Júma, 29 Nauryz 2024
6089 33 pikir 24 Sәuir, 2021 saghat 15:36

Calynghan sanksiya, quylghan diplomat: Reseyding dosy kim?

Resey men Batys әlemi arasynda jana qyrghiy-qabaq soghys bastaldy. Olay dep tújyrym jasaugha tolyq negiz bar. Tipti qyrghiy-qabaq soghystyng alghysharttary da joq emes. Sanksiyalar, jappay qarulanu, qarudyng jana týrleri, diplomattardy elden shygharu, aimaqtyq әskery qaqtyghystargha aralasu, әskery bloktardy kýsheytu. Ayta berse kóp.

AQSh biyligine Bayden kelgeli Reseyge qarsy Vashington qatang pozisiyany ústanyp keledi. Bayden Mәskeuding erkeligin endi kótermeytinin anyq jetkizdi. Ony әr sózinde qaytalap, sanksiyalarmen shegelep, bekitip keledi. Aleksey Navalinyy isine qatysty birneshe mәrte sanksiyalar jariyalady. Alayda sanksiyanyng eng ýlkeni hakerlik shabuylgha baylanysty jәne saylau prosesine aralasugha qatysty salyndy. Onda AQSh jeke túlghalardy sanksiyalyq soqqynyng astyna alumen qatar, Reseyding memlekettik qarazyn satyp alugha tyiym salyp, 10 Resey diplomatyn elden shyghardy. Olargha tynshylyq jasady degen aiyp taghyldy. Búl resmy Kremlidi esengiretip tastaghany anyq.

Kremli qarsy jauap retinde AQShtyng 10 diplomatyn elden shygharmaq. Áriyne búl eki el arasyndaghy qatynasty suytpasa, jylytpasy belgili. Bayden komandasy "Soltýstik aghym - 2" gaz qúbyryna sanksiyany kýsheytudi talqylap jatyr.

Mәskeu tek qana AQSh-pen jagha jyrtysyp jatqan joq. Reseyding agressiyalyq sayasatyn qatang aiyptap, oghan qarsy ótkir jauap qatqandardyng biri Chehiya boldy. Chehiya Resey elshiligindegi 18 diplomatty elden shygharyp tastady. Oghan negiz de joq emes. Olargha tynshylyq jasady, qúpiya qújattardy iyemdenbek boldy degen aiyp taghyldy. Tipti Reseyding arnayy barlau qyzmeti Chehiya jerinde jarylys úiymdastyrylghany da anyqtaldy. Oqigha bylay bolghan. 2014 jyly 16 qazanda jәne 3 jeltoqsanda Chehiyanyng Vrbetiyse qalasynda oq-dәri saqtalghan qoymada eki jarylys bolady. Bir qoymada 100 tonna, ekinshisinde 7000 tonna oq-dәri bolghan. Jarylystyng joyqyndyghy sonshalyq, qoymalar ornalasqan audandy silkindirip jibergen, 2 adam qaza tapqan. Bastapqyda jarylys qoymadaghy qauipsizdik sharalary saqtalmaghandyqtan oryn aldy degen boljam aityldy. Alayda tekserushiler tarapynan «qalaysha eki qoymada aragha eki ay salyp jarylys boldy jәne onda saqtalghan zymyrandar alys qashyqtyqqa jetetin zymyrandar edi», - degen kýdik tuyndaydy. Kóp úzamay jarylysqa reseylik barlau qyzmetining azamattarynyng qatysy bary anyqtaldy.

Chehiya qauipsizdik organdary jarylysqa Reseyding Barlau Basqarmasynyng barlaushylary Anatoliy Chepiga men Aleksandr Mishkinning qatysy bar dep otyr. Olar qoymagha kiru ýshin rúqsatnamada attaryn Ruslan Boshirov pen Aleksandr Petrov dep jazdyrghan. Al Chehiyagha Nikolay Pop jәne Ruslan Tabarov degen pasportpen kirgen. Osylaysha olar ózderining shynayy esimderin jasyrghan. Búl turaly 17 sәuirdegi press-konferensiya barysynda Chehiyanyng premier-ministri Andrey Babish habarlady.

Búl aiyptaulardy negizsiz dep tapqan Mәskeu Pragagha qarsy jauap retinde Reseydegi Chehiya elshiliginen 20 diplomatty elden shygharugha sheshim qabyldady. Demek Reseydegi cheh elshiliginde bar-joghy 5 diplomat qana qaldy degen sóz. Praga búl әreketti aqylgha qonymsyz dep sanap, mamyr aiynyng sonyna deyin taghy 63 reseylik diplomatty elden shygharudy josparlap otyr. Tipti Reseymen aradaghy dostyq kelisimin ýzip, reseylik studentterdi qabyldaudan bas tartatynyn da aituda. Kremli óz kezeginde cheh syrasyn satyp alugha tyiym salmaq. Álemde spirttik ishimdikti qoldanudan kósh basyndaghy elderding biri sanalatyn Resey naryghynda cheh syrasy tanymaldyqqa iye.

Chehiyany NATO-daghy odaqtastary qoldady. Polisha Reseyding 3 diplomatyn, Latviya 2 diplomaty, al Litva men Estoniya óz elderinen 1 reseylik diplomatty qaytaruda. Búl әreketke Mәskeu jauap berip, әr elden qansha diplomat shygharylsa, sol elding elshiliginen sonsha diplomatty qaytaryp jatyr.

Batys pen Resey arasyndaghy qaqtyghys kýsheyip keledi. Putinning 21 sәuirdegi joldauynda "Biz әlemdik qauymdastyqtyng barlyq qatysushylarymen jaqsy qatynas ústanghymyz keledi. Alayda biz shynayy túrghydan ne bolyp jatqanyn kórip otyrmyz. Reseydi esh sebepsiz anda da, múnda da kinәlap, soqtyghyp jatyr. Olardyng manynda Sherhannyng manyna jinalghan Tabaky syndy "shakaldar" qaptap jýr. Tura Kiplingting ertegisindegidey, basshysyna jaghynu ýshin ózgeni kinәlap jatyr. Kipling úly jazushy bolghan" degen sózderdi aituy Batyspen jaqsy qatynas ornatugha niyetti emestigin anghartady. AQSh endi Reseyding erkeligi men sotqarlyghyn kótermeydi. Oghan salynghan sanksiyalar, shygharylghan diplomattar dәlel. Reseyding dosy joq, al jaqyn arada odaqtasy da qalmauy mýmkin. Batyp bara jatqan kemeden qashqandar ghana qútylady emes pe?!

AQSh Ortalyq Aziya elderine C5+1 formatyn jandandyrudy úsynuy, AQSh elshisining Reseyge salynghan sanksiyanyng keri әserinen Qazaqstandy qorghaugha әrekettenip jatqandyghy bizding biylikke de ýlgen signal. Reseyding odaqtastary Mәskeuden irgeni alys salu kerektigin týsinip keledi. Óitkeni agressorgha odaqtas bolu, agressiyany jaqtau.

Ka myrza

Abai.kz

33 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1578
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2277
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3594