Úiymnyng 18 tamyzda jariyalaghan esebinde pandemiya Qazaqstandaghy tensizdikti úlghaytyp, әleumettik qorghaudaghy últtyq jýiening әlsiz tústaryn ashyp kórsetti delingen.
Qazaqstan — pandemiya kezinde halqyna qarjylay kómek kórsetip jatqan Ortalyq Aziyadaghy jalghyz memleket. Biraq HRW epiydemiya bastalghaly halyqtyng kóbi kedeyshilikke úshyrap jatyr dep esepteydi.
Qazaqstanda nauryz aiynda COVID-19 virusy anyqtalghany jóninde alghashqy mәlimdemeden keyin, el preziydenti Qasym-Jomart Toqaev densaulyq saqtau jýiesine, orta jәne shaghyn biznesti qorghau maqsatynda jәne ekonomikalyq túrghydan zardap shekkenderge kómek kórsetu ýshin Últtyq qordan 10 milliard dollar bólinetinin habarlaghan.
Biylik sonymen birge túrmysy tómen otbasylargha azyq-týlik taratty. Kommunaldyq tólemderdi ótedi.
Pandemiya kezinde júmysynan aiyrylghan adam alty aigha deyin memleketten kómek alu ýshin ótinish bere alady. Memleket alyp kelgen ailyghynyng 40 prosentine deyin tóleydi.
Osydan keyin olar atauly әleumettik kómek alugha ótinish bere alady. Degenmen HRW birqatar zertteuler nәtiyjesin esepke ala otyryp, berilip jatqan kómekting jetkiliksiz ekenin algha tartady.
Búdan bólek nesie boyynsha ýsh aigha deyin jenildik jasau merzimi mausym aiynda ayaqtaldy.
Ýkimet tabysynan aiyrylghandar ýshin ay sayyn 42 500 tenge kóleminde qarjylay kómek taghayyndaghan. Biraq búl 16 tamyzdan keyin jýzege asady ma, joq pa, belgisiz, sebebi elde 17 tamyzdan beri karantin sharalary jenildetildi. "Búl tiyimdilikti bәsendetedi, onyng ýstine ekonomikalyq problemalar men kedeyshilikting aldyn alu baghdarlamasy shekteuli",- delingen HRW bayandamasynda.
Onyng ýstine 2018 jyldyng qazan aiynda jýrgizilgen zertteu nәtiyjesi 18 million halyqtyng tórtten bir bóligi kedeyshilik sheginde ómir sýrip jatqanyn kórsetken.
Pandemiya kezinde múnaydan týsetin tabystyng azangy jaghdaydy odan sayyn qiyndatady dep boljaydy. Dýniyejýzilik bankting boljamy boyynsha, Qazaqstanda kedeyshilik dengeyi 2020 jyly 8,3 prosentten 12,7 prosentke ósui mýmkin. 800 000 adam kedeyshilikten zardap shegedi delingen.
HRW ýkimet halyqtyng osal tobyn ekonomikalyq túrghydan qorghau ýshin budjet qoryn paydalanugha kenes beredi.
Mausym aiynda Aziya damu banki Qazaqstangha milliard dollar kóleminde qarjylay kómek kórsetudi maqúldaghan.
"Ýkimet tezdetip, daghdarysqa qarsy baghdarlamany keneytu kerek", - dep mәlimdedi HRW kedeyshilik jәne tensizdik boyynsha agha zertteushisi Lena Siymet.
Qazaqstanda 18 tamyzdaghy kórsetkish boyynsha, 103,3 adamnan koronavirus anyqtalghan, 1 415 nauqas qaytys bolghan.
Abai.kz
