AQSh astanasy Vashiyntonda Qazaqstannyng tәuelsizdigin eng alghashqy bolyp tanyghan alystaghy bauyrymyz Týrkiyyadaghy zilzaladan qúrban bolghandardy aza tútyp eske alu jiyny ótti. Álemning óner júldyzdary - amerikandyq Djey Park, koreyalyq Sivon Choy, italiyalyq sportshy Miykele Morone, belgili qayratkerler, shetel kәsipkerleri kómek kórsetip jatyr. Amerikanyng bir ghana STK kompaniyasy 10 million dollar bólgen. Tayvani liyderi Say Ing Ven bir ailyq jalaqysyn Týrkiyyagha kómek qoryna audarghan. Jalpy Tayvanida ashylghan qorgha bir kýnde 10 million jana Tayvani dollary (NT 10000000) týsken. Búl 6 million týrik lirasyna ten.

Búl qasiret sayasy sahnadaghy bitispes jaulardy da tabystyryp, dәneker bolghan siyaqty. Kómek qolyn sozyp Týrkiyagha kelgenderding arasynda Armeniya men Grekiya da, býgingi geosayasy baqtalasy Iran da bar.

Týrik gazetterining jazuynsha, Grekiyanyng basty ERT telearnasy ózining tanghy habarlaryn týrik әnimen bastasa, «Katiymerini» siyaqty kóptaralymdy grek gazetteri «Bәrimiz birgemiz!» degen joldarmen shyqqan. Dýniyening tórt búryshynan aghylyp kelip jatqan kómek legi tolastar emes. Biraq zilzaladan kelgen zardap orasan. Týrik basylymdaryn tolqymay, kózge jas almay oqu mýmkin emes. Osy joldardy jazyp otyrghanda «Milliyet» gazeti Rejep Tayyp Erdoghannyng jer silkinisinen qaza bolghandar sany 17 adamnan asqanyn habarlap jazypty. Qútqarushylar ýiindi astynda 80 saghattan astam jatyp qalghan adamdy da tiri kýiinde shygharyp alghan. Bir ghana Polishadan kelgen top keshegi kýnge deyin 14 adamdy qútqaryp qalghan.

«Altaydyng altyn kýni erkeletip,

Kelgende jolbarys bop jana er jetip,

Aq teniz, Qara teniz ar jaghyna

Bauyrym, meni tastap qaldyng ketip!» dep, jalyn-aqyn Maghjan saghynyshpen jyrlaghan, ejelgi zamanda Altaydyng bauyrynda, aqyn aitatynday «tebisip bir tósekte jatqan» týrik bauyrlarymyzdyng qayghysyna ortaqtasyp, kómek kórsetip jatqan qazaq azamattary, kәsipkerler joq dep aita almaymyn. Soltýstik Qazaqstan oblystyq Qazaqstan halqy Assambleyasynyng týrik etnomәdeny ortalyghynda  Yakub deytin jigit jyly kiyimder, qajetti zattar jinap jatyr. Qazir baspanasyz qalghandargha eng qajettisi jyly kiyim emes pe? Aqshany da sol Yakub kórsetken esepshotqa audarghan dúrys dep oilaymyn.

Keshe tanerteng Týrkiyagha kómek qarjy audaru jóninde qyzyljarlyq jurnalist Ómir Esqaly inimiz bastama kótergen. Biraq qarjyny qalay, qayda audaru kerektigin basynda bilmedik. Internette bireu esepshot derekterin kórsetipti, biraq ondayda senu qiyn. Qazir ne kóp, alayaq kóp. Al týrik mәdeny ortalyghy qansha aitqanmen senimdi baylanys qoy. Elimizding kez kelgen oblys ortalyghynda osynday úiym bar dep oilaymyn. Jalpy Týrkiyagha kómek aldaghy ailarda da óte qajet bolady. Búl júmysty ortalyqtandyryp, bir izge salu kerek.

Dýnie elderi últyna, dinine, sayasy ústanymyna qaramastan bauyrlas, qandas elge jәrdem etip jatqanda oiyn-sauyq, toy-tomalaq degendi tym bolmasa birer kýnge qoya túryp, zilzala qúrbandarynyng aruaghyna qúrmet kórsetkenimiz dúrys emes pe? Ázirge radiodan da, teledidardan manyraghan-anyraghan әn, qysyr sóz, myljyng әngime, daraqy kýlki ghana.

Marat Ermúqanov  

Abai.kz