Júma, 22 Qarasha 2024
Janalyqtar 3472 0 pikir 3 Qantar, 2013 saghat 14:25

Ábdirashit Bәkirúly Qiyamettik jaghdaydyng negizgi sebepterining qysqasha tizimi

Jalpy, men ózimdi dinshil adam qataryna jatqyza almaymyn - «tirlikte adamnyng atqarar sharuasy úshan-teniz, ómirde maqsatyna qol jetkiz, úrpaghyna ónege bolatynday iz qaldyr» deytin qarapayym qisynnyng adamymyn. Degenmen, ótken joly maghan búryn tanys emes poshtadan bir hat keldi. Oqysam diny maghynada eken. Ony týgel aityp jatu qajet emes shyghar, biraq, tómendegi mәsele qyzyghushylyq tughyzdy. Onda «din ghalymdary qiyamettik jaghdaydyng negizgi sebepterining qysqasha tizimin jasaghan» delingen eken...

Dinge, әsirese qazirgi kezde, syny kózqaras bar kezde, atalghan faktorlar oy salatyn dýniyeler bolghandyqtan, oqyrman nazaryna úsynudy jón kórdim. Áriyne, keybir pikirler tym úshqary, keybiri - jaydaq-jadaghay, endi biri - zarzaman saryndy boluy da mýmkin. Ol  kimning qalay qabyldauyna baylanysty. Biraq múndaghy  ózindik «zamana tendesiyasyn dóp basu kózqarasyn» bilip qoi bizge artyq bolmas dep sanadym.

Ábdirashit Bәkirúly

«Abai.kz»

 

1.«Ishimdik kóp ishiledi.

2.Zeket berilmeydi.

3.Jihad (nәpsimen kýres) jasalmaydy.

4.Jastar pasyq bolady.

Jalpy, men ózimdi dinshil adam qataryna jatqyza almaymyn - «tirlikte adamnyng atqarar sharuasy úshan-teniz, ómirde maqsatyna qol jetkiz, úrpaghyna ónege bolatynday iz qaldyr» deytin qarapayym qisynnyng adamymyn. Degenmen, ótken joly maghan búryn tanys emes poshtadan bir hat keldi. Oqysam diny maghynada eken. Ony týgel aityp jatu qajet emes shyghar, biraq, tómendegi mәsele qyzyghushylyq tughyzdy. Onda «din ghalymdary qiyamettik jaghdaydyng negizgi sebepterining qysqasha tizimin jasaghan» delingen eken...

Dinge, әsirese qazirgi kezde, syny kózqaras bar kezde, atalghan faktorlar oy salatyn dýniyeler bolghandyqtan, oqyrman nazaryna úsynudy jón kórdim. Áriyne, keybir pikirler tym úshqary, keybiri - jaydaq-jadaghay, endi biri - zarzaman saryndy boluy da mýmkin. Ol  kimning qalay qabyldauyna baylanysty. Biraq múndaghy  ózindik «zamana tendesiyasyn dóp basu kózqarasyn» bilip qoi bizge artyq bolmas dep sanadym.

Ábdirashit Bәkirúly

«Abai.kz»

 

1.«Ishimdik kóp ishiledi.

2.Zeket berilmeydi.

3.Jihad (nәpsimen kýres) jasalmaydy.

4.Jastar pasyq bolady.

5.Jaqsylyqqa kedergi jasalady.

6.Erkekter jibek kiyedi.

7.Kórshilik qarym-qatynas nasharlaydy.

8.Kýnәgha tartu artady.

9.Muzykalyq aspaptar kóbeyedi.

10.Jansyzdar da (jyn-shaytandar, sherikter) sóileydi.

11.Amanatqa qiyanat jasalady.

12.Barlyq jerde muzykalyq aspaptar oinap túrady.

13.Adam óltiru kóbeyedi.

14.Ósimqorlyq, payyz alu kóbeyedi.

15.Nekesiz balar kóbeyedi.

16.Tómen adamdar ýstem bolady.

17.Keyin kelgender ózderinen búrynghy ghalymdardy bilimsiz nadan dep esepteydi.

18.Ghalym, bilimdi adamdarda iman qalmaydy.

19.Jaqsylyq jasaytyn músylman aqymaq dep sanalady.

20.Islamgha baghynu otty ústaghanmen birdey qiyn bolady.

21.Meshitterde jinalystarda pasyqtardyng dauysy ýstem bolady.

22.Meshitterde qúran әuenmen (óleng týrinde) oqylady.

23.Lauazymdy, el basqarushy pendelerding kesirinen saqtanu ýshin  syy kórsetiledi.

24.Áyeline baghynyp, anasyna qarsy shyghady.

25.Dinge baghynu, jaqsy minezdi bolu úyat is bolyp sanalady.

26.Bir uaqyt keledi, adamdar tek aqshany ghana oilap, tabysynyng haram, halaly turaly oilamaydy.

27.Para syilyq degen atpen beriledi, halyqtyng kózin qorqytu ýshin kýnәsiz adamdardy sottap, óltiredi.

28.Payghambarmyn degen ótirikshiler shyghady.

29.Bir hadis aitylghanda: «Payghambar olay aitpaydy, hadisti tasta, Qúrangha ghana qara» degender shyghady.

30.Kәpirler ýshin kelgen ayattar  músylmandardy jamandau ýshin dәlel retinde qoldanylady.

31.Sýnnet bighat siyaqty «jaman» dep sanalyp, bighat sýnnet dep sanalady. Sýnetke baghynghan adam jalghyz qalady. Bighatqa baghynghan adam kóp kómekshi tabady.

32.Meshitterde mynnan astam adam namaz oqidy, ishterinde bir de bir mýmin bolmaydy.

33.Din ghylymy qalmaydy, din adamdarynyng ornyna әkelingen nadandar bilmestikpen pәtua beredi. Halaldy haram, haramdy halal deydi. Dindi saudanyng (dýnie tabudyn) jeke bas paydasynyng qúraly etedi.

34.Adam dini men dýniyesin tek aqshamen ústay alady.

35.Altyny, kýmisi joq adam ózin erkin sezine almaydy.

36.Qajylyqqa biyleushiler qydyru ýshin, baylar sauda ýshin, kedeyler tilenu ýshin, din qyzmetkerleri ózderin kórsetu ýshin barady.

37.«Anarhiya» (gendirlik sayasat, jýgensizdik) men ólim kóbeyedi.

38.Ár ghasyr aldyndaghy ghasyrdan jaman bolady da osylaysha qiyametke deyin sozyla beredi.  39.Adamdardyng barlyq qayghysy qarny ghana bolady da - ataghy - mal, qúbylasy - әiel, dini - aqsha bolady.

40.Adamdar tazalyqta úqypty bolady, dinde shekten shyghady.

41. Ártýrli attarmen sharaptar shyghady.

42. It asyrau bala emizuden de artyq is bolyp sanalady.

43. Dinge baghynu qolmen ot ústaghanday qiyn is bolady. Zinaqorlyq tarap, halyq búryn estimegen júqpaly aurulargha shaldyghady.

44.Ólsheude, tartuda aila jasamasa - kýn kóris qiyndaydy.

45. Ister mamanyna berilmeydi.

46. Baygha maly ýshin taghzym etiledi.

47.Jezókshelik taralady, nekesiz balalar kóbeyedi.

48. Ýlkenge qúrmet, kishige raqym jasalmaydy.

49. Qasqyrlar qozynyng terisin jamylady.

50. Zilzala, býlik, adam óltiru artady.

51. Bir jynysty nekeler dúrys sanalady.

52. Jamandar dýniyege ýstem bolady.

53.Adamdar joldyng shetinde әielimen qatynasa alady. (Úyatsyzdyq saltqa ainalady.)

54. Janbyrdyng berekesi ketedi.

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1455
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3218
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5270