Saylau: Partiyalar ne istep jatyr?
Saylaudyng ýgit-nasihat nauqany yzu-qyzu jýrip jatyr. Kóshedegi bannerlerden bastap, әleumettik jelilerde jariyalanghan materialdardy kórip-oqyp jýrmiz.
Búghan deyin boljaghanymyzday, osy jolghy deputattar saylauynyng kórkin qyzdyratyn birmandatty okrugter boyynsha týsip jatqan kandidattar bolatyn sekildi. Óitkeni әleumettik jelilerdegi belsendiligi óte joghary. Búl, әriyne, quantarlyq jaghday. Bәseke bar jerde sapa da bolatyny belgili.
Al partiyalar qalay júmys jýrgizip jatyr?
Parlamentting basym bóligin partiyalyq tizimmen úsynylghan kandidattar qúraydy. 98 orynnyng 70 payyzyn partiyalar ózara bóliske salady.
Biylik basynda bolghan, dominant basymdyqqa ie bolyp kelgen – «Amanat»: Qazir kóshelerde bannerler ilu, arnayy broshura taratumen ainalysyp, әleumettik jeliler: TikTok, Facebook, Instagram paraqshalarynda ýgit-nasihat júmystaryn myqtap qolgha alghan.
«Amanat» partiyasy, әdetinshe, saylaualdy ýgit-nasihat júmystaryn elimizding aimaqtarynan bastady. Partiyanyng senimdi ókilderi birneshe topqa bólindi. Bir toby – Týrkistangha, bir toby – Astana men onyng jaqyn aimaqtaryna attandy, endi basqa bir toby auyl-auyldy aralap jýr. «Amanattyn» frontmenderi: Rinat Zayytov, Ashat Aymaghambetov, Erlan Sairov, Elnúr Beysenbaev, Esen Eleuken, Nartay Aralbayúly, Maqsat Tolyqbay.
«Aq jol» partiyasynyng osyghan deyingi túraqty auditoriyasy bar ekenin aitqan bolatynbyz. Partiyagha ótken saylauda 1 mlnnan astam adam dauys beripti. Potensialdy auditoriyasyna shaghyn jәne orta biznes ókilderi kiredi. Qazir «Aq joldyn» da әleumettik jelide belsendilik tanytyp, partiyanyng senimdi ókilderi men ýgit-nasihat shtaby belsendi júmys istep jatqanyn kórip otyrmyz. TikTok, Facebook, Instagram jelilerinde «Aq joldyn» astanalyq shtaby ghana emes, býkil ónirler boyynsha shtabtary jýieli týrde iske kirisken. Ayta keteyik, «Aq jol» ózining saylaualdy ýgit-nasihatyn qasiyetti Úlytau tórindegi Joshy hannyng kesenesine taghzym etuden bastaghan. Búl da bir ózgelerden erekshelengen qadam boldy. Partiyanyng negizgi frontmenderi: Azat Peruashev, Qazybek Isa, Berik Dýisenbinov, Daniya Espaeva, al maslihatqa týsip jatqan ýmitkerlerding arasynda da qaqaghan ayazda jylusyz qalghan Ekibastúzgha baryp, halyqpen kezdesu ótkizip jýrgen Fuat Satybaev, tereng qaltaly kәsipker Dulat Tastekeyler...
Atalghan eki partiyadan keyin ýshinshi bolyp kele jatqan janadan qúrylghan jas partiya – «Respublika» partiyasy. Partiyada media túlghalar óte kóp. Partiyanyng Mәjiliske bәs tigip otyrghany da osy media túlghalardyng tanymaldyghy bolsa kerek. Qazir «Respublika» partiyasy arnayy avtobus dayarlap, ónirlerdi aralaugha kirisip ketti, әri әleumettik jelilerde belsendiligi joghary.
«Auyl» partiyasy da saylaualdy ýgit-nasihat júmysyn qyzu bastap ketkenderding qatarynda. Olardyng qala kóshelerine ilingen bannerleri, әleumettik jelilerge jariyalap jatqan materialdary aldynghy ýshtikpen salystyrghanda azdau. Degenmen «Baytaq», JSDP, QHP (Kommunistik partiya) salystyra qarasaq, belsendigi joghary deuge bolady. Partiyanyng frontmenderi byltyr preziydent saylauyna týsken atyshuly Jiguly Dayrabaev, Qaraqat Ábden, Tóleutay Raqymbekov pen Dәuletkerey Kәpúly bolyp túr.
«Baytaq» jasyldar partiyasy da әleumettik jelilerdi qoldanugha tyrysyp jatyr, degenmen aldynghy tórttikpen salystyrghanda belsendiligi tómen.
Jelidegi belsendigi tipti, bayqalmaytyn partiyalar oppazisiyalyq JSDP partiyasy men Qazaqstan Halyq partiyasy (Kommunistik partiya).
Jogharyda aitylghan partiyalardyng ishinde eng negativti atqa ie bolghan – Qazaqstan Halyq partiyasy ekenin aita ketuimiz kerek. Óitkeni partiya tóraghasy Ermúhambet Ertisbaevtyng әleumettik jelide Reseylik propagandalyq arnalargha bergen súhbattary jii jaryqqa shyghyp jatyr. Búl әleumettik jeli qoldanushylarynyng partiyagha teris pikirin qalyptastyruda. Ázirge partiyalardyng saylaulady ýgit-nasihat júmystary osylay jýrip jatyr.
Abai.kz