Alash taqyrybyn kótergen «Aq jol» sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryn aqtau jónindegi memlekettik komissiyada nege joq?

QR Premier-Ministrining orynbasary
E.L. Toghjanovqa

Ótken jyldyng ayaghynda sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryn  aqtau jónindegi memlekettik komissiya qúryldy. Búl bastamany Preziydent Q. K. Toqaev byltyrghy 31 mamyrda jariyalaghanynda «Aq jol» fraksiyasy birden qoldap, 3 mausym kýni joldaghan deputattyq saualynda ózining naqty úsynystaryn jibergen bolatyn.

Sonymen qatar, búl taqyryp – «Aq jol» partiyasynyng sayasy ústanymdarynyng negizgi baghyttarynyng biri. 2012 jyly Parlamentke kirgennen beri Mәjilis qabyrghasynda Alash partiyasyna, asharshylyq pen sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryna, elin, auylyn ashtyqtan aman alyp qalu maqsatynda qaruly kóterilisterge qatysyp, opat bolghan batyr babalarymyzgha baylanysty tarihy әdildikting ornauyn talap etip, 20-dan astam deputattyq saual men bayandamalar jasaghan, bayandamalar jasaghan, yaghni, búl mәseleni jýieli týrde kóterip kele jatqan jalghyz parlamenttik fraksiya da – «Aq jol» edi.

Alayda, bizge týsiniksiz sebeptermen, búl Komissiyanyng qúramyna «Aq jol» partiyasynyng deputattary men ókilderi engizilmey qaldy.

Osy orayda, biz Komissiya qúramyna kirmesek te, onyng júmysyn qoldap, odan әri jalghastyru maqsatynda ózimizding mynaday sharalardy úsynamyz:

1) Elimizding tarihshy ghalymdary, akademik Hangeldi  Ábjanov tóraghalyq etetin «Ádilet» qoghamy men professor  Gharifolla Ánes basqaratyn «Arys» qory (baspasy)  ashtyq qúrbandaryn anyqtap, tizimdeu júmystaryn qolgha aluda. Búl sharanyng óte manyzdy da kýrdeli ekenin eskere otyryp, osy iske bastamashy bolyp otyrghan ghalymdargha memlekettik dengeyde qoldau kórsetu kerek;

2) Qyzyl әskerge úiymdasqan týrde qarsy shyghyp soghysqan – eng aldymen Alashtyng әskery bólimderi. Ghalymdardyng mәlimetterine sәikes sol bólimderde soghysqa birneshe myng jas qazaqtar, onyng ishinde úrpaq qaldyryp ýlgermegen myndaghan órimdey jas qatysyp, qúrban boldy. Býginde olardyng súrau salatyn izdeushileri de joq.  Áriyne, olar әlige deyin aqtalghan joq. «Núr Otan» fraksiyasyndaghy әriptesimiz Berik Abdyghaliyúly búl taqyrypty zertteudi  bastap ketken de bolatyn. Búl kóterilisterde qúrban bolghan batyr babalarymyz ben Alash әskerining qúramynda jýrip, janyn pida etkenderding tizimin anyqtaudy resmy qolgha alu qajet;    

3) bolishevikterding repressiyasy men ashtyqtan qashyp, shekara asugha tyrysyp, biraq qandyqol qyzyldardyng qyrghynyna úshyraghan bosqyndardyng  tizimin әrtýli derekkózderdi paydalana otyryp anyqtau kerek;

4) 1920 – 1930 jyldary bolghan 360-tan astam qaruly kóterilis pen ashtyq qúrbandaryn tizimdeu barysynda olardyn  tuystary men býgingi úrpaqtaryn izdestirip, ony jariyalap jәne janalap otyru ýshin arnayy  resmi  sayt ashyp, onyng túraqty júmys isteuin qamtamasyz etu jәne búl sharalardy «Ruhany janghyru» baghdarlamasy ayasynda jýzege asyru.

Memlekettik komissiya qúrylghanyna jarty jylgha tayap qaldy. Osy uaqyt ishinde Komissiya nemen ainalysty jәne qanday nәtiyjege qol jetkizdi?

Qúrmetti Eraly Lúqpanúly!

«Aq jol» partiyasy 2017 jyldan bastap «Alashqa taghzym» sheruin ótkizip keledi. Árbir qazaqstandyq janúyada ashtyq pen sayasy qughyn-sýrgin qúrbany, onyng suyq yzgharyn sezgen ata-babalary men úly analary bar ekenine eshqanday kýmәn joq. Alayda, sheru qalalarda ornalasqan Qúrbandar memorialymen ghana shektelip, әkimshilik pen polisiya ókilderi  sheruge kelgenderdi qorshap, kóshelermen sheru ótkizu turaly resmy ótinishimiz әkimshilik tarapynan qoldau tappay otyr. Endeshe, biyl da osy sharagha sanauly uaqyt qalghanyn eskere kelip,  osy qúrbandarymyzdy eske alyp, әruaqtaryna bas iyip, taghzym etuge jergilikti sheneunikter kedergi keltirmese eken deymiz.

Bizding maqsatymyz – ótken kýnnen sabaq alyp, totalitarizmge әkelmeytin, ashyq, adal, demokratiyalyq qogham qúru.

Qúrmetpen, «Aq jol» fraksiyasynyng deputattary                             

Abai.kz