyq kenes mýsheleri elimizding iri qalasynda aqyly avtotúraqtardyng birynghay avtomattandyrylghan jýiesi – әlemdik dengeydegi kýrdeli zamanauy kompiuterlik platforma qúrylghanyn, onyng júmys isteui men damuyn otandyq mamandardyng kәsiby komandasy basqaratynyn atap ótti. Búl komanda megapolisting túraq kenistigin tiyimdi basqaru mәselelerinde bizding elimiz ýshin biregey tәjiriybe men kәsiby qúzyretterdi jinaqtady. «A-Parking» mamandary sheteldik әriptesterding eng ýzdik tәjiriybesin iygerip qana qoymay, ony jergilikti jaghdaygha beyimdedi, sonymen qatar әr týrli jaghdaylar ýshin jýie әreketining jeke algoritmderin qúrdy.

- Biz qalanyng aqyly avtotúraqtary jýiesining júmysymen egjey-tegjeyli tanystyq. Bizde sizding júmysynyzdyng erekshelikteri men ózindik qyr-syrlary turaly tolyq týsinik qalyptasty. Men ghylym doktory, informatika boyynsha professormyn, әr týrli jýielerdi kórdim. Qazaqstanda osynday basqa jýie joq dep aitqym keledi jәne munisipaldyq dengeyde osynday quatty, zamanauy aqparattyq jýieni qúru – óte kýrdeli tehnikalyq jәne ziyatkerlik mindet. Joba tólemdi әr týrli qolma-qol aqshasyz arnalar arqyly biriktirip, Almaty qalasy MKD-men jәne Almaty qalasy PD-men onlayn rejiyminde qalanyng әr týrli bólikterinen baylanys jasay aldy. Almaty qalasy ýshin búl – tas dәuirinen qazirgi ghasyrgha sekiru, biraq qalalyqtardyng mentaliyteti әli qalys keledi, sondyqtan búl alshaqtyq әli de kóptegen mәselelerdi tuyndatady. Biz óz qalamyzdaghy kez kelgen ong ózgeristerdi qoldaymyz, sonyng ishinde qarajatty jeke investorlardyng saluy da bar, - dedi júmys kezdesui barysynda kәsipkerlik, ekologiya jәne qalalyq útqyrlyq mәseleleri jónindegi komissiyanyng tóraghasy, Qazaqstannyng «KazRENA» ghylymiy-bilim beru kompiuterlik jelisin paydalanushylar qauymdastyghynyng bas diyrektory Boris Japarov.

Is-sharada atap ótilgendey, Almaty qalasynyng birynghay avtomattandyrylghan túraq kenistigin damytugha investisiya kólemi býgingi tanda 3,96 mlrd tengeni qúrady. Ontýstik astananyng túraq kenistigin úiymdastyru jónindegi barlyq reformalar jeke investor esebinen jýrgizildi, búl qala biylikterine osy maqsattargha munisipaldyq budjetten qomaqty qarajat bólmeuge, olardy qalanyng manyzdy ekonomikalyq jәne әleumettik mindetterin sheshuge baghyttaugha mýmkindik berdi.

Almaty qalasynda aqyly avtotúraqtar jýiesining júmysy barysynda budjetke barlyghy 1,7 mlrd tenge týsti, onyng ishinde 561 mln – salyq audarymdary, 267 mln – kólik túraghy ýshin tólemder, 247 mln – memleketke mindetti tólemder, sonday-aq 622 mln tenge JQE erejelerin búzghany ýshin aiyppúl týrinde qala budjetine týsti. Búl qarajattyng barlyghy mysaly, qalalyq biylikke 30 jana avtobus satyp alugha nemese 340 jana balalar alanyn salugha mýmkindik beredi. Megapolis túrghyndary men onyng qonaqtary songhy jyldary qalanyng qoghamdyq kólik parki aitarlyqtay janarghanyn, jinaqy kóshelerde jana avtobustar jýretinin, al qalalyq aulalar, ortalyq alandar ghana emes, periyferiyalarda jana zamanauy balalar alandarymen tolyqqanyn atap ótude.

Sonday-aq, kezdesu barysynda qalanyng Qoghamdyq kenesining ókilderi qala túrghyndarynyng aqyly avtotúraqtargha qatysty úshyrasatyn problemalyq mәselelerdi aitty. Atap aitqanda, Almatynyng kóptegen avtoәuesqoylaryn tolghandyratyn túraq oryndarynyng qauipsizdigi mәselesi talqylandy. Avtomobilidi aqyly túraqta qaldyra, olar túraq erejelerin búzudyng dauly jaghdaylaryna, bolmasa jol oqighalaryna senimdi bolu ýshin olardyng beynetirkeu jadynda qaluyn qalaydy. «A-Parking» jobasynyng jetekshisi Marat Prinbekov atap ótkendey, joba ayasynda alandyq tiptegi barlyq qalalyq sayabaqtarda beynekameralar ornatylghan, onda kamera kórinisin túraq aimaghymen shekteuge bolady. Alayda, eger trotuarlyq tiptegi túraqtarda beynetirkeu kameralaryn ornatqan jaghdayda kameralardyng kóru alanyna qalalyqtardyng jeke ómirining ýlken sektory týsedi – kim, qayda jәne saghat qanshada túraqtaydy, kim qayda otyrady jәne t.b., ol qúqyq qorghaushylardyng pikirleri boyynsha jeke ómirge aralasu retinde baghalanuy mýmkin, al oghan zang boyynsha qol súghylmauy tiyis. Pikirtalasqa qatysushylar atap ótkendey, mýmkin mәseleni sheshu qoghamdyq oryndarda qoldanu ýshin memleket sertifikattaghan «Sergek» jýiesining aqyldy kameralarynyng sanyn arttyrumen baylanysty, alayda beynebaqylau mәselesi mindetti týrde sheshilui tiyis.

Sonday-aq, kezdesude mýmkindigi shekteuli jandargha arnalghan barlyq túraq oryndarynyng toqtap túrugha jәne avtomobilige otyrghyzugha jәne odan týsiruge ynghayly mýmkindikti bermeytini turaly mәsele kóterildi. «A-Parking» ókilderi qalalyq mýgedekter qoghamdarynyng ókilderimen birlesip, joba komandasy «Invataksi» avtokóliginde aqyly avtotúraqtyng eng tyghyz aimaqtarymen ainalyp ótip, sol jerlerde oryn alghan mәselelerdi anyqtaghanyn habarlady. Qazirgi uaqytta eskertuler jol polisiyasynyng kýshimen birge joyyluda. Atap aitqanda, aqyly avtotúraq aimaqtarynda mýgedekterge arnalghan belgiler men jol belgilerin salu, sonday-aq túraq oryndarynyng nysandaryn ózgertu jәne jolaushylardy otyrghyzu men týsiru aimaqtaryn qayta qúru boyynsha júmystar jýrgizilude.

Kezdesu barysynda «A-Parking» ókilderi avtomattandyrylghan túraq kenistigining әri qaray damuy men sәtti júmys isteui ýshin qala men onyng uәkiletti organdarynyng tarapynan túrghyndardyng mýddelerine say keletin qoldau sheshimder qajet ekenin atap ótti. Atap aitqanda, differensialdy tólem tariyfin engizu josparynda túraq erejelerin pysyqtau, qoghamdyq kólikke jappay otyrghyzu oryndarynda «ilip әketetin» kóp dengeyli parkingterge jer uchaskelerin bólu, zansyz «keudeshe túraqshylarmen» jәne «A-Parking» kameralaryna tirkeude nómirlik belgilerin jasyratyn alaqol jýrgizushilermen kýres qajet. Sonday-aq mekenjay anyqtamalaryn alyp tastau mәselesi kóterildi, onyng saldarynan qala túrghyndary naqty túraq aimaghynda túru faktisin rastau mýmkindiginen aiyryldy. Barlyq osy mәseleler Qoghamdyq kenes pen «A-Parking» jobasy mamandarynyng qalalyq biylikpen birlesip ótkizgen bolashaq kezdesulerining mәni bolmaq.

Kezdesu sonynda Qoghamdyq kenes ókilderi joba basshylyghyna «A-Parking» jobasynyng qyzmetin jariyalau jәne problemalyq mәselelerdi týsindiru boyynsha halyqpen odan әri júmys isteu maqsatynda qala túrghyndary men qonaqtary ýshin túraqty aqparattyq jәne týsindiru júmystaryn jýrgizu turaly ótinishin bildirdi.