Erikti vaksina alu "mәjbýrli nauqangha" úlaspasyn
Qazaqstanda vaksina egu sharalary kónil kónshiterlik dengeyde emes. Biylik halyqty vaksina alugha jappay shaqyrsa da, niyettiler sany az. Vaksina alu nauqanynyng bes aiyna qaramastan elimizde virusqa qarsy egilgender sany bar-joghy 2.9 mln adamdy qúraydy. Búl óte az. DDSÚ núsqaulyghyna say memleket karantindik shekteulerdi azaytyp, ashyq formada júmys isteuge mýmkindik alu ýshin kemi el halqynyng 65% vaksina aluy mindetti. Alayda Qazaqstanda ol kórsetkish 10%-dan sәl ghana joghary. Jalpy TMD elderi vaksina alu jaghynan artta keledi. TMD aimaghynda halyqtyng 13% ghana vaksina alghan. Demek virustyng әr kezeng sayyn órship túruy zandy qúbylys.
Kýni keshe Núr-Súltan qalasynda ótken brifing barysynda Sanitarlyq-epiydemiologiyalyq baqylau komiytetining basshysy Ayjan Esmaghambetova júmys ornyndaghy újymda 20 adamnan artyq bolsa, mindetti týrde vaksina alu kerektigin eskertti. Óz sózinde ol: "Býgin biz újymgha qatysty sóz qozghaghanymyzda, 20 adamnan asatyn kez kelgen újymdy aityp otyrmyz. Yaghny újymynda 20 adamnan asatyn әr jerde mindetti týrde vaksina alu nemese әr 7 kýn sayyn PTR test tapsyryluy tiyis" dedi. Yaghny elimizde vaksinany qabyldau mәjbýrli týrde iske aspaydy dese de, sizding újymynyzda 20 adamnan kóp halyq júmys istese, onda vaksina alugha mindettisiz. Ár 7 kýn sayyn PTR test tapsyrudyng mýmkin emestigie qarjylyq túrghydan eseptesek, týbi vaksina alugha sheshim qabyldaytynynyz anyq.
Vaksina alugha mәjbýrleu Konstitusiyalyq túrghydan qate ekeni aitpasa da týsinikti. Búl turaly belgili zanger Jangeldi Sýleymenov bylay deydi. "Eger júmys berushi talap etip, vaksina alugha mәjbýrlese onda siz Enbek inspeksiyasy basqarmasyna shaghymdanuynyz kerek. Bizde әr aimaqta enbek qúqyqtarynyng saqtaluyn baqylaytyn inspeksiyalar bar. Kemshiligi búl jaghdayda janjal tuyndaydy, júmys berushining tarapynan qudalanuynyz mýmkin. Jәne óte manyzdy mәsele - búl jaghdayda sizden mәjbýrlegenin dәleldeuinizdi talap etedi. Auyzsha dәleldemeler qabyldanbauy mýmkin, sondyqtan olarmen baylanysqa shyqpas búryn qyzmetker júmys berushiden vaksinasiyanyng mindetti ekendigi turaly hat nemese búiryq súrauy kerek", - deydi zanger. Áriyne, onday hat pen qújattyng jazylmaytyndyghyn bilip otyrmyz. Júmys berushining basy ekeu emes, alayda týrli syltau tauyp vaksina almaghandargha qysym jasap, júmystan qysqartugha deyin әreket jasaluy mýmkin eken degen kýdik te joq emes.
Ministrding kýzge deyin 10 mln vaksina alady degen sózi bar. Alayda әzirge sol uәdening tek qana 29% oryndaldy. Al kýzge bar-joghy eki jarym ay qaldy. Sondyqtan uәdeni oryndau nauqanshyldyqqa ainalyp ketpesine kim kepil?! Vaksina alu yaky odan bas tartu әr azamattyng Konstitusiyalyq qúqyghy. Búl sanaly túrghydan jasalatyn sheshim. Sondyqtan búl mәselede mәjbýrleu bolmauy tiyis. Onyng ýstine halyq qanday vaksina alatynyna tandau jasay aluy da manyzdy. DDSÚ tarapynan maqúldanbaghan, klinikalyq synaqtan әli tolyq ótpegen vaksinany alu-almau mәselesin de halyq sheshui qajet.
Abai.kz