Dihan QAMZABEKÚLY, L.N.Gumiylev atyndaghy Euraziya últtyq uniyversiytetining strategiyalyq damu jәne JOO-dan keyingi bilim jónindegi prorektory, filologiya ghylymynyng doktory, professor:

Dihan QAMZABEKÚLY, L.N.Gumiylev atyndaghy Euraziya últtyq uniyversiytetining strategiyalyq damu jәne JOO-dan keyingi bilim jónindegi prorektory, filologiya ghylymynyng doktory, professor:

- Dihan agha, Alash taqyrybyn qansha sóz etsek te, artyq etpesi anyq, kerisinshe, qoghamda әli de Alash jayly aitu, nasihattau jaghy kemshin sekildi. Áriyne, auyzben aityp qoi, birdi-ekili sharalardy jýzege asyru óz aldyna, al óziniz sekildi arnayy institut qúryp, irgeli ghylym salasyna ainaldyru, sonday-aq bar men joqty, óli men tirini týgendeu jolynda iri isterge baru tipti bólek. Kezinde ózinizben bir betpe-bet әngimelesuding sәti týskende, siz: «Ghylymda eng basty qajet nәrse - mәtin, bizde sol mәtin týgel emes», - degen ediniz. Odan beri de birshama jyl janardy, osy mәtin mәselesi retke kelip, joq týgende­le­yin dedi me?

- Kez kelgen últtyng mәdeniyetin anyq­tay­tyn - mәtin. «Mәtin» degen úghymdy keng maghynada da, taza ghylymy maghynada da týsinuge bolady. Mysaly, keng maghynada últtyng últ ekenin anyqtaytyn tarihy, mә­de­niyeti sol mәtin bolyp eseptelse, taza ghyly­my maghynada mәtin - әrbir tarihy kezender men tarihy dәuir men kezenning tynysyn tanytushy qúral. Alash kezenindegi әrbir múranyng sol kýiinde býginge jetui, býgingi qarippen jariyalanuy ýlken baylyq, ýlken olja bolyp eseptelui tiyis. Búl túrghy­dan kelgende, bizde birneshe mәsele bar. Birinshiden, eng alghash 1988 jyly Shәkәrim, Maghjan, Ahmet Baytúrsynovtar, aragha jyl salyp Jýsipbek Aymauytov syndy arys­tarymyz aqtala bastady. Al ol kezde bizde joqtan qysylu, úyalu degen sekildi ke­nes­tik kompleks bar edi. Esterinizde bol­sa, sol jyldary Shәkәrim, Maghjan ólenderin­degi «Alla, orys» degen sózderding ózgeriske úshyrap ketkendigine baylanysty syny maqalalar shyghyp jatqan edi. Al biz qazir sol arystarymyz jazghan enbek mәtinderining ózgerissiz óz kýiinde shyghuyna mýddelimiz. Alayda eng auyr júmys osyghan baylanysty. Áriyne, teoriyalyq, metodologiyalyq mәse­le­ler óte manyzdy, oghan eshkimning dauy joq. Al endi mәtin dúrys bolmay, qate oqylsa, ol da qoghamdy biraz janylysqa úshyratyp, adasugha aparyp soghuy әbden mým­kin. Sondyqtan da biz filologiya, jurnalistika, tarih t.b mamandyqtardy bitirip jatqan týlekterdi osy mәtintanu salasyna búruymyz kerek. Búl ýlken prob­lema bolyp túr. Nege? Óitkeni, ózderiniz bilesizder, jazuymyz birneshe kezennen ótti. Qazir kitaby kezeng dep atap jýrgen shaghatay tilinde jazylghan múralar qayta jariyalanbaghan. HIH ghasyrdyng sony men HH ghasyrdyng basynda shyqqan múralar qazirgi qaripke týsip, oqyrmangha jetpegen. Jariya­langhandarynyng kóbi búrmalanyp, beti syndyrylghan. Ár zamannyng óz resmy jәne auyzeki sóileu tili bar. Aytalyq, Shoqan Uәlihanov ózining qúrdastarymen, jalpy júrtpen kәdimgi qazaqsha sóilesui mýmkin, al endi әkesine hat jazghanda «uә hurmatlu, ghizzatlu» dep jazady. Sol zamandaghy jazba tilining úsqyny sonday bolghan. Biz sol dәuirding tynysyn beru ýshin hat qanday tilde jazyldy, sol kýiinde qaldyruymyz kerek. Mysaly, «ýniberstet» dey me, ony myna zamangha layyqtap uniyversiytet dep týzemey, sol kýiinde beruimiz shart. Sebebi ol - sol zamannyng tynysy, ereksheligi. Eger biz әlgi mәtindi týzeter bolsaq, onda oqyrman, «e, olar da biz sekildi uniyversiytet dep qoldanghan eken ghoy» dep qabyldauy әbden mýmkin. Týpnúsqany ózgerissiz qaldyrudyng manyzy, mine, osynda, yaghny ony eshqanday da bir tildik zandylyqtargha baghyndyryp, zamanauy týrlendiru, búrmalaugha úshyratpau kerek. Mysaly, qazir biz Myrzaahmet dep eki birdey a әrpin qatar jazatyn bolyp jýrmiz. Al Ahmet Baytúrsynov qalyptastyr­ghan qazaq tilining zandylyghy boyynsha qatar kelgen eki dauysty dybystyng bireui týsip qaluy kerek. Sonday-aq Saryarqa dep birge jazamyz, búl da - óreskeldik. Sebebi ol ne Sary arqa bolyp bólek jazyluy kerek, ne «y» әrpi týsip qalyp, Sararqa bolyp jazylugha tiyis. Al qazir ózimizshe bir zandylyqtan tys zandylyq degendi oilap tauyp (orystardyng «isklucheniyesi» negizin­de) ózimizshe jana «zan» jasap jatqan jayymyz bar. Osynyng barlyghyn qoryta kelgende, mәtin biz ýshin manyzdy, ol әde­biyet­ting de, tarihtyng da basym baghyttarynyng biri bolugha tiyis.

- Sonau arystarymyz ústalyp, jauapqa tartylghan kezdegi qúpiya qújattar, taghy sol sekildi múraghat­tardaghy qúndy derekterdi ashyp qaraugha, zertteuge býginde tolyq mýmkindik bar ma, rúqsat berilgen be? Múny súrap otyrghanym, arys­tar úrpaqtarymen әngimelesu bary­syn­da ol kisiler óz ata-babala­rynyng qújattaryn qaraghanda qada­ghalau­shy adam qastarynan ket­pey, «mynany qaraugha bolmay­dy» dep, qarauyl qarap túrghanyn aitqan edi. Al qazir sol seng qozghaldy ma?

- Ayta ketu kerek, búl jerde de birneshe mәsele bar. IYә, múraghattar ashyq, zertteymin degen ghalymdar, úrpaqtary bolsyn mýmkindik bar. Últtyq qauipsizdik komiytetine arnayy hat jazsanyz, tipti siz de kire alasyz. Biraq olardyng ózindik sharttary da bar. Mysaly, ol jerde qazirgi zamannyng mýmkin­dikterin paydalanyp, qújattardyn, qaghaz­dar­dyng kóshirmesin alyp nemese suretke týsiruge mýmkindik berilmeydi, tek qana qolmen kóshirip jazu kerek. Ekinshiden, sol kezdegi tergeu barysyndaghy súraq-jauap 100 payyz shyndyq pa? Mysaly, bizding keybir tarihshylarymyz sony boyamasyz shyndyq dep esepteydi. Al onyng kóbi, kerisinshe, qoldan úiymdastyrylghan, arandatushylyq әreketten tughan qújattar boluy әbden mýmkin, solay da. Keyde bireudi qorghau maqsatynda solay úiymdastyrylghan. Jalpy, tergeu barysyndaghy barlyq súraq-jauaptyng artynda osynday óte kýrdeli mәselesi bar.

- Rasynda, shyny qaysy, qoldan úiymdastyrylghany qaysy, qalay ajyratugha bolady?

- Zertteushi adam, eger, әriyne, ol naghyz zertteushi bolsa, birinshiden, onda aitylghan nәrse men basqa da birneshe jazbalardy, derekter men dәiekterdi salystyryp baryp ortadan bir qorytyndy shygharady. Ekinshi­den, zertteushi óz tarapynan ghylymy dәre­jesi jetkenshe týsinikteme bere alady, biraq ol týsiniktemeni eng songhy aqiqat dep eshkim de aita almaydy. Ghylymda nýkte qoy degen nәrse joq. Mysaly, biz osy uaqytqa deyin A.Baytúrsynovtyng tughan jyly 1873 jyl dep keldik, al qazir songhy derekter 1872 jyl dep shyghyp jatyr. Oghan negiz bolghan -  Tashkenttegi 1922 jyly ol kisining 50 jyl­dyghy toylanghany jayly qújattyng tabyluy. Qazaqta búdan da basqa tughan jyl, tughan kýnderge baylanysty sharttylyqtar óte kóp. Ol neden? Mysaly, pravoslav dininde adam tuyla salysymen ony shoqyndyrady da, sol kezde sondaghy arnayy kitapsha, dәpterlerge shoqyndyryl­ghan balanyng aty-jóni, tughan kýni jayly derekter birden jazylady, al qazaq dala­synda qazirgidey perzenthana sekildi ýiler bolmaghany belgili. Tughan kýndi qazaq jyl qayyrudaghy on eki jyl atymen baylanys­tyryp, sonyng sharttylyghyna baghyndyrghan. Abaydyng tughan kýnin naqtylay almay jatqanymyz taghy bar. Negizi, múnyng bәri - sharttylyq qana.

- Alash arystaryna qatysty shýkir deu kerek, qazir naqty is-әreketter jýzege asyp jatqan jayy bar. Sonyng biri - ótken jyly óziniz­ding basshylyghynyzben Resey­den Smaghúl Sәduaqasov sýiegining kýli әkelinui. Osy tústa ziyalylarymyz ben baspasóz últtyq panteon qúru degen mәseleni qozghady. Osy jaghy qalay sheshimin tapty?

- Senator Sabyr Qasymov degen aghamyz qazirgi Mәskeu meri Sergey Sobyanin bar, solar arqyly sot sheshimin shygharyp, sýiek kýlin alyp keluge mýmkindik tudy. Smaghúl Sәdua­qa­sovtyng artynda qalghan úrpaghy joq qoy. Sondyqtan ol maqsat-múrat eldegi jana­shyr qauym, qalyng qazaqqa týsti. Ókinishti bir jaghday - Smaghúldy biletinder býginde az, yaghny zertteushiler, ghalymdar degendey at tóbelindey ghana top, jalpy halyq ol kisini bile bermeydi. Biraq biz mýmkindiginshe túlghany tanytayyq dep kon­fe­rensiyalar úiymdastyryp, oghan halyq qalaulylaryn shaqyrdyq, osynday birshama sharalar Euraziya últtyq uniyversiy­tetinde ótti. Mún­day oqigha, yaghny sýiekti qazyp alyp, qayta jerleu degen bizding tarihymyzda búryn-sondy bolmaghan. Sondyqtan onyng jauap­kershiligi óte ýlken edi. Sondyqtan sol sapardaghy әr kýnime, әr sәtime tebirenip, әli de oilanyp, «әttegen-ay jasaghan joqpyz ba?» dep qaraymyn. «Tarihta bolghan jәne de óz dengeyinde en­bek etken adamnyng aldyndaghy paryzdy dúrys oryndadyq pa, joq pa?» degen súraq mazalaydy. Al oqigha qalay órbidi? Birinshi­den, bizge berilgen rúqsattyng uaqyty tym az boldy, yaghny sonda kórsetilgen merzimde alyp ketpesek sheshim óz kýshin joyatyn boldy. Odan keyin onday mýmkindik berile me, joq pa? Ekinshiden, qalyng qazaq «Smaghúl sekildi talay asyldyng sýiegi shette jatyr, onyng bәrin elge әkelu mýmkin emes» dep óre týregele bastady. Áriyne, olay etu mýmkin emes jәne onday oy da joq. Biraq Smaghúldyng jaghdayy basqa­lar­dan bólekshe edi. Smaghúl atamyzdyng sýiegi 1992 jylgha deyin júmys istemese de, býginde óz qyzmetin atqaryp jatqan Don shirkeui qabyrghasynda túrghan. Yaghny onda shirkeuding barlyq rәsimderi jýrip jatyr. Al, endeshe, baghamdayyq, keshegi qazaqtyng qayratker túlghasy, әkesi molda bol­ghan azamattyng sýiegi nege kýnde hriys­tian­dar shoqynatyn shirkeude túruy kerek? Adam­ger­shilik qaghida túrghysynan qaraghanda, qazaq qayratkerining sýiegin ol jerden alyp ketu mindet ekendigi sezilip túrdy. Alghash shirkeuden alyp ketkende qayda jerleymiz, mýmkin, sol Mәskeudegi músylman ziratyna jerleu kerek shyghar degen oy tughan. Artyn­sha aqyry qozghadyq eken, onda nege birden elge, elordamyzgha әkelmeymiz? Nege Smaghúldyng enbegi men múrasy Tәuelsizdikke qyzmet etpeydi? Osynday týrli oilardy elep-ekshey kele, Mәskeuge arnayy delega­siya baryp, eki kýn sonda konferensiya úiym­das­tyryp, ýshinshi kýn degende Smaghúl­dyng sýiek kýlin  Astanagha alyp keldik. Alayda barlyq mәsele osy sәtte tudy, ony qayda jerleymiz? Sheshimsizdik degen nәrse óte qiyn eken. Úzaq uaqytqa sozylyp ketti. Bizding biylik tizginin ústaghandar arasynda birauyzdylyq, bir sheshimge baghynu degenning joqtyghy kóp nәrsege keri әserin tiygizdi. Elde halyq, Smaghúl atamyzdyng jerlesteri - 40 myngha juyq soltýstikqazaqstandyqtar shulap jatty. Sonyng bәrin aqyldasa kele, Senattyng - 15, Mәjilisting 28 deputaty birigip, Elbasyna arnayy hat jazyldy. Jyl basyn­da qolgha alynghan әlgi is-shara osy­laysha mamyrgha da jetti. Solaysha aqyry ótken jyly mamyrdyng 20-sy kýni Astana qala­syndaghy músylmandar ziratynda jer qoynyna tapsyryldy. Al endi últtyq panteon degenge kelsek, «kýni erteng eger Kenesary hannyng bas sýiegi nemese sol sekildi sýiekter tabylyp jatsa ne bolady?» degen súraqqa biz әli de dayyn emes ekenbiz. Astanadan jiyrma shaqyrym jerde Qaban­bay batyr kesenesi bar. Sol jerde panteon salugha qazir rúqsat berildi. 500 gektar jer bólinip, memleket arnayy qarjy bólgeli jatyr. Amal qansha, tarihy túlghalargha ol jerden oryn tabylmay otyr, sebebi kon­sep­siya boyynsha onda osy zaman qayratker­leri jatuy kerek eken. Smaghúl atamyzdyng da ol jerge syimaytyny týsinikti. Osy ret­te «el-júrt, әsirese tizgin ústaghan azamattar alyp kelgen sýiekting Smaghúl Sәduaqasovtiki ekendigine senbedi me degen saual tudy kókeyde. Biraq senbeuge esh negiz joq edi. Sebebi kremasiya jasalghany, bir uys qana kýli qúmyragha salynyp, arnayy oryngha qoyghandyghy jóninde qújattar bar. Sol se­bepti memlekettik dәrejedegi rәsim jasaluy kerek edi, ol tipti Tәuelsizdikke qyzmet etetin ýlken bir shara bolar edi, biraq biz ony óz dәrejesinde jasay almadyq.

- Alash arystarynyng kezinde jalpyúlttyq mәsele túrghysyndaghy kótergen iydeyalary qazirgi Tәuelsiz elde qanshalyqty qoldanys tabuda? Jalpy, Alash iydeyasymen astasqan últtyq iydeologiya qalyptastyru mýmkin be?

- Birinshiden, Alash ziyalylarynyng ar­many qazaqtyng azat el boluy edi, ol oryn­daldy. Oghan da aragha úzaq uaqyt, 80-90 jyl salyp jettik. Ekinshi nәrse - Tәuelsizdik degen bir dengey, onyng mazmúny degen bar. Yaghny ol qanday Tәuelsizdik? Últqa әperilgen Tәuelsizdik pe, búl jaghy qazir kýrdeli kýiinde túr. Qazirgi bizding memlekettik tilding jaghdayy, memlekettik tildegi oqulyqtar, ol sonau HH ghasyr basynda da kóterilgen. Arystarymyz bilim sapasy degen mәselege óte ýlken kónil bólgen. Sonday-aq olar biylik basyndaghy azamattardyng elge qyzmet etuin qatty qadaghalady. Qazir jemqorlyq degen mәsele qaydan tuyp otyr? Ol - osy kýngi adamdardyng niyetinen, «e, úrlay beruge bolady eken» degen oiynan shyqqan mәsele. Sondyqtan Tәuelsiz Qazaqstan qoghamyn sapalandyru degen býgingi kýnning mindeti jәne Alashtyng amanaty bolyp qala bermek. Alash degen kezde olardyng últ ýshin sayasatqa adaldyghy, sayasatty sapalandyruy, bilim men ghylym, mәdeniyetti últqa qyzmet etkize bilgendigi bizge tastap ketken amanaty ekenin sezinu shart.

- Alash institutynyng júmysyna toqtalsanyz?

- Negizinen, «Alash» mәdeny jәne ruhany damu instituty ýsh bólimnen túrady: tarih pen mәdeniyet bólimi, ekinshi - mәtintanu, ýshinshi - nasihattau bólimi. Negizgi mamanda­rymyz - Astana qalasyndaghy Euraziya últ­tyq uniyversiytetining ghalymdary. Syrttan tayauda «Azattyq» radiosynyng qyzmetkeri, Álihan Bókeyhanúlynyng jeti tomdyghyn shygharghan Súltanhan Aqqúlúly degen azamatty aldyq. Biz osyghan deyin ne istedik? 2006 jyldyng sonynda qúryldyq, sodan bergi alty jylda birsypyra mәtin dayarla­dyq. Smaghúl Sәduaqasovtyng eki tomdyghy, Qoshke Kemengerovting ýsh tomdyghy, Qayriyt­din Bolghanbaevtyng bir tomdyghy, Sәduaqas Ghylmany degen kisining kitabyn qúrastyru sekildi birshama enbek jasaldy. Sosyn Sibirde, Ombyda, Soltýstik Qazaqstanda el arasynan tabylghan qoljazba kitaptardy shygharghaly jatyrmyz. Al endi ekinshi baghyt - biz zamannyng iygiligin paydalanyp, shetelderde 200-ge tarta ghylymy maqala  shyghardyq. Monografiyalar taghy bar. Bizding júmysymyzdy, shyny kerek, jeke demeushi­ler qarjylandyrdy. Granttar útyp alyp, biz qazir fransuz, aghylshyn, nemisterge arnalghan qazaq tili әdistemelik enbekterin shyghardyq. Olargha biz Alash ziyalylarynyng oilary men ómirbayandaryn sol tilde dayyndap berip jatyrmyz. Tarihi, Alash jәdidshildigine, Euraziyagha baylanysty bir­neshe sózdik dayarladyq, búlardyng barly­ghynda Alash úghymy negizgi oryn alady. Al endi el arasyndaghy qoljazba kitaptar degenge kelsek, búl ózi qyzyq nәrse. Bizde damymay qalghanymen, Qytayda, Týrkiyada qoljazbalardy zertteytin arnayy ortalyq­tar bar. Mysaly, tәskery deytin, bizding qúlaghy­myzgha kóp sinbegen dýnie bar. Shoqan Uәlihanovta kezdesedi, aitalyq, siz bir kitapty qarap otyrsyz, qoljazbadaghy bir nәrsege oiynyzdy bildirip, janyna jazasyz. Sol janyndaghy jazghanynyzdyng ózi zertteledi, ol adam sol tústa nege ony jaz­dy, neni zerttep jýrdi dep. Tәskery degen - bir qoljazbany ekinshi qayta kóshiru, odan keyin ekinshi bir qosymsha zertteu. «Onyng atqarghan róli qanday boldy?» degen­ge kelsek, ol kezde býgingidey jappay shyghatyn kitap joq, baspadan kóp bolsa bir kitap 1000 danamen shyghady. Ekinshiden, Maghjannnyn, Jýsipbekting t.b. kitaptary jeke-jeke shyghyp, júrtshylyqqa jetip jatqan joq. Ruhany shólirkeu degen bar ghoy, sol zaman adamdarynyng sol shóldi basu ýshin oilap tapqan amaldary. Maghjannyng t.s.s aqyndardyng ólenderin qolmen kóshirip jazyp, sony bir kitapsha qylyp taratady. Bizding qolymyzda qazir Omby, Orynbor sekildi qalalardan jekelegen azamattardyng qolynan tabylghan eki-ýsh osynday tәskery bar. Búghan baylanysty arnayy zertteu jýrgizuge bolady, sebebi sol zamannyng ruhany súranysyn qanaghattandyrdy ghoy. Kitaptyng negizgi mindeti - adamdargha ruhany lәzzat beru. Sonday-aq Sәduaqas Ghylmany degen túlghany zerttep jatyrmyz. Qazirgi úrpaqtyng búl kisini asa kóp bilmeytini ókinishti, әitpese ol 1952-1972 jyldar aralyghynda Qazaqstan qaziyatyn basqarghan. Qaziyat degen - býgingi tilmen aitqanda, diny basqarma desek, ol kisi sol tústaghy elimizding Bas mýftii boldy. Mýftiyat Tashkent qalasynda boldy. Sol tústaghy ziyalylar men dindarlargha tóngen nәubette búl kisi de atylyp ketui kerek edi, biraq kórer jaryghy bar eken, tiri qaldy. Alayda 1929 jyldan bastap qudalanyp, sodan 1946 jylgha deyin Sibir ormandarynda qashyp jýrgen. Sosyn elge kelgende, birtindep elde dinge rúqsat berile bastaghan bolatyn. Kezinde dindar adamdardyng bәrin atyp tastaghan, endi kelip dinbasy bolugha layyq adam tappay, dal bolyp túrghan kez edi. Sondyqtan Sәduaqas Ghylmanidy birden dinbasy etip taghayyn­daghan. Al ol kisining biz jariyalaghan kitaby - sol qudalanyp jýrgen kezde jazghan enbekteri. Bizde ózi qyzyq jaghday, 1930 jyl­dary jazylghan Alash ziyalylarynyng eshqanday dýniyesin tappaysyz, tipti Sәken­derding de. Ahandar 1929 jyldan keyin esh nәrse jazbaghan. Sebebi qudalaugha týsip, shygharmashylyqqa den qoyatynday jaghdaylary bolmaghan. Odan qalsa, sol kezde jazghandaryn ústaghan kezde órtep jiberdi. Al myna Sәduaqas atamyz sonyng bәrin jinaqtap jýrgen. Bylaysha aitqanda, Sәduaqas Ghylmany shygharmashylyghyn Alash kezenining jalghasy deuge de bolady.

Alashqa aitar datym...

Smaghúl Sәduaqasovtyng bizding dәuirimizdegi jaghdayy qoghamdy, jalpy ziyalylardy oilandyratyn jaghday boldy. Ókinishtisi sol, últ ýshin kýresken tarihtaghy belgili túlghalardy qadirleude imandylyq jolmen is-sharalar jasugha biz dayyn emes ekenbiz. Biraq uaqyt degen óz ornynda túra bermeydi. Tarihty biz ghana jasamaymyz, bizden keyin de tarihty paraqtaytyn túlghalar keledi. Sondyqtan búl mәsele әli de kýn tәrtibinde qala beredi. Smaghúldy biz әli de nasihattauymyz kerek, basyn qaraytu kerek. Áli de, mýmkin, layyqty ornyn alyp qalar degen ýmit basym. Sebebi әigili Taras Shevchenko birneshe mәrte jerlengen. Qazir ol óz jerinde jatyr. Qazaqta «qara mola» degen bar. Bir kisining sýiegin qayta jerleudi solay dep ataydy. Mine, osy Smaghúl sekildi túlghalar óz ornynyng aiqyndaluyn әli de talap etedi.

Avtor: Mәriyam ÁBSATTAR

Maqalagha qatysty pikirler:

Caben (30.01.2012 21:25)

Mәtin jayynda jazylatyn әli de kókeykesti talay mәseleler qozghalar, biraq býgingi tanda qazaq tilining óz eldinde ógey balanyng kýiin keship jatqany meni azamat retinde qatty qynjyltady. Ózderin ziyalynyng qataryna qosyp alghan keybir ziyandy azamattar (Nigilist, marginal, kosmopolitter) ana tilinde sóiley almay túryp, keyde últ turaly, pikirler aityp jatatyny da shyndyq qoy. Óz basym osy Dihan qozghaghan mәlelelerdi halqymyzdyng últshyldary (últjandylary emes) qoldap ketse, núr ýstine núr bolar edi. Jәne de ghalym adamdar arzanqol sayasattyng qúraly bolghanyna óz basym qarsymyn. Mysaly: - preziydent saylauy kezinde lingvistikalyq komissiyanyng mýshesi bolghany. Nege deseniz, - Myrzatay Joldasbekov osy komissiyagha basshy bolamyn dep, býkil halyqtyng aldynda masqara bolghanyn kóptegen búharalyq - aqparat qúraldary jarysa jazghanyn әli eshkim úmyta qoyghan joq.

http://alashainasy.kz/person/30782/