Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
Talqy 4296 12 pikir 1 Mamyr, 2020 saghat 12:19

«Jovtisting talaptary Konstitusiyagha qayshy!»

Qazir elishilik talqynyng taqyryby - «Qazaqstan Respublikasynda beybit jinalystardy úiymdastyru jәne ótkizu tәrtibi turaly» zang jobasy. Dәlirek aitsaq, júrt talqy-talasynda - zang jobasynyng ózinen góri belgili  qúqyq qorghaushy Evgeniy Jovtisting qarsylyq auandaghy pikiri. Qogham belsendilerining hәm sergek sanaly azamattardyng pikiri ekige jarylghan, qazir. Bir toby Jovtisti jaqtasa, ekinshileri onyng úsynysy - elimizding territoriyalyq tútastyghyna qauip tóndiredi, deydi.

Al atalghan zang jobasy Parlament qarauynan ótip, Aqordagha jiberilgen. 8 sәuirde Mәjilis maqúldap, 30 sәuirde Senat qarady. Zang jobasy turaly bayandama jasaghan QR Aqparat jәne qoghamdyq damu ministri Dәuren Abaev: «Qarama-qayshy pikir kóp boldy. Syn-eskertpening bәri eskerilip, zang jobasyna aitarlyqtay ózgeris engizildi», - degen.

Ol boyynsha, miting ótkizu ýshin kemi 5 kýn búryn rúqsat alu kerek (búryn 15 kýn bolghan), al biylik ókilderi 7 kýnning ishinde jauap berui mindetti.

Atalghan zang jobasyna qatysty belgili advokat, qogham belsendisi Abzal Qúspan óz pikirin bildirgen bolatyn...

Eldigimizdi saqtap qalayyq, aghayyn!

Abzal Qúspan, advokat:

- Ardaqty aghayyn, «Qazaqstan Respublikasynda beybit jinalystardy úiymdastyru jәne ótkizu tәrtibi turaly» zang jobasy Parlament qabyrghasynan shyqty. Shygha salysymen kóptegen qúqyq qorghaushylar men sarapshylar, mamandar tarapynan syngha úshyrauda. Birden aita keteyin, osy zang jobasynyng birqatar normalaryn synap, pikirimdi bildirip kelemin. Búl turaly BAQ betinde aittym, jazdym, viydeo-audio jazbalarym bar.

Biraq, dәl osy qazirgi tanda Evgeniy Jovtis bastaghan bir top maman jana zang ishindegi: «Sheteldik jәne azamattyghy joq adamdardyng Qazaqstanda mitingige shygha almaytynyna baylanysty norma Europanyng jәne halyqaralyq úiymdardyng sharttarynyn, adam qúqyghy jónindegi bólimderine sәikes kelmeydi», - dep mәlimdep, búl zangha boykot jariyalady.

Osyghan qatysty men prinsipti kózqarasymdy bildirgim keledi. Búdan búryn, әueli, osy zang jobasynyng qazirgi qoldanystaghy Konstitusiyagha sәikes keletinin, al Evgeniy Jovtisting talaptary osy Konstitusiyagha qayshy keletinine toqtalghandy jón sanadym.

Birinshiden, Konstitusiyanyng 32-babynda mitingilerge qatysty bylay dep kórsetilgen: «Qazaqstan Respublikasynyng azamattary beybit әri qarusyz jinalugha, jinalystar, mitingiler men demonstrasiyalar, sheruler ótkizuge jәne tosqauyldargha túrugha haqyly».

Búdan týsinetinimiz, búl jerde aliternativa bolatynday norma joq. Qazaqstan Respublikasynyng azamattaryna ghana berilgen aiyryqsha prerogativti qúqyq ekenin eskertken abzal. Búl bir.

Ekinshiden, kez-kelgen elde halyqaralyq sharttardan bólek ózining últtyq zannamasy bolady jәne onyng belgili bir erekshelikteri bolatyny jasyryn emes.

Oghan naqty mysal keltirsem, birneshe jyl kóleminde ekinshi dýniyejýzilik soghystaghy jenisti syltau qylyp, Reseyding «Nochnye volki» degen baykerler qoghamy Jenisti Berlinge baryp toylaymyz degen maqsatpen birneshe ret elding aumaghynan avtobuspen nemese ózderining motosiklderimen sheruler úiymdastyruda. Biraq Europa odaghyna kire almauda. Sebebi Polishadan bastap olardy әri qaray ótkizuge tyiym salyp tastap jatyr. Al Evgeniy Jovtis aitqan halyqaralyq adam qúqyqtary jónindegi normalargha sәikes, olarda azamattyghy joq nemese sheteldik azamattyng sheruge shyghuyna rúqsat etilgen. Degenmen dәl osy jaghdayda «Nochnye volki» baykerlerining kóterip jýrgen úrany, ol – stalinizmdi, kenes ýkimetin, sonday-aq orys últshyldyghyn nasihattau. Búl Europa elderining ústanymyna qarama-qayshy keletindikten, beybit sheru ótkizbek týgili, óz aumaqtaryna jolatpauda. Osyghan baylanysty Reseyding Syrtqy ister ministrliginen bastap әrtýrli dengeydegi basshylary, sayasatkerleri negativ pikirlerin jetkizude.

Taghy bir mysal, 1991 jyly Oral qalasynda jergilikti kazaktar men syrttan, Reseyding kóptegen oblystarynan, sonau Sankt-Peterburg pen shekaradaghy bes aimaghynan kazachestvo ókilderi kelip, Oral kazachestvosynyng Resey imperiyasyna qyzmetining 300 jyldyghyn toylaugha niyet etti. Búl jerde ýlken halyqaralyq janjaldyng aldy alyndy. Áriyne qaqtyghystar boldy. Jergilikti qazaq halqy, sol kezdegi «Azat» partiyasy óte belsendi әreket etti, ashtyq jariyalady. Eng bastysy últaralyq janjaldyng beti qaytaryldy.

Atalmysh oqighalardan týier sabaghymyz, búl zang normasy ózgeriske úshyrap, shetel azamattaryna da, azamattyghy joq adamdargha da mitingige shyghugha rúqsat berip qoyatyn bolsaq, sonday jaghdaylardyng qaytalanbasyna kim kepil bola alady?!

Sondyqtan men zanger, qoghamnyng belsendi ókili retinde dәl osy normany qoldaugha shaqyramyn. Óitkeni búl zang jobasy Parlament qabyrghasynan shyqqanymen, Preziydent Ákimshiligine joldanyp, Memleket basshysy qol qoyghannan keyin belgili bir uaqyttan keyin baryp kýshine enedi. Qajetti qaghidany saqtap qalugha atsalysayyq, aghayyn!

;feature=youtu.be&fbclid=IwAR2dDg4_GrG7_DOy-O0YkRbHWEo7j8lLERQV9v70-S9iJ0B0udWTeUO9KAM

Abai.kz

12 pikir