Qazaqstandyq mamandar mektep oqushylaryna ýshinshi synyptan bastap jynystyq qatynas turaly oqytudy úsynypty. Tengrinews.kz sayty solay dep jazdy. 

Bastama kótergen búl toptyng uәji - mektep jasyndaghy qyzdardyng suisidke baruy eken. Olardyng aituynsha, jasóspirim qyzdardyng suisidke baruynyng bir sebebi - erte jastan jýkti bolu. Sondyqtan balalargha búl turaly bastauysh synyptan bastap aitu kerek-mys.

QR Densaulyq saqtau ministrligining mәlimetinshe, Qazaqstanda kәmeletke tolmaghan jasóspirimder jylyna myngha juyq týsik jasatady. Al, mamandar eresekterding búl taqyrypty ainalyp ótetinin aitady.

Sonday-aq, qoldanystaghy zangha sәikes jýkti jasóspirim anasy men әkesining qatysuynsyz medisinalyq kómek ala almaydy. Sondyqtan qylmystyq týsik jasatudyng sany artyp keledi deydi. Al, 15 jasta ayaghy auyr bolghan boyjetkenning qaytys bolu qaupi eresekterge qaraghanda jiyrma ese kóp bolatyn kórinedi.

Qazaqstan reproduktiv medisina qauymdastyghynyng preziydenti Vyacheslav Lokshin bylay deydi: "Segizinshi synyptaghy anatomiya dengeyinde emes, erterek, ýshinshi-tórtinshi synyptan bastau kerek. Ony tәjiriybeli pedagog jýrgizui qajet. Búl taqyryp jabyq kýiinde qalmauy kerek. Jabyq taqyryp qara bazarmen ten. Búl "seks joq" degenmen birdey. Ol qalay joq? Ol tamaq ishu, úiyqtau, ómir sýru sekildi ghoy. Osylay týsindiru kerek".

Sonymen, bastamashyl toptyng aitary - balagha jynystyq tәrbiyeni ýshinshi synyptan bastap aityp týsindiru kerek.

Últtyq tәrbiyege kónil bólu kerek!

Biz ardager ústaz, Enbek Eri, Qazaqstannyng enbek sinirgen qayratkeri Ayagýl Mirazovagha habarlasyp, atalghan bastamagha qatysty pikirin súradyq.

Ayagýl Tóreqyzy balagha erte jastan jynystyq qatynas turaly aitudyng qajet emes ekenin, kerisinshe últtyq tәrbie beru kerektigin aityp otyr.

- Qazir mektepke ana sabaqty engizu kerek, myna sabaqty engizu kerek deydi. Biraq, sol topyrlap engen sabaqtardan payda kórip jatqanymyz shamaly. Sosyn balagha jynystyq sauat turaly kóp aityp, neghúrlym tyiymdy kóp jasasan, bala soghúrlym soghan yntyq bolady-au deymin.

Búl mәseleni ýshinshi klasstyng balasy әriyne qabyldamaydy. Oghan qyzyq kórinui mýmkin. Biraq, mening oiymsha, balagha erte bastan onday dýniyeni aitu - payda bermeydi kerisinshe, balany búzady.

Búl dýniyede ózge elderding tәjiriybelerine sýienedi ghoy. Biraq, әr últtyng ózine tәn últtyq qasiyeti bar. Múnday nәrse ýshinshi klastaghy balanyng oiyna da kirmeydi. Biraq, olargha erte bastan neshe týrli nәrseni ýiretetin dýniyelerge shekteu qoya almay jatyrmyz ghoy. Bala onday nәrselerdi kóre almaytyn bolsa. Basqa elderdegi sekildi bala kóruge bolmaytyn filimderdi shektese.

Al, janaghy jynystyq qatynas degen tabighat ózi-aq ýiretip qoyatyn dýnie ghoy. Bayaghy kezde eshkim eshkimdi ýiretken joq qoy. Onday dýniyeni bilmeytin kezding ózinde qyzdar óz arlaryn saqtap, es bilgennen bastap-aq ózi qyz ekenin týsinip, úldar úl ekenin bildi. Meninshe, búl jan-jaqtan kelip jatqan, biz ýiretpesekte qolyndaghy telefon arqyly әser etip jatqan nәrse. Sodan payda kelip jatqan joq, kerisinshe ziyan bolyp jatyr.

Búl bizding últtyq bolmysymyzgha sәikes emes. Bayqasanyz, bizde tәrbie degen qúldyrap bara jatyr. Ol janúyadan bastaluy kerek. Odan song mektepte ary qaray ózi jalghasa beredi.

Ál-Faraby tәrbiyesiz berilgen bilimning qauipti ekenin aitty ghoy. Demek, tәrbie bar jerde ghana bilim bolady.Sondyqtan búl mәselede últtyq tәrbiyege basa kónil bólu kerek.

Ayta keteyik, osy uaqytqa deyin QR Densaulyq saqtau ministrligi mektepterde tegin mýsheqap taratu turaly úsynys aitqan bolatyn. Sóitip sheneunikter josparsyz jýktilikting aldyn almaqshy bolghan. Tipti búl normany densaulyq saqtau jýiesi turaly kodekske engizu josparlaghan bolatyn.

Týiin. Mektep - tәrbie men bilimning oshaghy. Ol kez-kelgen adam synaq jasaytyn alang emes. Mektepterde mýsheqap taratu, jasy 10-gha tolmaghan balagha jynystyq sauat turaly sabaq ótu -  bala psihologiyasyna jasalghan shabuyl emes pe? Shyn mәninde, dabyl qaghyp otyrghan mәselening týp tórkini últtyq tәrbiyede jatqanyn tegin mýsheqap "taratqysh" shendi-shekpendiler nege týsinbeydi?

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz