Ishi auyrghan Beysebek ornynan túryp qolfongha ýnildi, ol kezde saghat týngi ýshti kórsetti, әjetqanagha shyqty, melshiygen mylqau týn, menreu ýnsiz әlem,  zildey birdene basyp túr, «qaranghy týnning emshegin embegen, jaryqtyng qadirine jetpeydi» dep kýbirlegen ol әr jerden ózine qarap túrghan kózderdi kórgendey boldy, qytyrlata sýiek mýjigen dausty estidi... Kýzding týngi yzghary jalang shyqqan onyng ónmeninen ótti, tezdetip júmysyn bitirip, ýige qayta kirdi, sar mysyghy miaulap ayaghyna oraldy.  

-Sening de ishing auyryp túr ma? Mysyq basyn kóterip kózin audaryp-tónkerdi. Týpsiz tereng shynyraugha tartatyn siqyrly mysyq kózinen ot kórdi, jýregi tas tóbesine shyqty, jany shoshyp ózimen ózi kýbirlep zorgha úiqtady. Shym-shytyryq týs kórdi.

Kýn nayza boyy kóterile sar túlparyn taqymdap, «Bir jol, bir beldeu» dep atalatyn konferensiyagha barugha jolgha shyqty, anda-múnda auyzyn ashyp esinep qoyady.

Jol tosyp túrghan shombal erkekting janyna toqtady, qalagha jetkenshe birtalay jol, beretini ayaghynyng shanyn da aqtamaydy, «sauap» ýshin dep alyp aldy. Asyqqandar zulap, birin biri qualap barady, jalghyz kisilik tar jolda az mýmkindigin qalt jibermey oza shabady... Auyzdyqpen alysqan temir túlparlar taram-taram joldarmen qúighuda.... Kimning qanday sharuamen, qayda ketip bara jatqany ózineghana mәlim.

Beysebek janynda ortyrghan jigit aghasyna: «Agha, bes aghayyndysyz ba?» dep,-tosynnan til qatty. Tiksine qaraghan jigit aghasy az kem uaqyttan son...

- Ony qaydan bildin? 

-Shekenizdegi syzyqtardan.

-Oy Alla, sonday da bar ma!?

-Atam aitqan.

-IYә, inim, bes aghayyndymyn. Men myna joldaghy «Dizzy» degen susyn shygharatyn zauytta tehnik bolyp júmys isteymin.

-Qanday keremet dizzy-di kýnde iship, jyrghap jýr ekensizder de, qazir qalda jarnamasy jer jaryp túr....

- Bizge ózdering ishpender belsiz bop qalasyndar dep aitqan. 

- Mening bir dosym emtihangha birneshe kýn qatty dayyndalyp, artynsha basy men-zeng bolyp, shәy men kofege esh sergimedi. Osy siz shygharatyn susyndy birneshe úrttaghan-aq, onyng úiqysy shayday ashylyp, bas auyruy jazyldy. Mening de ishkim kelip jýr, ayaldamalarda basyna tógile jazdaydy. 

-Energetikalyq susyn berip, esek satqan saudagerding әngimesin estimegen ekensin...ә!?

- Joq....mynauynyz qyzyq әngime siyaqty....Beysebekting esine Pu Sýnling týsti.... Qytay shaly kóshe boyynan dәmhana ashyp, qyzyq әngime aitqan adamgha tegin tamaq berem dep jar salypty. Býginde onyng 500 den astam әngimeden qúralghan «Liyau jay anyzdary» degen kitaby kóne qytay әdebiyetinde ataqty, kinogha da ainalghan. Ángimeni әdemi jiberedi ekensiz, jol aqysyn almayyn. Al aitynyz....

-Bir saudeger jaman, jalqau esegin azanmen energetikalyq susyngha toydyryp, bazargha satugha alyp barady. 

-Qaysysyn berdi eken «Monster», «Rockstar», «Red Bull», «Gorilla», «Dizzy» , «Burn» «Cocaine» dep kýbirledi Beysebek.

-Arqyraghan esek, qúlaghyn qayshylap, kózinen ot shashyp, jer tarpyp, әtpýshimen qarnyn sabalap, býkil bazardy ózine qaratty... Alarmandar kóbeyip, auksion bastalady, aqshagha qyzyqqan bayqús taghy da qymbatqa satsam eken dep arany ashyla beredi, ashyla beredi... auksion úzaqqa sozylyp, týske jaqyndaydy... esekting denesi bylqyldap, alushynyng kóz aldynda talqysyp jyghylady.... ishki esebi ózinde, qayterin bilmegen saudager esegime til-kóz boldy dep, basyn tópeshtep otyra ketipti..... 

- Qúday saqtaghan eken, súr boydaqty, talmay túryp....

-Ýilenbeseng de jaghdayyng jaqsy eken, astynda qymbat kóliging bar, sotkang anau aifon. Baydyng balasysyn-au. Biraq baydyng baldary joldan adam almay, adamdy basyp ketushi edi....

-Atam men apamnyng balasymyn..... olargha úzaq ómir silasyng Alla.

-Mening kuartirantym jaqynda kaspy bankten kóp krdit alyp, dýrkiretip toy jasap, kamaz toly jasau berip qyzyn úzatyp edi, keshe qyzy qaytyp keldi.

-Ystyghy basylmay jatyp, oghan ne boldy eken.

-Jas kelin júmystan kelse, enesi eki tal kәtilet qaldyrypy, kózining jasyn syghymdap, anasyna ekital kәtiletti fotogha týsirip uatsappen jyldam jiberipti. Qyz sheshesi qúdaghiyna mening qyzyma nenege eki tal kәtilet qaldyrasyng dep ashugha birden basypty, eki әiel auyzdyqpen shaynasyp, buradayyn búrqyldap, uatsaptyng ishin azan-qazan qylypty....

Jol erejesin búzbay ózimen-ózi kele jatqan Beysebekke óz qaltasynan aqsha tólep, mashina alyp bergendey, ysqyryghyn shalghan qasqan shapkili jigit kózi qyp-qyzyl bolyp zorgha túr, MAY qyzmetkerining janyna bardy, ashy sugha toyyp alqan ol. 

-Qú...qújatynyz bauyrym. Kózi búldyrap túryp birdene kórgen keyip tanytty. 

-D...dokumenting dúrys eken, Tarbaghytaydyng jigitteri qaltasyna pyshaq salyp jýredi dey me-ey? 

-IYә, salyp jýremiz, erkin, basy bos adamnyng qaltasynda pyshaq bolmasa, qalay bolady? 

-Pyshaghyndy kóreyin. 

-Mә, kór dep qaltasynan qonyr sapty qandauyrdy júlyp aldy, sasyp qalghan saqshy sol sәtte sergip, mastyghy tarady.

-Jýre ber bauyrym. Aldynda Sinooil-dyng jeke baghdarshamy túr, toqtamay jýre ber, tek qana jasyl janady.... alyp aq shanqan ýidey dәu-dәu  qytaylyq janarmay dýngirshekteri jypyrlap túr, zulaghan kólikten dýngirshekter birine biri soghylyp qúlap bara jatqanday artta qala berdi. Almatyda kýn sanap kóbeyip jatqan qytay janarmay beketi Sinooil әr kóshening bas-ayaghynan kezdesedi.

Qalagha iline tas bauyr bez býirek sergek kameralar, tolysyp pisken jýzim ispetti úilyghysyp baghanalardyng basynan jýrgizushilerding qaltasyn qaghugha qarmanuda, úyat-namysty qoyyp qaytkende de aqsha tabudy oilaghan olar ailana júmys jasap, elgezek suretke tartady, kóz ilestrmey shartrlatyp túr. Ana kóshe qiylysynda qonaqtaghan shau qarghaday bolyp jirma segiz kamera tizilip alypty.... qate jýrip ketken qanghybas itting iyesi bolghanda oghan da aiyppúl jazar edi, amal neshik onyng iyesi joq.... Qaladaghy kólik keptelisine shydamy jetpegen Beysebek kóligin tastap, kәdimgi adamdarsha óz leniyasy bar qoghamdyq kólikke mindi.... naghyz ómir osynda....  

Kýz kýlip, jyl jymiyp túr, jazday synghyrlay kýlgen aghash japyraqtary «men myqty dep» aspangha qarap, ózining tamyryn úmytty, mine uaqyty keldi, tómen qarap kýnәlaryn esine aluda, jazday dauyl boranmen nóser janbyrgha sheti qisaymaghan japyraq jerge ózdiginen saulauda. Bir japyraqta Allanyng qalauymen jerge týsedi degendi bala kezinen kóp estigen, alayda aqyly tolghaly sol sózge senbey jýrgen, býgin sendi...

Almaty. Seyfullin danghyly. Jonghar zamany bolghanda jaugha shabar alyp deneli engezerdey jigitter: «Kim bizge nan beredi»,- dep telmiredi. Eshkim toqtamaydy, joldyng qarsy betinde qisaya qyryndap otyryghan tas Leninge ýmittene kóz salady. Komunist atalar nege Sovettik kezdi auzynyng suy qúryp әli ansay beredi deushi edik, onyng ózindik syry bar eken-au. Sol kezden qalghan qos qabatty qamys ýiler aghash arasynan moynyn soza syghalaydy, jol jiyeginde úzyn sary orys, múrtyn jalap qoyyp «karavan»dy úzyn túmsyghymen oqyp túr. Tyrsyldaq aq djinsy shalbar kiygen, sany san, qoly qol bolyp, barlyq jeri kózding jauyn alghan kerbez kelinshek, jip-jinishke temekisin qúmarlana soryp, týtinin aspangha ýrlep, qolyn soza taksy ústady, ayaghyn aiqastyra shalqaydy. Áne, irkes-tirkes eki erkek «sen almasan, men alam» dep qúiryq tistese, soghyla jazdap әzer toqtady. Kóshe qiylysynda shiyki pisken jýgeri men ishine ýn qosqan úsaq qúrt satyp aq jaulyghyn oranghan apa otyr, ótken-ketkenge japaq-japaq qaraydy. Kózderi jyrtyq, betteri tyrtyq, qabaqtary jarylghan, ashtyqtan qúrsaghy kepken, erkek-úrghashysy aralas bomyjdar aghash arasynan kórindi....Olar úiqtaghanda basyna kóshening semiz qanghybas búralqy itteri artqy ayaghyn kótere saridy.

Avtobustar ayaldamagha shiqylday kelip, ynyrsyp toqtady,  rólde qalagha diplomsyz kelgen auyl jigiti qarsy bettegi ózi siyaqty jýrgizushige basyn shyghara ozanday óz jargonymen Almatyny basyna kótere aiqaylaydy, taqtayshagha úsaq saghattardy tizip alghan jasamys kelinshek 7 eki minut, 34 ýsh minut, 18  tórt minut, 30 bes minut boldy dep jýrgizushi betine telmire qaraydy, múrnynan budaq-budaq kók týtin atqan qara jigit bojbanday qara súr, irkildek keudeli, dәu bas úrghashygha esh kóz salmastan bir uys temir tiyindi alaqanyna tóge saldy. Ayaldamada imaq-shimaq shetelshe jazular, aghylshyn, qytay, orys, kәrisshe jarnamagha tolghan, plimot asynaghan qos qara jigit pen sany jaltyraghan kózinen ot shashqan shoq qyz negizgi taqtany iyemdengen, qonqaq múryn qyzyl bet, shegir kózdi sar jigit «búl meken búryn bizdiki edi» dep ózinshe yrjiady, solardyng arasynda jalghyz qazaqsha jarnama túr, onda qazaq ata men tatar kempir qol ústasqan, «ýilengenimizge elu jyl, kepilsiz krediyt, zeyntkerge qaryz aqsha, alaqay!!!» - dep apanyng eki ezui qúlaghyna jete, shalynyng bórkin aspangha atady. Sayabaqta orystyng úzyn boyly jigiti qazaqttyng myrtyq boyly qyzyn kóterip alyp betinen shópildete sýiedi, qyzda ayaghymen onyng belinen qysa qúshaqtap alypty... Gýlden gýlge qonghan jalghyz ara japaqtap qazaq qyzben orys jigitine basqasha qaraydy. Qazaqtyng ejelgi astanasy, ruhany pirlerding otany Týrkistannan keshtetip qozghalghan úzaq joldy avtbus ishindegi kókjәshik әielding jalanash denesin qayta-qayta kórsetti, sýiisting san týrin ýiretti, atalar men apalar da myz baqpay ýnsiz óz ishterinde myng san oidyng iyrimine batady....Olarda Almatygha asyghyp keledi.... 

Bara jatqannyng baltasyn, kele jatqannyng ketpenin ala qasharday týsteri súrlanghan eki jigit sau etip suyq kirip, biyletterinizdi dep qúddy qaryzy barday әr jolaushygha shúqiya qadalady. 

-Sizding kartanyzda aqsha joq eken, tólenbegen, dep әjimderi auyr jyldar tabyn eske salghan jýzi synyq kempirge tóne ketti. Bir adam bolsada tabylghanyna quanyp. 

-Bar edi balam...

-Joq, mine kórinip túr.... jýriniz  shytaf tóleniz....

-Aqasham joq, әli zeynet aqym tiymedi.....

-Jýriniz, týsiniz....týspesine qoymay jaghasyna jarmasa ornynan túrghyzdy. Eki betti ottay janghan apa, úyattan ólip barady...úyatsyz ósken olar ony bilmeydi, tek qyzmet ótegish robbt.... amalsyz jyrtyq shәrkeyin sýirete esikten týsip bara jatty beyshara.

150 tengesin berip nege alyp qalmadym ana keyuanany dep is bitkende kesh oilanyp ókine bastady ózimen ózi túrghan Beysebek. 

Esik ashylysyna kerbez qyz-kelinshek pen seri student jigitterding tamasha is sulary Dior, Chanel, Dolce, Gabbana, Armani, Givenchy, Molecula, Kenzo, Montale, Tom Ford, Carolina Herrera-lardyng sarayyndy ashatyn, jangha jayly tansyq isteri, shal-kempirding kýlimsigen ter iysi, aiysha  qozghalghan әielderding búrqyraghan qolansa iysi, kýtimi ketken jalghyz bas erkekterding anqyghan araq iysi taghy basqada san myng isten sintezdelgen ister budaq-budaq syrtqa  úmtyldy, sortang jerding sor iysin ózinen taratyp kólikke qarghaday qara qyz kirdi «Yqylas sýresin» qate oqy bastady.... Artynsha qolyn jayyp qayyr tiledi... qazaqtar qaltagha qolyn salyp úsaq jeti tiyndaryn sanay bastady....Allanyng sózin aqshagha satqangha, Payghambarymyzdyng múghjizasyn ayaqqa basqangha, músylman halyqtaryn qorlaghanyna tóze almaghan Beysebek qyzdyng janyna qalay jetip barghanyn bilmey qaldy. Mә, myna bes jýz tengeni alda týs, sen búdan keyin qayyr tileseng Qúran oqymay tiley ber........ Osy syghandar Musa(gh.a) payghambardyng zamanyndaghy ózin Qúday sanaghan patsha Perghauynnyng úrpaghy degendi esitigeni bar edi bir bilgishten...

Qazaqtyng birtuar úly Shamshy boydy balqytar, jýrek qylyn terber «syghan serenadasyn» jazarda syghandardyng arsyna kirip qonay-týney zerttepti, «kýndiz әielderi men balasy tilemshilik jasap tapqan az aqshasyn týnde shashatyn biz siyaqty danqoy, әnshi, biyshi halyq eken» depti. Órmekshining erkegi úrghashysy qúrghan torgha týsken azyghyn tal qajau etkeni siyaqty búlardyng erkegi ýilengen song әieline ne esek arba minip temir jina, ne qóshede tilemshilik jasa dep, ózi ayaqty aiqastyra jatady desedi.

Alla Taghalamen tildesken Musa(gh.a) Perghauynnyng imangha keler týri joq, onyng kózin qúrtudy ótinipti. Alla Taghala sen bilmeytin onyng eki jaqsy qasiyeti bar, ol qolynda bar dýniyesin múqtajgha tolyghymen beruge dayar óte jomart. Ekinshi ol kez-kelgen iste kenespey júmys istemeydi. Alayda onyng ainalasyndaghylar jaman. Alla Taghala onyng songhy demindegi «mende Musa(gh.a) Qúdayyna sendim» degen sózine bola onyng jalghyz ózining óli denesin momyasyz myndaghan jyldar Nil boyyndaghy qúmynyng jaghasynda shiritpey saqtady.... әskerleri sugha aghyp ketti....

Beysebekting әdemi oiyn avtobus ishindegi jas balanyng shynghyra jylaghany bóldi, qazaq qyzy qytay jigitining iyghyna basyn qoyyp qisaya otyr,  bala sheshege emes, qysyq kóz әkesine úmtylady..... 

Kóliktegi barlyq júrt qúlaqtaryn bitep, kózderin túmshalap, aqyldy telefonyn aqylyn tyndauda, bastaryn esh kótermeydi. Onyng ishinde ne joq, izdegening aldynnan izemey-aq tabylar.... Bәrine kózi ýirengen adamdar eshtemege selt etpeydi, bәri samarqau, beyjәi, úiqyly – oyau.... Qoghamdy  korporativtik soqyrlyq jaylaghan. 

Esikten qu qanqasyn sýirep kirgen apa jan-ajghyna japaqtap qarap oryn izdedi, jastar bastaryn әkesi alyp bergen qymbat ishikterining jaghasyna  tygha týsip, ótirik qalghidy, úrlana kózin ashyp týsetin jerin qarap, tezden kózin júma qalady.... ruhy әlsiz, jýzdi synyq ana oryn súrugha batyly barmay melshiyip kólik ishinde qara terge týsip asylyp túrdy. Kónening kózi ispetti sovettik zamnnan qalghan orys kempir qolynda kótergen kýshigi bar kólikke mindi, qynsylaghan iyti baj-búj ete týsken oghan eki oryn bosady, iytin janyna otyrghyzyp ózide jayghasty. Anada-sanda iyti riza bolmay qynsylaydy, auzyna auzyn tiyzip birdenesin aityp, tamaghynan sipalady, iytide tynshy qaldy. IYti taghy qynsylady, aldyna alyp basyna betin tiygizip iskep qoyady, it taghy tynshydy. Qazaq apa qazdiyp әli asylyp túr....

Jol shetinde tórt-bes jigit taltanday basyp, «qytaylyqtarda aqsha bar» dep, dauystaryn kótere óz tilinde sóilep barady. Olardyng taban izinen Beysebek myna jazulardy kýbirlep oqy bastady....Ózgeni kýshpen jensen, shala jenis. Al, júmsaq ailamen riza etip, senimine bólenip, mәdeny tәueldi etip, óz ayaghymen saghan keluge qol jetkizu. Búl jenis mәngilik.

Aldymen әlsiz, eleusiz jerinen bastau sonshalyq kýdik tudarmaydy. Oray kelmegen kezde barynsha aqkónil, beyshara, anqau, sabyrly bolu......Beysebekting býkil denesi qalshyldap ketti.

Bylayghy júrt tәshkentsky dep ataytyn Almatydaghy eng úzyn kóshe Rayymbek pen Seyfulliyngha da jetti, joldyng sol betinde basqasha naqyshtalghan alyp qúrylys, aldynda alasa bolsada qorghan túrghyzyp qoyypty... Odan órlegende jol boyyndaghy «zu go» degen jazuy bar dýkendi kórip, qytay tilinde «otan» degen sózding oqyluyna óte jaqyn eken dep odan beter esi shyqty Beysebektin. 

Uniyvergede jetti, esikten kire konfusiy institutynyng jarnamasy jer jaryp túr, koridordyng eki jaghynda 1992-2019-gha deyingi tirlikterinen fotoalibom jasapty, qytaydyng bir qyz, bir jigiti qytaydyng pipasy men arquyn synsytyp oinap otyr.... 

Magistrant Beysebek konferensiya ótetin jinalys zalyn tapty, qazaqtar әli kelmepti, qytaydan kelgen Sau professor yrjiya aldynan shyqty... 

- Men qazaq eli ýshin alandaymyn. Ol balasha saldyrlap sóilep ketti. Beysebek әuejaygha týndeletip baryp osy professor alghash kelgende ózi kýtip alghan.  Aldynghy joly da aghayynyng tapsyrma boyynsha Medeuge eritip shyqty, sodan beri Beysebekke kezikkende ishindegisin aqtaratyn әdet tapty...

-Búl elde oqityn jigitter qayda? Kileng qyzdar, olardyng basym bóligi oqymaydy, onay sózding ózin sotkadaghy sózdiginen aqtaryp otyrady. Erteng qalay maman bolady. 

-Bizding jigitterding kóbi ózderine layyqty mamandyqta oqidy, myna til taghy basqa degen mamandyqtar qyzdardiki, olar ekonom, zanger, әskery ister, ken barlau siyaqty mamandyqty oqytatyn joghary oqu ornynda dep qytayshasy jetkenshe týsindirdi Beysebek...

-Osy senderde mamandyqtan alys qosymsha pәnder nedegen kóp. 

Ana konfusiy instituty siyaqty tek qytay tilin oqytsandar tórt jylda oqyghysy kelgen student HSK-dyng 6 dәrejesin onay alyp shyghar edi. Sen biyl magistrlyghyndy tauyssanda HSK-dyng 6 dәrejesin ala almaysyn.  Qolynda dipolmyng bolghanmen biliming joq bolsa onyng ne paydasy bar. 

-Bizde kerisinshe, biliming bolyp, diplomyng bolmasa týkke jaramaysyn. Qazir bakalavr diplomy eshtemege jaramaydy. Magistrlyq diplom bolmasa eshqanday mekeme esigin ashpaydy. Myna jýrgen bizding aghaylar PhD-lyq oqymasa, júmystan ózdigine shyghyp qalady. Barlyq osynda jýrgen oqytushylar Scopus-ysqa jylyna bir maqala shygharmasa júmys kelisim-shartyn úzartpaydy. Jazghy demalysta bayqús aghaylar men apaylar maqala jazady, basqa uaqytta qaghaz toltyru, sabaq ótuden qoly tiymeydi. Ol maqala shetelge týkte kerek emes-au shamasy. Mýghalimder sheteldik jurnaldargha jalynumen bolady. Olardyng audarmasy, baspa isi, syn-pikir berushi dep eng kemi 20 bettik maqalagha 250 myngha tengedey aqsha súraydy, amalsyz otpusnoyyn beredi, solay tapqanyn bala-shaghasyna emes, maqalagha júmsap, aqshasyn aqshamen qorghap, zorgha ornyn saqtap, adam sanatynda jýr. Tyng iydeyany sol jurnaldyng ainalasyndaghylar óndiriske qosady....  

-Bizde onday Scopus degen nәrse talap etilmeydi, ghylymy ataqty da adamnyng jazghan kitaby men jariyalaghan maqalasy taghy basqa ghylymy enbekteri negizinde beredi. Diplomy bolyp, ghylymy enbekteri bolmasa, ol ghalym sanalmaydy.

Koferensiya da bastaldy...

Vip zal, moderator shashynyng qarasynan aghy kóp, tapal boyly qara súr qazaq jigit, onyng janynda tórde aq bas úzyn boyly qazaq ghalymy Jaylybay shalqayyp, mamyq oryndyqta jatyr, ong jaq qaptaldyng basynda Týrik ghalymy Huseyin tiktele moynyn sozyp, qoqilanyp otyr. Odan tómen qaray qazaqttyng qytaydy zerttep jýrgen ghalymdary jayghasqan, qarsy bette

ýsterine kostum-shalbar, ayaghynda krossovky kiygen qytay  ghalymdary qazyday tizilip alghan. Artynda topyrlaghan qazaqtar, oqytushysy, magistr, doktorant, student tolyp otyr, sinhrondy audarmada eki erkek bir әiel basyn tiyistirip qoraptay әinek kabinanyng ishinde.

Sóz alghan qytay ghalymy Jang shanqyldaghan әiel dausymen «Bir jol - bir beldeuding tiyimdi tústary óte kóp, óte-móte Jibek jolynyng boyyndaghy elderge kóp industriya qúiyluda, aitar bolsaq, Qazaqstan, Qyrghyzstan, Ózbekstan, Tәjikstan, Týrikmen taghy basqa kóptegen elderding infra-qúrlymdary jóndeldi, qala-qúrylystaryna reng kirdi, jana joldary jasalyp damushy elderding qataryna endi ilesti» - dep, auzyn kópirshite slaydtarynan qalyng san-sifrdy tizbektep kóp aqshanyng esebin kórsetti. Týrik ghalymy astynan su shyqqanday birneshe ret qopandap qozghaldy. Sabaz qazaqtar ýnsiz jaqtaryn tayanyp úiqysy kele bastady....

Ekinshisi eski Jibek jolynda qytay ózining jibegi men shәiin Shiy-Ánnan keruender arqyly tasymaldap, Orta Aziyany basyp ótip, kompas, myltyq, qara dәrisi, qaghaz, baspa ónerin әlemge taratty. Ejelgi jibek joly tek sauda baylanysy emes, býginde dәl solay, jer shary bireu, ortaq gýldendiru, jayly meken jasau, baqytty ómir sýru barlyq adamzattyng maqsaty, kimning jaghdayy jetse, sol alda jýrip jol bastaydy emes pe, býgin keme kapitany әriyne, bizding elde.... 

Jer betin gýldendiru barlyghymyzdyng mindetimiz dep ishterinen qaytalap otyrghandar bastaryn iyzektey bastady. Týrik qana basyn shayqady...

Sóz qazaq ghalymy Jaylybaygha tiydi, 2012 jyly qytay kósemi Shy Jinping Nazarbaev uniyversiytetinde jasaghan bayandamasynda osy «Bir jol - bir beldeu» degen tamasha jobany ortagha qoydy....El kórkeyip, gýldene bastady, jana joldar salynyp, ekonmikada tyng serpin bayqaldy, elding jaghdayy jaqsardy, kórshi alyp elimiz bolmasa, biz jәne Orta Aziyadaghy kóptegen elderding óndirisi túralap qalar edi, qarapayym kiyim, balalar oiynshyghy, tipti, tis shúqityn úsaq zatqa deyin qytaydan keledi, ol ótirik emes dep jan-jaghyna qorazdana qarady... audarmashylar jarysa audaryp jatty...

Artynsha Esimbek atty qazaq ghalymy saq, ghún dәurinen bastap, myng jyldyqtardaghy qazaq-qytay dostyghyna toqtaldy, Qúdayy kórshining býgingi jahandanu zamanynda әlem ekonomikasynyng damuyna tiygizip otyrghan paydasyn aityp tauysa almaymyz, adam әuelde tamaq, kiyim, sosyn teatr dep  otyrghan qytaygha basyn iye, keudesin ústap raqmetin jaudyrdy.... otyrghandar shapalaq shaldy. Tisin shyqyrlatqan Týrik ghalymyna da sóz tiydi...

Men qúrlyq asyp, Anadoly jerinen keldim, mening aitarym kóp, sizder qonaqty syilaytyn halyqsyzdar, qazaq egemendigin birinshi bolyp moyyndaghan týrik elinen sizderge jalyndy sәlem. Men osydan eki jyl aldyn Pekinde túryp týrik-qytay baylanysy turaly ghalamtorda saualnama jýrgizdim, 75 payyz jeli qoldanushy týrik-qytay baylanysy úzaqqa barmaydy dep kórsetipti. Búl neni bildiredi.... Býgingi myna «Bir jol-bir beldeu» ótken tarihtaghy qyz, jibek, chay berip basqalardy aldaghan siyaqty qytay sayasatynyng zandy jalghasy.... Malayziya nege búl jobadan bas tartty, baylanys AA formasy boyynsha teng dәrejeli bolu kerek, bir jaq basym bolghanda ekinshi jaqta bas iu, oghan baylanu payda bolady, demek múnda «agha» bar.... 

Moderator bir ýzilis jasanyzdar, kófe - breyk– dep, úzyn boyly, qyzyl kóz qyzu qandy qyrma saqal ghalymdy zorgha toqtatty...

Qazaq balasynyng jer betinde ózimen ózi tynysh kýn keshui, eki kórshi ýshin qylmys eken dep kitabynyng atyn qylmys dep qoyypty jazushy Qajghúmar. 

«Asa qúdiretti tergeushim, ótirik aitsam tas tóbemnen úrynyz... saghan ózim emes, әueli mening dýniyege keluime sebepker bolghan әkemning qylmysyn, tipti, onyng dýniyege keluine sebepker bolghan atamnyng qylmysynan basatap aitayyn» dep alty tomdyq romanyn bastaydy.

Elding aldynda topshysy synghan qyranday bolyp túrghan Qanat Islam Darhan dep dosyn shaqyryp, synghan ruhyn tikteuge shaq qalghanda odan búryn janyna qysyq kóz qara jigit jetti. Qanattyng ruhy odan beter syndy, jýregi jylady... Jylap túryp, ótirik kýlip onymen qatarlasa suretke týsti....

Beysebek ishinen ózide bilmeytin birdenelerdi kýbirlep kóligin aidap ketip barady... Aspan túnjrap, kýn jyrtyq búlttyng arasynan aqyryn syghalap samarqau qaraydy....Sendey soghylsqan kólikter esh tynshymaydy, jol jiyegi qara nópir adamnan bosamaydy, suyq jel japyraqtardyng qúlaghyna sbdyrlaydy.....әne bir japyraq jelge úshty....taghy bireuine kezezk keldi...

Núrhalyq Abdyraqyn

Abai.kz