30 mausymda Núr-Súltanda on kýnnen beri ashtyq jariyalap jatqan azamattyq belsendiler Qazaqstan preziydenti Toqaevqa, biylikke, qúzyrly oryndargha, halyqaralyq jәne qazaqstandyq qúqyq qorghau úyymdaryna, diplomatiyalyq missiyalargha habarlama joldap, aksiyalaryna nazar audarudy súrady.

Habarlama Egov portaly arqyly azamattyq belsendi Áliya Jakupovanyng atynan joldanyp, oghan ashtyq jariyalap jatqan Ásiya Baqaeva, Gýlnar Júmaghúlova, Aqnúr Qaliyanúrova, Semigýl Oshaqbaeva qol qoyghan.

Hatta belsendiler Konstitusiyalyq kenesten QDT jәne "Kóshe partiyasy" qozghalystaryn ekstremistik úiym dep jariyalaghan Esil audandyq sotynyng sheshimine qúqyqtyq bagha berudi, búl qozghalystardy Europarlament qaulysynda atalghanday "beybit oppozisiyalyq qozghalys" dep tanudy súraghan.

Belsendiler Esil audandyq sotynyng sheshimin qúqyqtyq proseduralardan ótu ýshin ashyq týrde jariya etudi, qamaudaghy barlyq belsendini shygharudy jәne olardy reabilitasiyadan ótkizudi talap etken.

- Men tórt jyldan beri belsendilikpen ainalysamyn. Birneshe mәrte tintti, aiyppúl saldy, qamady. Qazir "ekstremizm" kýdigine ilinip, ýiqamaqta otyrmyn. Maghan qatysty sot prosesi әli jýrip jatyr. Mening qanshama serikterim jazyqsyz qamauda otyr. Bizding ashtyghymyzgha bireuler senimsizdikpen qarauy mýmkin. Biraq biz óz pozisiyamyzgha berikpiz. Mening memleketim meni estimeydi, bizdi estimeydi. Álimiz kelgenshe, kýiimiz jetkenshe aksiyamyzdy jalghastyramyz, - dedi Áliya Jakupova Azattyqqa.

Ol hattyng Egov portaly arqyly qúzyrly oryndargha jetkenin kórip otyrghanyn aitty.

Áliya Jakupovany qoshtaghan 62 jastaghy Ásiya Baqaeva da ashtyqtan әlsirey bastaghanyn, biraq eldegi adam qúqyghyn qorghaugha osylay ýles qosugha tyrysatynyn jetkizdi.

20 mausymda Almatyda bir top belsendi ashtyq aksiyasyn bastaghan. Keyin búl aksiyagha Núr-Súltan, Oral, Shymkent, Týrkistan oblysyndaghy belsendiler qosylghan edi. Keybir belsendi aksiya kezinde densaulyghy syr berip, ashtyqty toqtatty.

Ashtyq aksiyasyna qatysyp jatqan belsendiler sayasy tútqyndardy bosatudy, sayasy kózqarasy ýshin qudalaudy toqtatudy, Europarlament qararyndaghy adam qúqyghyna qatysty talaptardy oryndaudy, QDT men "Kóshe partiyasyn" "ekstremistik úiym" dep tanyghan sot sheshimin joidy, Qazaqstannyng syrtqy qaryzy turaly esep berudi talap etedi.

Belsendilerding ashtyq aksiyasyna Qazaqstan biyligi tarapynan әzirge eshkim pikir bildirmedi. Ashtyq jariyalaghandar Qazaqstandaghy adam qúqyqtary jónindegi uәkil Elivira Azimovny shaqyrghan. Azattyq tilshisi ombudsmennen belsendiler talaby turaly pikirin súramaq bolghan edi, biraq ol uaqyty joqtyghyn aityp, saualdy jazbasha týrde joldaudy súrady.

- Qazaqstan soty "Qazaqstannyng demokratiyalyq tandauy" (QDT) men "Kóshe partiyasy" qozghalystaryn 2018 jәne 2020 jyldary "ekstremistik úiym" dep tanyp, qyzmetine tyiym salghan. Qazaqstan bas prokuraturasynyng pikirinshe, eki qozghalys – bir úiym. Biraq qozghalys jaqtastary múny joqqa shygharady. Atalghan eki úiymgha shyqqan sot sheshimderi jariyalanbady. Belsendiler sot sheshimderin apellyasiyagha beruge talpynghanmen nәtiyje bolmady. Al Europarlament eki úiymdy "beybit oppozisiyalyq qozghalys" dep ataghan.

- Europarlament deputattary Qazaqstandaghy adam qúqyghy jayly biyl qabyldaghan qararynda Núr-Súltandy "ekstremizmge qarsy zandardy" qozghalys jaqtastaryna qarsy qoldandy dep aiyptaghan. Sayasy kózqarasyna baylanysty qudalanghan belsendilerdi bosatugha ýndegen. Qúqyq qorghaushylardyng aituynsha, qarar qabyldalghaly birneshe ay ótse de, Núr-Súltan búl baghyt boyynsha birde-bir qadam jasamaghan. Esesine osy úiymdargha qatysty qylmystyq jauapkershilikke tartylghandar qatary kóbeyip keledi. Olardyng naqty sany belgisiz. Keybir qúqyq qorghaushylar songhy birneshe jylda 300-ge tarta adamnyng sottalghanyn aitady.

- QDT-nyng negizin qalaushy – búrynghy bankiyr, oppozisiyalyq sayasatker Múhtar Áblyazov 2020 jyly Fransiyadan sayasy baspana alghan.

Abai.kz