Júma, 29 Nauryz 2024
3167 1 pikir 29 Mamyr, 2020 saghat 13:39

Temeki tútynatyn jasóspirimder sany ýsh esege úlghaydy 

QR DSM Qoghamdyq densaulyq saqtau últtyq ortalyghy densaulyqqa qatysty balalar arasynda jýrgizilgen saualnamany jariyalady.

HBSC zertteu jasóspirimder arasynda temekini tútynudyng auqymy men erekshelikterin kórsetip berdi.

Osyny nazargha ala otyryp, QR DSM Qoghamdyq densaulyq saqtau últtyq ortalyghy 2018 jyly mektepterde 11-15 jas aralyghyndaghy balalargha «Mektep jasyndaghy balalardyng densaulyqqa qatysty minez-qúlqy» (HBSC) taqyrybynda saualnama jýrgizdi.

QDSÚO jýrgizgen últtyq saualnama derekteri Qazaqstandaghy 11, 13 jәne 15 jastaghy 36000-gha juyq oqushy ómirinde әiteuir bir temeki tartyp kórgeninin (4,8%) kórsetedi. 

11 jastan 15 jasqa deyingi aralyqta temeki tútynushylar sany ýsh esege artady, búl rette qyzdargha qaraghanda 15 jastaghy er balalar temekini kóbirek tartady.

Auyldyq jerlerde túratyn balalar qala balalarymen salystyrghanda temekini siyrek shegedi.

Tayaudaghy temeki shegu, yaghny songhy 30 kýn ishinde temeki shegu er balalar arasynda edәuir artty, 11 jastaghylar arasynda 2%, 13 jastaghylar arasynda 2,7% jәne 15 jastaghylar arasynda 6,7% qúrady. 11,13 jәne 15 jastaghy qyzdar arasynda tayaudaghy temeki shegu tәjiriybesi tiyisinshe 2%, 1,8% jәne 3,5% qúrady. 

11, 13, 15 jastaghy oqushylardyng 2,5% -y kýn sayyn temeki shegedi. Kýn sayyn temeki shegu úl balalar arasynda 13 jastan 15 jasqa deyin artyp otyr.

Sonday-aq, elektrondy sigaret jәne qyzdyrylatyn temeki ónimderi jahandyq temeki indetine qarsy kýres ýshin problema tughyzady.

Elektrondy sigaretterge keletin bolsaq, QDSÚO derekteri 13000-gha juyq jasóspirim (14%) jәne 5600 qyz (6%), 15 jastaghy mektep oqushylary, bolmaghanda 1-2 kýn elektrondy sigaretti shegip kórgendigin kórsetip otyr.

Ayta ketu kerek, elektrondy sigaretterde, әdette nikotin bolady, ol kýshti tәueldilik tudyrady jәne midyng damuyna ziyan keltirui mýmkin. 

QR DSM Qoghamdyq densaulyq saqtau últtyq ortalyghynyng ghylym jәne kәsiby damu bólimining bas mamany Shynar Abdrahmanovanyng pikirinshe, jastardy temeki ónimderin tútynudan qorghaugha bolady, eger:

* Ata-ana ózderi temeki tartpay, balalaryna ýlgi bola bilse; Olar jastarmen temekining ziyany turaly sóilese alady.

* Ata-ana men otbasy mýsheleri ýide temekini qoldanbau erejelerin qoldanatyn bolsa;

* Ákimshilik pen múghalim mektepte temekisiz sayasatty qoldanatyn bolsa;

* Medisina qyzmetkerleri jastargha kez kelgen temeki ónimderin tútynugha qarsy kenes berip otyrsa; onda jastardy ziyandy әdetten aryltugha bolady. 

QR DSM Qoghamdyq densaulyq saqtau últtyq ortalyghynyng baspasóz qyzmeti

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2282
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3618