Atu jazasyn 345 kýn kýtken batyr Myrzaghúl Ábdiqúlov kim?
Ol 1986 jyly Jeltoqsan kóterilisi kezinde, qazaq qyzynyng abyroyyn qorghaymyn dep armatura temirmen qarulanghan arnayy jasaqty óltirip, atu jazasyna kesilip, jalghyz ózi bir adamdyq kamerada 345 kýn ýkimning oryndaluyn kýtken qazaqtyng batyr úly Myrzaghúl Ábdiqúlov bolatyn.
BATYRGhA TAGhYLGhAN AYYPTAR
- Ol Qazaq KSR Qylmystyq kodeksining 60-baby boyynsha últ arazdyghyn qozdyrghany ýshin 3 jylgha;
- 65-bap boyynsha tәrtipsizdikke qatysyp, úiymdastyrghany ýshin 15 jylgha;
- 202-baptyng 3-tarmaghy boyynsha suyq qaru alyp jýrgeni ýshin 1 jylgha;
- 214-bap nashaqor, maskýnem qaltasynan anasha tabyldy degen jala da jabyldy.
- 88- baptyng 1-tarmaghynyng «b» bóligi boyynsha qasaqana adam óltirgeni ýshin – atu jazasyna kesilgen.
Myrzaghúl agha 2 ay boyy jeltoqsan batyry Qayrat Rysqúlbekovpen bir kamerada bolghan kisi.
Týrmede neshe týrli qorlyq pen zorlyq kórse de eshkimge basyn iymegen, saghy synbaghan er.
Sotta prokurorgha "Men últymnyng ary men namysyn, qazaq qyzynyng abyroyyn qorghadym, eger de onday jaghday qaytalansa taghy da óltirer edim" dep jauap bergen batyr.
ATU JAZASYN 345 KÝN KÝTU
Myrzaghúl Ábdiqúlov 1986 jyly 19 jeltoqsan kýni ústalady.
Aghamyz birinshi atu jazasyna kesiledi. Jalghyz ózi bir adamdyq óte tar kamerada 345 kýn boyy ajalyn kýtip otyrady.
Eshkimmen jolyqtyrmaydy, terezesi jogharyda, ishinde tósek-oryn joq. Tannyng atqany, kýnning batqany, qys pa, jaz ba belgisiz. Eshkim búnymen sóilespeydi.
Arasynda tar qapastan alyp shyghady, búl «atu jazasyn býgin oryndaytyn bolar» dep kýtedi. Joq atpaydy, tek psihologiyalyq qysym jasaydy.
Eng sonynda «meni atyndar» dep aiqaylaghan kezderi de bolghan.
Jalghyz adamdyq ólim kamerasynda otyrghanyna 345 kýn bolghanda, Myrzaghúldy taghy da kameradan shygharady. Jalghyz ózin aidap aparyp, juyndyrady, ýstindegi kiyimin auystyrady. Búl kýndegi әdetten ózgeshe bolady.
Myrzaekeng býgin men mynau jaryq dýniyemen qoshtasatyn songhy kýn boldy ghoy dep oilaydy.
Artynda anyrap qalghan anasy «әkeshim qashan keledi», dep shyryldap jylap jýrgen balasy, joldasynyng jolyn tosqan adal jary bәri, bәri Myrzaghúldyng kóz aldynan eles bolyp ótip jatty.
Eng bolmasa, bireuin kórip bauyryna basyp qoshtasqysy keledi. Biraq ol arman ghana...
Myrzekeng býgin eng songhy jaryq dýniyemen qoshtasyp, ishtey kýbirlep imanyn oqidy.
Sart-súrt ashylyp jabylghan birneshe temir esikterden ótedi.
Bir kezde ýlken zalgha alyp keledi. Ýlken stoldyng basynda әskery shendi basshylar. Búl esikting aldynda túrady.
Qaq tórde otyrghan әskery adam ýkimdi oqy bastaydy. Myrzaghúl Ábdiqúlov atu jazasynyng ýkimi bolar dep ishtey dayyn bolyp, ýkimdi qasqiyp kýtip túrady.
Biraq búl kýtkendey ýkim bolmay shyghady. Kenes odaghynyng basshysy A. A. Gromykonyng búiryghymen «atu jazasy 20 jyl» osobyy rejimge auystyryldy» dep túr.
Myrzekenning qúlaghy shuyldap ketedi. Ólim jazasyna kesilgen adamgha taghy da 20 jyl ómir sýru baqyty búiyrdy.
Mýmkin anamdy, balalarymdy, jarymdy kóretin boldym-au degen ýmit oty jarq etkendey boldy.
20 jylgha osobyy rejiym, ol da onay emes.
RESEY TÝRMESI, 20 JYL «OSOBYY REJIYM»
Myrzaghúldy Reseyding sibir týrmesinde etappen alyp ketedi «Osobyy rejimdegiler» Myrzaghúldy jaqsy qarsy alady.
Keshegi atu jazasyn kýtken kýnderding qasynda búl qúdasynyng ýiine qúdalyqqa kelgendey bolady...
Týrme qaydan jaqsy bolsyn, búl týrmede de talay qiyndyqtardy kóredi. Sonda da qazaqtyng qaysar úlynyng saghy synbay shyghady.
Osobyy rejimnen Óskemenge, odan song Zarechnyidyng týrmesinde otyrghan.
Aqyry elimiz tәuelsizdik alghasyn 1993 jyly eng songhy jeltoqsanshy bolyp týrmeden bostandyqqa shyghady.
Myrzaghúl aghamyzdyng janúyasy da kóp qorlyq kóredi.
Myraghúl kórgen azap turaly kino týsirse sózsiz Oskar syilyghyn alatyn bolady.
KÝIIKTEN ÓLGEN ANA MEN QORLYQTAN ShETINEGEN BALA, AZAP KÓRGEN JAR
Myrzaghúl aghamyzdyng joldasy Ábdiqúlova Qazynagýldi KGB kýni-týni tergeuge alady. «Kýieuim araq ishedi, narkoman, maskýnem boldy, meni úratyn edi» dep týsinik beruin talap etedi.
Biraq adal jary qanday qorlyq kórse de, joldasyna satqyndyq jasamaydy.
Sol qorlyqtyng saldarynan, ayazben suyqtan 7 ailyq sәbii shetinep ketedi.
Myrzaghúldyng anasy Súluqas әjemiz kýni-týni balasyn saghynyp, jylaumen ótedi.
Aqyry qayghy men kýiik ishine týsip 77 jasynda 1990 jyly qaytys bolady. Anasy balasynyng aman kelgenin kórmedi, balasy anasyna bir uys topyraq sala almady. Eng ókinishi sol boldy...
TÝRMEDEN KEYINGI TAGhDYR
Týrmeden kelgende de Myrzaghúldy eshkim qarsy alghan joq. Kópke deyin ózining jeltoqsanshy ekenin biylikke dәleldey almay keldi.
Ol kezderde Myrzekene qarapayym júmysqa kiru qiyn boldy.
Myrzaghúl aghamyzdy taghy da, taghdyrdyng eng auyr synaghy kýtip túrady.
Aghamyzdyng janynanda artyq jaqsy kóretin ayauly qyzy Almagýl aq qan auruyna shaldyqty.
Qyzyn emdetuge mýmkindigi bolmady. Biylikten de kómek kórmedi.
Aqyry 2004 jyly 7 qantar kýni 21 jastaghy Almagýl qyzynan aiyryldy. Qyzghaldaq ghúmyr ýzilip týsti. Jer betinde ata men ana ýshin balasynyng óliminen asqan qasiret joq bolar.
Jeltoqsanshy ekenin jeltoqsanshylargha dәleldeu qiyn eken.
Mening 17.12.2021 jyly jazghan maqalamdy halyq qatty qoldady.
Myrzaghúlgha qarsy pikir jazghandar da boldy.
Olardyng aitatyn әngimeleri, oqigha alannyng ortasynda emes, alannyng syrtynda bolghan.
Ol jeltoqsanshy emes, adam óldirgen adam.
Taghy basqa pysh-pysh ósek әngime jazdy.
Eger de búl jәy oqigha bolsa Myrzaghúldy Qazaq KSR Qylmystyq kodeksining 5 babymen sottamas edi.
Jeltoqsan kóterilisinde Myrzaghúl Abdiqúlovtay qiyndyq kórgen, azap shekken adam óte az bolar.
BATYRYN BAGhALAY BILMEGEN HALYQ
Men Myrzaghúl agha turaly QR Preziydentti Qasym- Jomart Toqaevqada, barlyq qúzyrly oryndargha jazdym biraq Myrzekene eshqanday kómek bolmady.
Qayta keybir «jeltoqsanshylar» «arnayy orys jasaghyn óltirgen qylmysker» dep qarsy shyqty.
Sondyqtan da búl joly eshkimge jazghanym joq.
Eng bolmaghanda jastar bilsin, aghamyzdyng erligi tarihta qalsyn dep qaytalap jazyp otyrmyn.
Ózim syilaytyn deputattardy belgiledim, eng bolmaghanda aramyzda osynday azamat bar ekenin bilip jýrsin.
Sizding batyrgha kórsetken kómeginiz bolsyn, eng bolmaghanda maqalany barlyq әleumettik chattargha taratynyzdar!
Biylikke kerek bolmasada halyq batyryn bilip jýrsin!
Al egerde, Myrzaghúl batyr aghagha habarlasamyn, kómektesemin dep jatqan meyrimdi adamdar bolsa
Kaspy gold: +7 701 547 3851 Myrzagul A. Myrzaghúl agha 72 jasta Almatyda túrady.
Jәnibek Qojyq,
Manghystau oblysy, Ondy auyly
15.12.2023 j.
Abai.kz
