«Batys aitqan qaruyn nege tez jetkizbeydi», «Qaru berdik deydi, qayda sol qarulary», «Beretin bolsa tez-tez bermey me», «Auyzben qaru beremiz dep aityp, bermey jýr ghoy» degen pikirler kóp. Ádette múnday pikirler Resey Ukrainagha zymyran soqqysyn jasaghanda nemese qanday da bir baghytta shabuylgha shyqqanda aitylady. «Batystyng qaruy kelemin degenshe, Ukraina qyrylyp bitetin boldy» degen replikamen jalghasyn tauyp jatady.

Sonymen osy uaqytqa deyin Ukrainagha qansha kómek kórsetildi? Bloomberg berilgen qarular sanyn shamamen bylay dep kórsetedi:

410 tank berilipti, onyng barlyghy derlik kenestik jәne reseylik tankter. Olardy kóbine Polisha, Chehiya, Sloveniya bergen. Ózge de elder bar.

300 dana brondy tehnika bar, onyng ishinde 250 BMP. Basym kópshiligi kenestik tipter.

1100 dana jenil brondy tehnika. Onyng ishinde 300 dana M113 men 250 dana M117 bar. Qalghany ózge tipter.

Jayau әskerge arnalghan jenil brondy әskery kólikter sany 1540 dana, onyng ishinde 1250 dana HMMWV bar.

300 sýiretilmeli gaubisa berilgen. Onyng ishinde 210 dana 155-mmtrlik M777 pen 72 dana 105-mmtrlik zenbirekter bar.

400 dana ózi jýretin artilleriyalyq qondyrghylar bar (SAU).

38 dana HIMARS pen 40 dana 122-mmtrlik zymyran keshenin de úmytpanyz.

18 dana Su-25, 31 dana tikúshaq berilgen. Barlyghy kenestik qarular. Soghys bastalghaly Ukraina 30 dana Bayraktar men birneshe jýz barlaushy jәne kamikadze drony sanalatyn Switchblade alghan.

37 dana nemis qaru óndirisining maqtanyshy sanalatyn Gepard zenittik tehnikasyn alghan.

NASAMS-tar kelip jetti. Endi jaqyn aralyqta Patriot kelmekshi.

Búl kesek-kesek etip aitatyn qaru týrleri ghoy. Búdan bólek myndaghan Djaveliyn, Stinger, jýzdegen myng granata men san týrli atys qaruy, milliondaghan oq pen milliondaghan snaryadty qosynyz. Búnyng barly kómek emes pe? Kómek!

Osyny bile otyra, kóre otyra «Batys qarudy tek auyzsha berude» dep aitu bilmestik bolar. Al endi «nege tez bermeydige» keleyik.

Birinshiden, qaru ol qorghanys salasy. Al qorghanys ol memleketting ómir sýruining basty kepili. Qoymandaghy qarudy alyp, ekinshi elge jetkizu sәtinde sen bos qalghan qoymandy nemen toltyrudy oilastyryp qoiyng kerek. Sondyqtan Batys elderi Ukrainagha qaru beretinin jariyalaudan keyin, birneshe manyzdy, tez arada sheshimin tabuy tiyis mәselelermen zyr jýgirip jýredi. Ol ózine qajetti jana qarudy kimnen satyp alady, Ukrainagha beretin qarudy modernizasiyalau syndy mәseleler. Búl birshama uaqytty alatyn dýniye.

Ekinshiden, Ukraina soghysy óte qarqyndy, intensivti. Kýndelikti úrysta oq-dәri óte kóp qoldanylyp jatyr jәne búl Batys qoymalaryndaghy snaryad, zymyran qoryn tauysugha jaqyn qaldy. Sondyqtan qarudy jetkizgen sәtte de búl mәseleni eskeredi. Zymyransyz HIMARS ol qúr temir, snaryadsyz artilleriya qúr tersek. Ýiip-tógip qaru berse de, ony tolyq oq-dәrimen qamtamasyz ete ala ma? Búl jaghyn sarapshylar eskeredi. Qazir búl mәseleni sheshu ýshin oq-dәri shygharudy eselep arttyru júmystary qolgha alynuda. Búl mәsele sheshilse, onda beretin qaru sanyn da arttyrugha bolady.

Ýshinshiden, qaru beru bir bólek, ony iygeru bir bólek. Mysaly Batystyq úshaqtardy kemi bir jyl ýirenu kerek, key PVO týrleri de dәl solay. Sondyqtan berilgen qaru birden úrys dalasyna jetkizilmey, aldymen ony atyp ýirenu ýshin ukrain sarbazdary oqytylady. Kenestik qarumen ýirengen әsker Batystyq tehnologiyany iygerui kerek. Oghan da uaqyt kerek.

Tórtinshiden, Batys bergen qarudy jóndeu bar, ony baptau bar degendey. Úrys óte qarqyndy bolghandyqtan kóbine artilleriya únghysy isten shyghyp jatady. Ony Ukrainada emes, kóp jaghdayda Baltyq elderinde jóndeydi. Búl da eskeretin dýniye.

Qoryta aitqanda qaru berilip jatyr. IYә, búdan da kóp bolghany jaqsy edi. Dey-túra osy da jaman emes...

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz