- Fazylbek, Abay.kz saytynda jariyalanghan hatyndy bey-jay qabyldau mýmkin bolmady. Jaqynda ghana Elbasymyz Astana qalalyq әkimdigining júmystaryna biraz syn aitty. Búl jayttyng sizding mәselenizge de qatysy bar bolar?

- Aldymen Abay.kz saytynyng bedeline toqtala ketkendi jón kórip otyrmyn. Sebebi, hatymdy aldymen Abay.kz jariyalap, biraz qoghamdyq pikir tudyryp, joghary jaqqa qozghau salghanyna kuә boldym. Preziydentting ainalasyndaghy qyzmetkerler men yqpaldy toptar Abay.kz saytyn baqylap otyratynyna kóz jetkizdim. Memlekettik mekemelerding shekten shyqqan әdiletsizdigi men soraqylyqtaryn dәleldeytin qújattardy Elbasynyng nazaryna jetkizushi qúziretti organdargha hat jazghan son, Elbasynyng astanadaghy túrghyn ýy mәselesine aralasuyna tikeley týrtki bolmasa da sebepker boldy dep oilaymyn. Sebebi mening basymdaghy jaghday shaghyn toptyng ghana emes, úshyn ústap tartqylay berseniz, birqansha memlekettik mekemeler men kommersiyalyq úiymdardyng qaptaghan bylyqtaryn ashyp, dýiim bir elding mәselesine ainalatyny belgili. Búl jerde qúqyn qorghaudy bilmeytin, týrli aldau men arbaudyng qúrbany bolghany qanshama adamdardyng kóz-jasy men manday teri jatyr.

- Fazylbek, Abay.kz saytynda jariyalanghan hatyndy bey-jay qabyldau mýmkin bolmady. Jaqynda ghana Elbasymyz Astana qalalyq әkimdigining júmystaryna biraz syn aitty. Búl jayttyng sizding mәselenizge de qatysy bar bolar?

- Aldymen Abay.kz saytynyng bedeline toqtala ketkendi jón kórip otyrmyn. Sebebi, hatymdy aldymen Abay.kz jariyalap, biraz qoghamdyq pikir tudyryp, joghary jaqqa qozghau salghanyna kuә boldym. Preziydentting ainalasyndaghy qyzmetkerler men yqpaldy toptar Abay.kz saytyn baqylap otyratynyna kóz jetkizdim. Memlekettik mekemelerding shekten shyqqan әdiletsizdigi men soraqylyqtaryn dәleldeytin qújattardy Elbasynyng nazaryna jetkizushi qúziretti organdargha hat jazghan son, Elbasynyng astanadaghy túrghyn ýy mәselesine aralasuyna tikeley týrtki bolmasa da sebepker boldy dep oilaymyn. Sebebi mening basymdaghy jaghday shaghyn toptyng ghana emes, úshyn ústap tartqylay berseniz, birqansha memlekettik mekemeler men kommersiyalyq úiymdardyng qaptaghan bylyqtaryn ashyp, dýiim bir elding mәselesine ainalatyny belgili. Búl jerde qúqyn qorghaudy bilmeytin, týrli aldau men arbaudyng qúrbany bolghany qanshama adamdardyng kóz-jasy men manday teri jatyr.

- Aq adal aqshagha satyp alghan baspana dauly bolyp jatqandyghy jәne ol daugha astanalyq mekemelerding belsene kiriskenin estip, jaghamyzdy ústadyq. Basyndaghy jaydy bastan-ayaq bayandap berseniz.

- Bir sózben aitqanda, qolma-qol aqshagha satyp alghan pәterimdi Astana әkimdigine qarasty memlekettik mekemeler tartyp alyp jatyr. Al tarqatyp aitar bolsam, 07.09.2009 kýni «Astana Stroyinvest» Korporasiyasy» JShS (búdan әri ASY Korporasiyasy) men «WS-T» JShS-nan № 8/07 shartyna sәikes bir bólmeli pәter satyp alghan edim. Alayda ASY Korporasiyasy 17.11.2009 kýni № 9/6-NS shartyna sәikes Astana qúrylys basqarmasyna astyrtyn satyp jiberipti. Búdan mening esh habarym joq. Keyinnen ASY Korporasiyasy menimen jasasqan shartty búzu ýshin sotqa jýgindi. Nәtiyjesinde Astana qalalyq sotynyng barlyq instansiyalary kelisim shartymdy tolyq kýshinde qaldyryp, qarsy jaqtyng talap aryzyn tolyghymen qanaghattandyrmay tastady. Sottyng barlyq sheshimderi shyghyp bolghannan keyin, zandy pәterimdi beruding ornyna әlgiler sottyng sheshimderine qarsy әreketterin bastady.

Atap aitqanda, 01.11.2011 kýngi sottyng songhy sheshimi - Kassasiyalyq sot alqasynyng qaulysyna qaramastan jәne habary bola otyryp,atalghan pәterdi «Qalalyq jyljymaytyn mýlik» MKK-ning balansyna beru ýshin14.02.2012 kýni «Astana qalasynyng Qarjy basqarmasy» MM-ning № 83 búiryghy shyqqan. 16.03.2012 kýni alys-beris aktisi arqyly atalghan pәter «Qalalyq jyljymaytyn mýlik» MKK-ne berilip, 18.09.2012 kýni búl mekememeninpәterimdi Astana qalasynyng Ádilet departamentine tirkegen. 19.03.2013 kýni maghan«Qalalyq jyljymaytyn mýlik» MKK-nen pәterdi bosatu turaly habarlama keldi. Sottyng qaulylaryn, zandy pәterimning tiyisti barlyq qújattaryn tirkep, habarlamagha narazylyq joldadym.

Artynsha birden Astana qalasy Saryarqa audandyq sotyna jýgindim. Talap aryzym: jogharyda atalghan memlekettik mekemelerding aldynghy sottyng sheshiminen keyingi jasaghan akt, búiryq, sharttarynyng bәrining zansyz ekendigin jәne zansyz dep tanu turaly edi. Talap-aryzdyng kóshirmesin joldap, mәseleni sot arqyly sheshemiz dep hat joldaghanyma qaramastan, taghy da 05.04.2013 kýni «Qalalyq jyljymaytyn mýlik» MKK habarlama joldap, búl pәterding J.IY.Qúsaynova degen azamatshagha pәterdi berip jibergenderin habarlady. Aqylgha esh simaytyny, atalghan memlekettik mekemelerding barlyghynyng sottyng sheshiminen habary bola otyryp, oryndaghysy, moyynsúnghysy kelmeytini.

Pәterdi zandy týrde satyp alsaq, ony әkimshilik tartyp ala beretin bolsa, sottyng sheshimine eshqaysysy pysqyrmaytyn bolsa, onda biz qanday memlekette ómir sýrip jatyrmyz?!. Elbasymyz N.Nazarbaev «Óz kýnindi ózing kór» deydi, al óz kýnimizdi ózimiz kóreyin desek, әkimshilik kýn kórsetpeydi. Sonda qalay? Endi qayda baryp, qalay ómir sýruimiz kerek? Jas otbasy ekenimizdi, júbayymyz ekeuimiz memleketting mýddesi ýshin  shetelde dayyndalghan jas maman sekildi mýmkindikterimizdi, otbasymyzdyng eshqaysysynda jyljymaytyn mýlkimizding joqtyghyn eskermey-aq, mýsirkemey-aq zandy satyp alghan pәterimizge tiymey, mazamyzdy almasa eken!. Aqshamnyng joq kezinde-aq aityp jýretinmin, memleketimizge masyl bolmay, salmaq salmay ózim-aq baspana satyp alamyn dep, endigi kórgenimiz osy bolyp otyr.

- Satqan pәterdi qaytyp alugha qarsy jaq qanday dәiek keltirip otyr? Ol eki jaqtyng kelisimimen bolmasa sot sheshimimen ghana jýzege aspay ma?

- Eger dәiekteri bolsa, aitsa dúrys bolar edi. Ózim de eshteneni týsinbey otyrmyn, olar da bir dәiek aita almay otyr. Alghashynda eki dәiek aitqan: menen keyin satyp alghandyqtaryn, mәseleni sotpen sheship alynyz dep hat joldady. Keyinnen sottyng sheshimin aparyp berdim. Odan keyin kelisim shartymda kórsetilgen mekenjay men qazirgi mekenjaydyng eki basqa ekenin, «Shartynyzda kórsetilgen mekenjay әli salynbaghan» dedi. Artynsha izin suytpay birden, Astana qalasynyng Sәulet jәne qala qúrylysy basqarmasyna súrau salyp, shartymda kórsetilgen mekenjay men qazirgi mekenjaydyng bir ekenin dәleldep jazghan anyqtamasyn aparyp berdim. Odan keyin olardan mýlde ýn shyqpady.Qysqasy barlyq qulyq-súmdyqtarynyng byt-shyty shyqty.

- «ASI» Korporasiyasyturaly ne aitaredin? Búl kompaniyany әlgindey zansyzdyqtargha aralasugha qanday nәrse týrtki bolyp otyr sonda? Búdan sonda úiymdasqan sharuanyng iyisi shyghyp túr ghoy...

- Áriyne6 búl korporasiya turaly qaulaghan qauesetting bary ras. Almaty qalasynda da biraz halyqtyng kóz-jasyn aghysyp, manday ter enbekterin qaghyp ketkendikteri turaly aqparat jetkilikti. Kim ekenin aitpasam da biletin bolarsyzdar, búl kompaniyanyng «bireuge» erip jýrgenin. Arghy jaghy týsinikti shyghar. Qazir barlyq qylmystaryn tizbektep aitpay otyrghan sebebim, әli de bolsa sottan ýmitimdi ýzbey otyrmyn. Osynday sәtte, yaghny menen ilik izdep otyrghan kezde qazirshe osyarasyn ashyq qaldyra túrghandy jón kórip otyrmyn. Negizgi maqsatym, barlyghyn zang aldynda jauapqa tartyp, jazalaryn beru. Qoghamdaghy múnday shekten shyqqan әdiletsizdikterdi joy. Búl mәsele mening qaraqan basymmen shektelmeydi, búl - bizding qoghamnyn, últtyng mәselesi. Osyghan bel sheship kirisip otyrmyn.

- Bizge jetken alyp-qashpa aqparattar boyynsha, Astana qalasynda submerdiger bolghan shaghyn seriktestikterding talayy qúrylysqa tiyesili aqshalaryn ala almay jýrgen kórinedi. Astanada qúrylyspen ainalysqan birneshe biznesmen týrmeden bir-aq shyghypty.

- Múnday qúrylys kompaniyalarynan kóz sýrinedi. Basqasyn qaydam, ózim kórgen tanys birneshe submerdiger kompaniyalardyng tapsyrysty tolyq oryndap, qyzmet aqysyn ala almay qalghandaryn kórip jaghamdy ústadym. Búnyng qyzyq jeri, submerdigerler tapsyrysty oryndap shyqsa da, sotta sony dәleldey almay qarjylarynan qaghyluy. Olargha kómek kórsetkim kelgen, biraq ýlken bir aldaudyng qúryghyna týsip, qújattarynda bir-eki kemshilikteri bolypty. Sondyqtan olar sotta jenildi. Mende osynday ýlken bir aldaudyng qúrbany bola jazdap, biraq Alla jazyp, josparlarynyng tas-talqanyn shygharghan edim. Yaghny aldynghy sot kezinde maghan da onaygha týsken joq. Alghashqy instansiya - audandyq sottyng ózi isimdi 1 jyl qaraghan bolatyn. Qansha jylghy kýresten keyin baryp, әdilettikke zorgha qol jetkizdim. Búl joly da sotta jenip, tiyisti jazalaryn beretinime senimdimin.

- Qalyptasqan jaghdaydyng ushyqqany sonday, qarsy jaq memleketting zannamasyn qalay bolsa, solay búzyp otyrghanyna qaraghanda, olar ne memleketti mensinbeytinder, nemese naghyz jauapsyzdardyng birikken toby sekildi. Qazirgi jaghdayda jogharghy instansiyagha shyqtynyz ba? Olardyn әreketi qanday?

- Memleketting qarjysyn talan-taraj etkeni ýshin aldymen Qarjy polisiyasyna hat jazdym. 1 aidan asty әli jauapjoq. Tiyisti zannamalargha sәikes 1 aigha deyin jauap berui kerek edi. Oryndaushysyna alghashqy habarlasqanymda «Ózim habarlasamyn» dep jolatpaghan-tyn. Endi birazdan beri jap-jas jigit auruhanada jatyr eken. Basqa da biraz memlekettik organdargha hat jazdym. Barlyghy әreketimning zandy ekenin, biraq sot arqyly sheship aluym turaly jauap joldady. Sodan son, sottyng sheshiminen keyingi memlekettik mekemelerding әreketterining zansyz ekenindigin dәleldep sotqa qayta shaghymdandym, qarausyz qaldyrdy. Qalay bolghanda da sottyng syltaularyn joyyp, isti qaratqyzyp, әdil sheshim shyghartu ýshin kýresudemin. 3 jyldan beri әdiletsizdikpen kýresip kele jatyrmyn. Endi shydamnyng da shegi tayap keledi...

- Bәlkim, memleketting qauipsizdik kenesining nazaryn audaru kerek bolar, sebebi, búl jaghday bir adamnyng basyndaghy auqymnan shyghyp, memleketting sayasatyn ondy-soldy ayaqqa basyp, qarjysyn qymqyru sekildi qylyqtar bayqalady ghoy. Jәne de bir emes birneshe úiymdar - ishinde memlekettik departamentter men kommersiyalyq qúrylymdardyng birige qimyldauyna qaraghanda, qylmystyq toptar qala isine qol súghyp otyrghanday әser bar. Jalpy bastan ótken jaghdaygha baylanysty bizding eldegi әleumettik-sayasy jaghday turaly payymynyz da qalyptasqan shyghar, búny qalay baghalaysyz? Satyp alghan pәterge ie bolugha senim bar ma? Qoghamnan qanday reaksiya men qoldau kýter ediniz?

- Áriyne mende úiymdasqan qylmystyq toptardyng izin bayqap otyrmyn. Qazirshe tek zandy joldarmen kýresip, jazalaudy kózdep otyrmyn...

- Jalpy bizding qoghamymyz qatty ruhany qúldyraugha úshyrady. Qarapayym halyq turaly aitpaghanda, elimizding eng bedeldi, maqtanyshy degen sanauly azamattarmen qoghamdaghy mәseleler boyynsha jii jolyghamyn. Alghan әserlerim teris qana emes, qúsqyng keledi, jýreging ainyp ketedi. Búl bir kezdesuden ghana emes, birneshe, kóptegen kezdesulerden keyingi әser. Ár kezdesuler sayyn eldegi shekten shyqqan әdiletsizdikter turaly aitsam, myilaryna kirmeydi. Al synaq retinde, әdeyi jeke mәselesin qozghasam kózi jaynap, mýlde basqa kýige enedi, al «jerinizdi ne pәterinizdi bireu tartyp alayyn dep jatyr eken» desem tipti jarylyp kete me dep qorqam, kózderi qantalap, alaq-júlaq etip «nege, ne ýshin» dep jandary shyghyp kete jazdaydy. Búl jerde elding elitasy, betketútary, ary-abyroyy degen azamattar turaly aityp túrmyn.

Bәrining týbinde ruhany baylyqtyng materialdyq baylyqtyng janynda kók tiyndyq qúny qalmaghan qogham qúruymyzda jatyr. Endi sol ózimiz qazghan orgha ózimiz týse bastadyq. Eng ókinishtisi, osynyng bәri ata-babamyz ansaghan, armandaghan tәuelsizdik kezinde bolghany. Úrpaghymyz «ata-babamyz osynday tәuelsizdik ýshin kýresip, osy ma armandaghany» dep aitady ma dep qorqamyn...

Adamy qúndylyqtar men bolmystyng ornyn hayuany bolmystar men instinkter basty. Yaghni, bir-birin talapjep qoigha dayyn túru, jyrtqyshtyq pighyl, tobyr bolyp ómir sýru instinkti. Aynalasyna 7-8 adam jinap alyp jýru, problema  bolyp qalsa, sol ainalasyndaghy 7-8 adam ghana arpalysatynday tobyrlyq jýie bar. Al, mәsele qoghamdyq ortaq problema bolsa, halyq bolyp, el bolyp aralasu úghymy atymen joq...

Adamdar tek qana kerek kezinde ghana bir-birin izdep, kerek bolghan kezinde ghana aralasatyn jaghdaygha jetti. Bizding elde adamdar óz qajetin óteytin materialdyq qajettilik - tamaq, kiyim siyaqty, adamdargha da qajeti ýshin, qajetin óteu ýshin qaraytyn kózqaras qalyptasty. Shyn mәninde qazir adamdar óz qajetine oray ghana adamdardy kerek etedi, әitpese, ol adamnyng kóz aldynda adamdyq bir qúny joq. Sebebi, qazir adamnyng adamdyq qasiyetteri, ruhany baylyqtarynyng qúny qalmady. Adamnyng qúny aqshasymen ólshenetin boldy. Sondyqtan da el arasynda «aqshang barda adamsyn, aqshang joqta adam emessin» degen tәmsil tarap, ómir zanyna ainalghan.

Sondyqtan eshkimge ókpeleuding reti joq. Mening berer bagham - osy.

Áriyne, satyp alghan pәterime ie bolugha senimim nyq.

Osy problemanyng týbinde qaraqan basymnyng emes, qoghamdaghy әdiletsizdikti jonggha baghyttalghan niyetimde, әreketimde jatyr. Eger de men qara basymnyng kýiin kýittegen bolsam, olardyng qylmystaryna kóz júmyp kelisimge kelip pәterimning mәselesin shesher edim.

Orystildi BAQ arqyly qoghamdyq rezonans tudyrugha mýmkindigim bolyp túrghanda da olargha negizgi ústanymymdy, yaghny qoghamdaghy әdiletsizdikting shekten shyqqandyghyn jәne ózge diaspora ókilderining qazaqtargha kórsetip otyrghan әdiletsizdigin, ezgisin aitqan song júlqynyp kirise bastaghan orystildi jurnalister sap tyiyldy. Olardyng pighyly da belgili boldy, sany men sapasy zor bolsa da, olar demokratiyany jeleu etip, óz kýnkóristerin ghana qylyp jýrgen tobyr eken.

Men tek Alladan ghana jәrdem súraymyn...

- Ángimenizge rahmet. Alla qoldasyn!

Súhbattasqan - Maqan BET

Abai.kz