Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 2801 0 pikir 13 Qarasha, 2012 saghat 08:52

Enbek kóshi-qony: eleng etkizer mәsele

Býginde qazaqstandyq sheshenderding ýlken kóshi Reseyge bet aldy. Keshe Parlamentte Halyqaralyq enbek úiymynyng ókili osynday eleng etkizerlik mәlimetti jariya etti. Qazaqstan kóshbasshysynyng «Jalpygha Ortaq Enbek Qoghamyna qaray 20 qadam» baghdarlamalyq maqalasynan keyin, el Ýkimeti, ondaghy әrbir qazaqstandyqty enbekpen qamtu mindetin jýzege asyru ayasynda, enbek migrasiyasyn retteuge de myqtap den qoyypty. Osy orayda keshe Ýkimet Mәjiliste jana túrpatty zannyng túsauyn kesti.


Býginde qazaqstandyq sheshenderding ýlken kóshi Reseyge bet aldy. Keshe Parlamentte Halyqaralyq enbek úiymynyng ókili osynday eleng etkizerlik mәlimetti jariya etti. Qazaqstan kóshbasshysynyng «Jalpygha Ortaq Enbek Qoghamyna qaray 20 qadam» baghdarlamalyq maqalasynan keyin, el Ýkimeti, ondaghy әrbir qazaqstandyqty enbekpen qamtu mindetin jýzege asyru ayasynda, enbek migrasiyasyn retteuge de myqtap den qoyypty. Osy orayda keshe Ýkimet Mәjiliste jana túrpatty zannyng túsauyn kesti.


«Qazaqstannyng keybir zannamalyq aktilerine enbek kóshi-qony mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» atty jana zang jo­ba­nyng tanystyrylymyna halyqara­lyq sarapshylar da shaqyrylypty.
Búl rette Halyqaralyq enbek úiy­mynyng sarapshysy Sergey Bresto­viskiy kórshi Reseyding osy ýderisti qalay rettep jatqandyghyn bayan­dap, RF-ning enbek patentin engizu boyynsha tәjiriybesin tanystyrdy. Onyng aituynsha, soltýstik kórshi­miz ózinde zandy týrde júmys istegisi keletin enbek migranttaryna endigi 1 million 250 myng patent beripti. «Óz balasynyng sheteldik kýtushi­si­nin, ýy júmyskerlerining zandastyry­luyn qalaytyn reseylikter de olar­dyng patent aluyna yqpal etude» deydi HEÚ sarapshysy.
Resey Federasiyasyna enbek miyg­ranttaryn jetkizushi elderding kóshin Ózbekstan men Ukraina bastap túr eken. Qazaqstannan kórshisine ba­ryp, jaldanyp, júmys isteytinder sany kóp emestigi mәlimdeldi.
Tek RF-ge kóship alghan búrynghy «otandastarymyzdyn» Qazaqstanda qalghan tuystaryn júmysqa tartatyn tәjiriybe keng qanat jangda. Osy orayda birqatar reseylik aqparat qúraldary osylay tuysynyng shaqyruymen senip, baryp, qúl­dyqqa týsip qalghan qazaqstandyqtar turaly jarysa jazdy. Soltýstik kórshimizge tek slavyan tektiler ghana qonys audaryp jatqan joq.
- Qazir sheshenderding óte ýlken aghyny Qazaqstannan qaytuda,-dedi Sergey Brestoviskiy. - Olar ýshin qanshama qújat jinap, kóp kýtip, azamattyq alu kýrdeli, onyng or­nyna olargha enbek patentin ala salyp, Reseyde erkin jýre beru anaghúrlym onay, - degen Halyqaralyq enbek úiymy­nyng ókili eger Qazaqstanda da osynday patent engizilse, ke­limsekterge sony alugha jәrdemdesetin «órkeniyetti deldal­dar institutyn» qalyptastyrudy úsyndy.
Al múnday patent elimizde ómirge joldama alatyngha úqsaydy. Búl bir jaghynan memleket ýshin tiyimdi: zandy týrde júmys isteuge enbek patentin alghan migrant Qazaqstan qazynasyna ay sayyn 3 myng 400 tengeden astam alym tólep túrmaq. Ishki ister ministrining orynbasary Q.Tynybekovting aituynsha, osy zang jobasyna sәikes, «tirkeu turaly belgi­sining (otmetka) negizinde kóshi-qon jónindegi uәkiletti organ­dardyng aumaqtyq bólimsheleri oghan jeke túlghalarda enbek qyzmetin jýzege asyrugha arnalghan rúqsatty 1 aidan 3 aigha deyingi merzimge rәsimdeydi. Osy qújatty rәsimdegeni ýshin enbek qyzmeti jýzege asyrylatyn әr ay ýshin 2 AEK mól­sherinde memlekettik baj alynady». Qayrat Tynybekov osynyng arqasynda el budjetine migranttardan 4-6 miyl­liard tengege deyin salyq týsedi degen boljamdaryn mәlim etti.
Búl basqa jaghynan kelimsekting ózine qajet. Óitkeni Qazaqstan aumaghynda júmys isteuge zansyz kelgender qúl­dyqqa týsip qalyp jatady. Sosyn keybir bayshykeshter keng sarayday kottedjin, basqa da nysanyn kelimsekterge salghy­zyp alyp, biraq aqyry aqysyn tólemey, qúzyrly organgha habarlap, ústap beretin jaghdaylar da kezdesedi. «Eger miy­grant kóshi-qon zannamasyn búzghan kez kelgen jaghdayda, ol birden elden alastatylady jәne sonymen qatar oghan Qa­zaqstangha 5 jyl boyy keluge tyiym salatyn sanksiya qoyy­lady» dep týsindirdi IIM basshysynyng orynbasary Q.Tyny­bekov. Al eger rúqsaty bolsa, ony eshkim elden qua al­­maydy.
Óz sózinde IIM basshylyghynyng ókili 2006 jyly Qa­zaqstanda enbek migranttaryn zandastyrugha baghyttalghan bir rettik raqymshylyq sharasy jýrgizilgendigin eske saldy. Sonda, 2006 jyldyng 1 tamyzy men 31 jeltoqsany araly­ghynda 164 mynnan astam sheteldik «júmys qoly» zandasty­rylypty. Biraq bir aiyrmashylyghy, onda zandy túlghalar, yaghny qazaqstandyq kompaniya-kәsiporyndar ózderinde zan­syz júmys isteytin jatjúrttyq azamattardy «kólenkeden» «kýngeyge» shygharghan. Alayda jeke túlghalardyn, yaghny qa­zaqstandyqtardyng qolynda júmys isteytinder búdan tys qalypty.
Jana zang jobasyna týsindirmede «býginde Qazaqstanda jeke adamdarda qyzmet jasaytyn (qúrylys jәne jóndeu júmystaryn jýzege asyratyn, bala kýtetin, ýy sharuashy­lyghyn atqaratyn) sheteldikterdi, TMD azamattaryn migra­siyalyq baqylau mәselesi rettelmegendigi» atap kórsetiledi. «Zannamada Qazaqstan azamaty bolyp tabylatyn jeke túlghalargha sheteldik júmys kýshin tartugha rúqsat beru qa­rastyrylmaghan, - deydi Mәjilistegi osy jana zang boyynsha júmys tobynyng jetekshisi Oliga Kikolenko, - nәtiyje­sin­de múnday qyzmet zansyz jýzege asyrylady». IIM dereginshe, jeke adamdar qolynda júmys isteuge, solardyng shaqyruymen kelgen sheteldikter ishki ister organdarynda tirkelu kezinde kelu maqsatyn «júmys isteu» dep kórsetpeydi, «turistpin» deydi, «el kóremin» dep syrghytady. Búghan qosa, jalghan me­kenjay jazady eken de, «is jýzinde onda túrmaydy» eken. Qalay bolghanda da, qazaqstandyq azamattardyng jatjúrttyq júmys qoldaryn jaldau auqymy artyp barady. Býginde kóp­tegen dәuletti adamdar, biyik lauazymdy sheneunikter ýy kýtushisin - Filippinnen, aspazdy - Ózbekstannan ne so­nau Italiyadan alghyzudy mәrtebe sanaydy. Eger osynyng bәrin zandastyrmasa, zansyz júmys kýshi baqylaudan shy­ghyp, últtyq qauipsizdikke núqsan kelui mýmkin. Osyghan bay­lanysty el Ýkimeti últtyq zannamagha ózgerister úsynyp otyr. Jana zang jobasyn Ishki ister ministrligi jazypty. Oghan sәikes, sheteldik júmysshylargha «Qazaqstanda jeke túlghagha enbek qyzmetin jýzege asyrugha rúqsat» beriletin boldy. Ony alghysy keletin kelimsek «kelu maqsatyn» «en­bek qyzmetin jýzege asyru» dep naq, ashyq jazugha mindetti. Aytqanday, jatjúrttyq júmyskerding búl rúqsatynyng merzimi onyng jeke túlghamen jasaghan kelisimsharty negizinde ary qaray 3 aigha birneshe ret úzartyluy mýmkin.

"Abay-aqparat"

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1482
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3254
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5485