Juyrda әleumettik jeliler men qazaq tildi keybir búqaralyq aqparat qúraldarynda esim-soyy elge mәshhýr agha jurnalist, sayasatshy «Ermúrat Bapy Mәjiliske barghaly jýr eken» degen әngime tarady.

«Qajygeldinning senimdi serigi Mәjiliske barady: Jana Qazaqstan Bapiyge deputattyq mandatty dayyndap qoydy. Aldaghy parlament saylauynda Mәjilis «mәdiylerden» arylyp, olardyng ornyna Ermúrat Bapy sekildi minezdi azamattar keledi», - dep jazdy «Dalainside» telegram arnasy.

Boljamsózden az-kem ýzindi: «Preziydent saylauyna ýmitkerlerding tikeley efirde ótken tresh-togy kezinde Ermúrat Bapy Toqaevtyng ókiline ótkir saual qoydy. «Qazirgi basshy Nazarbaevtyng qateligin aina-qatesiz qaytalap jýrmey me?..» degen qaupin jetkizdi. Qoshanov múnday saualdyng qoyylaryn  sezgendey, tanymal jurnaliske (DAT-tyng «Bas oqyrmanyna») barynsha ashyq, tolymdy jauap qatty.

Aqordanyng anau-mynau emes, saylau aldy debatta biylikting opponentin sóiletip, oghan saual qoyatyn mýmkindik berui – Jana Qazaqstannyng Bapiyding sanatyndaghy túlghalarmen til tabysqanyn anghartady», - dep jazdy әriptester.

Biz Ermúrat agha Bapiyge habarlastyq. Osy jәne ózge de el ishilik sayasy taqyryptargha qatysty az-kem súhbat jasadyq. Marhabat:

Eldegi patriot azamattardy saylaugha týsuge shaqyrar edim

Ermúrat Bapiy:

–  Ol jurnalistik joramal túrghysynan jazylghan dýnie ghoy. Oghan qatysty oilanyp- tolghanyp otyratyn eshtenesi joq. Preziydenttik saylau ótti. Aldaghy Parlamenttik saylaugha degen eshqanday dayyndyqtyng belgisi kórinbeydi. Mausym aiynda bolady dep jatyr, biraq, ol naqty emes. Saylaudyng oiyn erejesi әli aiqyndalmady. Saylau turaly zangha songhy ret engizilgen ózgeristerding ary qaray qalay jýzege asatynyn bilmeymiz. Elde qansha okrug qúrylady, qay jerlerde, kimder týsedi, saylau aldynda týrmedegi azamattyq belsendiler, sayasy tútqyndar bosay ma? Osynday súraqtardyng jauaby shyqpady. Sodan keyin ghana bir sheshim shygharugha bolady.

Eger bir mandatty majoritarlyq saylau jýiesi shynynda iske qosylyp, әdil saylau bolatyn bolsa, Parlamenttik saylaugha týsuge bolady.

Búl jerde saylaugha men týseyin, basqa týssin manyzdy emes, manyzdysy – qoghamda tәuelsiz, balama deputattar toby qúryluy kerek. «Jana Qazaqstandy» qúrudyng alghysharttarynyng biri – osy. Parlamentte tek biylikting yqpalymen ótken nemese biylikting partiyalarynan shyqqan deputattar otyrmauy kerek.

Mysaly, 30 okrugtay qúrylsa, sonyng kem degende 20 okrugynan tәuelsiz deputattar saylansa, preziydent Toqaev aityp jýrgen «Jana Qazaqstangha» yqpal etetin kýsh payda bolar edi.

Óitkeni, «Eski Qazaqstannyn» saylau jýiesimen, deputattarymen «Jana Qazaqstan» qúru mýmkin emes. Osy túrghydan kelgende, mening shynynda da armanym bar. Okrugtardan tәuelsiz deputattar saylanyp, Parlamentke baryp, ol jerde halyq deputattarynyng fraksiyasyn qúryp, azamattyq qoghammen, halyqpen, biylikpen, eldegi barlyq sayasy instituttarmen birigip «Jana Qazaqstandy» qúrudyng әreketin jasasa, men qoldaymyn.

Eldegi aty tanymal, qoghamshyl, patriot azamattardy saylaugha týsuge shaqyrar edim. Óz atymnan qoldau kórsetip, olardyng Parlamentke baruyna kómek berer edim.

Eger әdil saylau jýiesi qalyptassa, ýmitkerlik mýmkindikti synap, saylaugha týsip kóruge bolady.

Parlamentke bara sap, jagha jyrtysudyng qajeti joq. Jagha júlysyp, eregisetin uaqyttan kettik. Ózimning protestik qozghalysta jýrgenime 25 jyl ótti. Biylikpen teketiresip, barrikadanyng eki jaghynda túrghannan eshteneni ózgerte almadyq. Qazir biylikte azdaghan ózgeris bar. Bir jylymyqtyng bastalghanyn moyyndau kerek.

Biraq búl sóz jýzinde qalmauy kerek. Damudyng toqtap, daghdarystyng túraqty dýniyege ainaluynyng sebebi: Elde sayasy ózgeristerding bolmauy.

Bir mandatty saylau: Revanshister óte bay adamdar!

Bizdegi biylikten aiyrylyp qalghan revanshistik «Eski Qazaqstannyn» ókilderi óte bay adamdar. Olar milliardtaryn tólep, saylaugha týsip, halyqtyng dausyn satyp alugha әreket jasasa, bizding kedey-kepshik halyq satyp alugha erip ketui mýmkin. Qogham qazir qayyrshylyq jaghdayda otyr.

Mening oiymsha, Parlament saylauy óte ekonomikalyq qiyn әri tartysty sayasy jaghdayda ótedi dep oilaymyn.

Keyingi 15-20 jylda halyq saylaudyng bәrinen sharshady. Saylaudyng maghynasy ketti. Biraq endi halyqtyng biylikke baryp, ózin-ózi basqaratyn mýmkindigin Parlament arqyly jýzege asyrugha bolady.

Bir mandatty saylau jýiesi qoghamnyng boyyna qan jýgirtip, qyzyghushylyghyn oyatady. Biz qalay bolghanda da, halyqty osynday demokratiyalyq tәrtip jýiesine ýiretuimiz kerek. «Saylaudyng bәri jasandy», «biylikting ssenariyi boyynsha ótetin saylau» dep otyra beruge bolmaydy. Aldaghy saylauda kýresuimiz kerek.

Saylau turaly zandardyng ózgeruine yqpal etip, proseske aralasuymyz kerek. Parlamentke baryp, 30 jyl kóshten qalghan elimizdi әlemdik órkeniyetting songhy vagonyna ilindirip jiberetindey mýmkindikke jetuimiz kerek.

Áserse qazirgidey sayasy jaghdayda soltýstigimizde soghys jýrip, ontýstigimizde islam- radikaldy qozghalystar Ortalyq Aziyagha taqap qalghan kezde, yadrolyq soghystyng qaupi tuyp, әlemdegi geosayasy jaghday shatqayaqtap túrghan kezde óz ishimizde yryldasyp jýruge bolmaydy. Qazir biylik eldikti, tәuelsizdikti, memlekettikti saqtaudy qoghammen birge oilauy kerek.

Biylik halyqtan qoryqpauy kerek!

Eng basty jauapkershilik – biylikte. Biylik halyqtan qoryqpauy kerek. Aramyzda azamattyq ústanymy bar, elge qyzmet etip, jana Qazaqstandy birge qúrugha talpynyp jýrgen atpal azamattar bar. Olardan qorqudyng qajeti joq. Olar eshteneni qiratyp, tónkerip tastamaydy.

Parlamenttik saylaudyng qarsanynda biylik halyqqa degen ózining kózqarasyn qayta qarau kerek. Biz de, protestik qozghalysta jýrgen azamattar, preziydenttik saylaudan keyin ózimizding strategiyalyq kózqarasymyzdy qayta qarauymyz kerek.

Ári qaray ne isteymiz? Osylay eregisip jýremiz be? Álde Parlamentke baryp, Ýkimetke yqpal etu arqyly ózgeristerge múryndyq bolamyz ba?

Mening qazirgi ústanymym osy. Basqa aliternativ joldy kórip túrghan joqpyn.

Biylikke tәuelsiz partiya kerek emes!

Qazir tirkeuge alynyp jatqan partiyalar – biylikting yqpalyndaghy partiyalar. Biylik tәuelsiz partiyalardy naqty jaghdayda tirkeuge almaydy. Biylikting logikasymen qarasaq, mysaly, Janbolat Mamaydyng Demokratiyalyq partiyasyn tirkeuge alatyn bolsa, olar Parlamentting kýshin paylalanyp, endi memlekettik dәrejede qarsylyq qozghalysyn әri qaray jalghastyrady. Biylikte otyrghandargha onyng qajeti qansha? Biylikke tәuelsiz partiya kerek emes. Bizde osylay qaraydy.

Qazirgi jaghdayda basqa konstruktivti ara-qatynasqa kónetin, mәmilemen júmys isteytin partiyalardy tirkeydi. Sondyqtan bizde jaghdaygha biylikting kózimen qarap ýirenuimiz kerek. Olargha erip ketpey, biraq sonyng ishinen ózgeriske aparatyn jol tabuymyz kerek.

Men býkil protestik qozghalystyng atynan aita almaymyn, al óz kózqarasym osynday. Aumaly-tókpeli kezende biylik qoghamgha arqa sýieui kerek. Al halyq últtyq tәuelsizdigin saqtau ýshin biylikke etene jaqyn boluy kerek.

Eki jaq jaghalasyp jýrgende, memlekettigimiz shashylyp qalmau kerek. Eger jan-jaghymyz túraqty, mamyrajay tirlik istep otyrsaq, protestik qozghalystar arqyly әreketke kósher edik.

Sol sebepti, bizding myqty azamattar Parlamentke barugha tyrysuy kerek. Halyqtyng senimine iye, qoghamdaghy kóshbasshylyq mýmkindigi mol jigitter saylaugha týsip, jenip shyghyp, reformagha týrtki bolghany dúrys.

Qazirgi naqty jaghdayda osy eng qolayly jol. Al shyndyghyna kelgende, әriyne, qajetti dauysyn jinaghan, barlyq tirkeu prosedurasynan ótken, zangha qayshy әreketi joq partiyanyng bәri tirkelui kerek. Ol endi zang jýzindegi talap pen mýmkindik.

Jastardyng bәri Parlamentke kirsin degen taghy fantastika

2019 jylghy saylaudan keyin, bizding qoghamgha jana azamattyq-protestik qozghalys keldi. Ol qozghalystyng 80-90 payyzy jastar. Dempartiyadan bastap, Oyan Qazaqstan, tәuelsiz baqylaushylar bar, basqa da boy kórsetip jýrgen qoghamdyq úiymdar bar.

Qazaqstannyng bolashaghyn jasaytyn jastar, әriyne. Biraq sol jastardyng bәri Parlamentke kirip alsyn degen taghy da fantastika. Parlamentke tómennen yqpal etetin qoghamdyq qozghalystar boluy kerek, al onyng kóshin bastaytyn – jastar.

Ótken preziydenttik saylau әzirge biylikting ssenariyimen ótken, eshqanday balamasy joq, tek qana eldegi biylikting status-kvo jaghdayyn saqtap qalugha arnalghan saylau.

Ákejan Qajygeldindi әrdayym qoldaymyn!

Men Ákejan Qajygeldinning kezinde inisi bolyp, bertinde sayasy әriptesi bolyp jýrgenime 30 jylgha juyq uaqyt boldy. Ákejan Qajygeldindi sayasy erik-jigeri myqty, qoghamdy damytugha qatysty biliktiligi, degdarlyghy jetkilikti, sayasy – ekonomikalyq qajyr-qayraty mol azamat dep baghalaymyn. Men ol kisini әrdayym qoldaymyn.

Qazir ol songhy 10 jyldyng kóleminde Qazaqstannan úrlanghan sheteldegi qarjyny izdestiru prosesimen etena ainalysyp jýr. Biylik Qajygeldin bastaghan toptyng Qazaqstangha úrlanghan kapitaldy qaytaru mәselesine aralasugha dayyn ekenin de biledi.

Biraq biylikting óz erkimen, ózderining kýsh-qabiletimen úrlanghan qarjyny qaytarugha mýmkindigi bar azamattardy әli kýnge deyin óz bauyryna tartpay jýrgenine tanghalam.

Ákejan aghany sayasatker, ekonomist, azamat retinde syilaymyn. Sol kisiden ýlgi alyp, oppozisiyagha kelgenmin. Ol kisi 1997 jyly premier-ministrlikten ketkende, mende komandasymen birge kettim.

Ol kezde ýlken qyzmette bolghan joqpyn, ministrding kabiynetinde qatardaghy qyzmetkerding biri boldym. Mende sol kabiynette qalyp qoyatyn mýmkindikter boldy. Biraq, mening Qajygeldinning kýsh-jigerine degen senimim әldeqayda kýshti boldy. Biraq, bizding protestik qozghalysymyz 25 jylgha sozylatynyn bilgen joqpyn.

Ol kezde 2-3 jyldyng ishinde ózgerister bolady degen senimmen jýrdik. Sol senimimiz shiyrek ghasyrgha sozyldy. Eger osylay yryn-jyrynmen jýre beretin bolsaq, qoghamnyng óz ishinde auyzbirshilik bolmasa, taghy da 25 jyldy ótkizemiz.

Yryn-jyrynnyng belgisi keshegi preziydenttik saylau boldy ghoy. Azamattyq qoghamnan birde-bir kandidat úsyna almadyq. Mәmilege kele almadyq. Osy tónirekke burjuaziyany, kәsipkerlerdi tarta almadyq. Biylik pen qoghamnyng arasynda dialog ornatu ýshin, ekeui bir-birine qadam jasauy kerek qoy.

Birinshi qadamdy mýmkindigi kóp biylik jasauy kerek. Odan keyin qoghamdaghy betke ústar sayasy mýmkindigi bar azamattardan qúrylghan dialog ýsteli bolu kerek. Eki jaq ta mәmilemen júmys isteytin bolsa, biz shynynda da «Jana Qazaqstan» qúramyz. Biylik qazirgidey qoghamdaghy azamattardy jau sanap, Janbolattardy týrmege jauyp, Reseyding okkupasiyalyq sayasatyna qarsy shyqqan azamattardy qamay beretin bolsa, eshqashan demokratiyaly el bolmaymyz.

Súhbattasqan Ayjan Temirhan

Abai.kz