Núra Matay. Pikir alanyndaghy «aqparatqa» «Abay.kz» portalynyng qatysy joq (viydeo)
Júmagha qarsy internet kenistigindegi әleumettik jelilerde tómendegidey mazmúndaghy aqpar taraghan edi. (Aqpardy «tilin» búzbay sol qalpynda berip otyrmyz)
«Erten juma kýni sagat 12-de tauelsizdik monumentinin janynda ulken miting bolady. Ondagy maksat Kazakstandagy orystyn shovinistik pigylyna toskauyl koyyp, ozimizdin Ulttyk muddemizdi korgau! «Lad» siyakty ekstremistik uyymdardy japtyryp, Kazak halkyna karsy soz aitkandardy budan bylay jazasyz kaldyrmaudy talap etemiz. Kuzyrly organdar men akimattyn ruksaty bar. Kazak ultynyn,Kazak tilinin musapir haline Namystanatyn Kazaktardy alanda kutemiz! Jastardyn ultshyl uyymdary. 10 adamga taratynyz Osyny!»
Dәl osy «janalyqtyn» izimen kórsetilgen uaqytta «Respublika» alanyndaghy «Tәuelsizdik» monumentining týbine bardyq (Almaty qalasy). Azamattyq kiyimdegi jәne formadaghy birneshe poliyseydi kezdestirdik. Olar bizding tólqújatymyzdyng nómirin, aty-jónimizdi, qay basylymnan ekenimizdi ýlken qara qoyyn dәpterining orta shenin ashyp, jazyp aldy. Azamattyq kiyimdegi búl poliyseyding soyy - Jetibaev Talghat eken. (surette) Onyng janynda birtýrli forma kiygen, qolyna kamera ústaghan kózildirikti, orys tildi bir qazaq jәne birneshe poliysey tiyip-qashyp kelip, ketip jýrdi.
Júmagha qarsy internet kenistigindegi әleumettik jelilerde tómendegidey mazmúndaghy aqpar taraghan edi. (Aqpardy «tilin» búzbay sol qalpynda berip otyrmyz)
«Erten juma kýni sagat 12-de tauelsizdik monumentinin janynda ulken miting bolady. Ondagy maksat Kazakstandagy orystyn shovinistik pigylyna toskauyl koyyp, ozimizdin Ulttyk muddemizdi korgau! «Lad» siyakty ekstremistik uyymdardy japtyryp, Kazak halkyna karsy soz aitkandardy budan bylay jazasyz kaldyrmaudy talap etemiz. Kuzyrly organdar men akimattyn ruksaty bar. Kazak ultynyn,Kazak tilinin musapir haline Namystanatyn Kazaktardy alanda kutemiz! Jastardyn ultshyl uyymdary. 10 adamga taratynyz Osyny!»
Dәl osy «janalyqtyn» izimen kórsetilgen uaqytta «Respublika» alanyndaghy «Tәuelsizdik» monumentining týbine bardyq (Almaty qalasy). Azamattyq kiyimdegi jәne formadaghy birneshe poliyseydi kezdestirdik. Olar bizding tólqújatymyzdyng nómirin, aty-jónimizdi, qay basylymnan ekenimizdi ýlken qara qoyyn dәpterining orta shenin ashyp, jazyp aldy. Azamattyq kiyimdegi búl poliyseyding soyy - Jetibaev Talghat eken. (surette) Onyng janynda birtýrli forma kiygen, qolyna kamera ústaghan kózildirikti, orys tildi bir qazaq jәne birneshe poliysey tiyip-qashyp kelip, ketip jýrdi.
Sonymen saghat tili 12-ge aughanda әrtýrli BAQ-tan әriptes - jurnalister jinala bastady.
Sәlden keyin múrty joq saqaly bar, sәldeli, aq shapandy jәne syqiyp kәstým-shalbar kiygen eki adam payda boldy. Olardyng janyna jetken poliysey alanda ne istep jýrgenderin súrap edi, saqaldy kisi: «Internetten osy jerde qazaq tilin qorghaugha baylanysty jiyn ótedi degendi estip keldik», dep edi, poliysey: «Ákimshilik eshqanday jiynghy rúqsat bergen joq» dedi. Saqaldy men kәstým kiygen eki adam jónine ketti.
Endi kim keler eken dep elendep túrghanymyzda, izdegenimiz kókten emes, jerden tabyla ketti. Últshyl azamat Naghashybay Esmyrzaev, (surette) «Últ taghdyry» qozghalysynan Bolat Dýisembi bastaghan birneshe adam kele qalghany sol edi, ayaq astynan әkimshilikting kәstým kiyip, galustuk taqqan jas qyzmetkerleri, ya kókten, ya jerden shyqqany belgisiz bir top poliysey jan-jaqqan menmúndalap shygha keldi.
Bayaghy sol súraq: «Alangha ne ýshin keldinizder?» Últtyng «esimiz» dep jýrgen Esmyrzaev bastaghan top internet kenistiginde taralghan «aqpar» boyynshy kelip qalghandaryn aitty. Al, poliyseyler bolsa, zangha sәikes qala әkimshiligi eshqanday mitingige rúqsat bermegenin, sondyqtan tynysh tarap ketu kerektigin qúlaqtaryna qúidy.
Atyshuly «aqpardy» alangha kelgen azamattardyng qaydan bilgeni jónindegi saualgha jinalghandar ishinen birneshe adam «Zonakz.net», «Abay.kz» sayttarymen, «Mayl.ru» jelisinen kórgenderin jetkizdi. Biraq әkimshilik qyzmetkerleri men poliyseyler atalghan «aqpardy» ózderining qaydan kórgenderin aitpay ketti...
Aqyry, Naghashybay Esmyrzaev jinalghan jurnalisterge Mәdeniyet ministrligi dayyndaghan «Til turaly» zang jobasyna jәne oghan qarsy shyqqan orys baspasózi men Maksim Akimov deytinning maqalasy jónindegi oilaryn aityp berdi.
Sóitip, «Ólgende kórgen bir tóbeles te» tynysh ayaqtalyp kele jatqanda «Ruhaniyat - Jasyldar» partiyasy tóraghasynyng orynbasary Beshir Janaltay (surette) myrza kelip jetti. Ol kisi de «bolghanynan boladysy qyzyq» bolghan miting turaly pikirin aitty.
Sóitip, әigili alandy artqa tastap, asay-mýseyimizdi arqalap bizde qayttyq.
Bizdinshe, búl belgisiz adamdardyng qazaq qoghamy arasynda әleumettik jelilerding yqpaly men salmaghyn andap kóru maqsatynda jasaghan dýniyesi syqyldy. Sebebi, әlgi aqpar sayttardyng pikir alandaryna salynghan jәne әleumettik jeliler arqyly taraghan. Álbette, miting ótkizushiler әdette әkimshilikting rúqsatymen jergilikti biylik belgilep bergen jerde ghana ótkizedi. Ári jiylysty úiymdastyrushylardyng aty-jóni atalyp, maqsaty kórsetiledi. Internet arqyly taraghan aqparda eshqanday úiymnyn, adamnyng esimi, atauy atymen joq. Sondyqtan da alyp-qashpa әngimening ózegine ainaldy. Barsha júrtqa ayan: Ata zanda beybit sheruler, jiyndar, mitingiler ótkizuge memleket azamattary qúqyly. Alayda, keyin kele sheru, miting ótkizu ýshin jergilikti biylikten rúqsat aludy mindetteytin zang qosyldy. Osylaysha, Qazaqstandyq «demokratiya» men «adam qúqynyn» «ozyq» «ýlgisi» jasaldy. Sodan beri biylikke halyqtyng oi-pikirin aitu tәsili tek biylikting búiryghymen ghana jýzege asatyn boldy.
Aytpaqshy, alangha kelgen azghana azamattyng sózderin estip, bir shetke ýiirile qalghan bir top jastardy bir poliysey ghana baryp, «týzu jolgha» salghanyn kórdik. Arly-berli ótip jatqan elden, alandaghy kóp azamattardan poliyseylik ýrey bayqadyq.
P.S.
Osy oqighadan keyin redaksiyamyzgha telefon shalghan әriptes jurnalister «Mitingini «Abay.kz» portaly úiymdastyrypty» degen aqparat ras pa?», dep súrau saldy. «Abay.kz» aqparattyq portaly atalghan mitingige eshqanday qatysynyng joqtyghyn resmy týrde mәlimdeydi. Mitingige shaqyrghan aqpar týrli әleumettik jeliler men sayttardyng pikir alanynda jariyalanghanynday «Abay.kz» portalynyng әrtýrli maqalalarynyng astyndaghy pikir alanyna ghana týskenin habarlaymyz.
«Abay-aqparat»