Qazaqstan tәuelsiz memleket retindegi tarihyn bastau jolynda kóptegen memlekettermen, halyqaralyq úiymdarmen seriktestik ornatyp, halyqaralyq qarym-qatynastyng yntymaqtastyq jolyn bastaghan bolatyn. Osynday seriktestikterding tizbesinde Qazaqstan men Italiya memleketi arasyndaghy seriktestikting manyzdylyghy men myzghymastyghyn, sapaly jәne eki elge de tiyimdi jobalardyng bolghandyghyn atap ótu kerek. Búl maqalada Italiya men Qazaqstan arasyndaghy strategiyalyq seriktestikting jana tolqynynyng bastaluyna toqtalmas búryn, jalpy eki el arasyndaghy qarym-qatynastyng oryn aluynyng tarihyn aitqym keledi.

Italiya-Qazaqstan seriktestigi, búl Qazaqstan Respublikasy men Italiya Respublikasy arasyndaghy sayasi, mәdeni, ekonomikalyq, basqa da salalardy biriktirgen ekijaqty diplomatiyalyq qatynastardyng jiyntyghy men ýilesimdiligi. Al búl diplomatiyalyq qarym-qatynastar turaly kelisimge 1992 jyly tamyz aiynda qol qoyylghan. Osynday seriktestikting birinshi oryndalghan júmystarynyng biri ol 1992 jyly qazan aiynda Qazaqstanda Italiya Respublikasynyng elshiligining ashyluynan bastaldy. 2005 jyldan bastap búl elshilik elimizding bas qalasy Astanada júmys istep keledi. Al Italiya Respublikasynda Qazaqstan elshiligi tek 1996 jyly ashyldy. 2009 jyly Italiya Respublikasy men Qazaqstan Respublikasy arasynda halyqaralyq strategiyalyq seriktestik turaly Kelisimshart jasaldy.

Eki el arasyndaghy qarym-qatynas pen seriktestikting ornau sәtinen bastap memleketterding eki jaqty damuyna qatysty tiyimdi jobalar jasalyp, odan payda týsken bolatyn. Italiya-Qazaqstan arasyndaghy seriktestikting taghy bir manyzdy bóligi ol sayasy baghyttaghy qarym-qatynas pen dostyqtyng oryn aluynda dep oilaymyn. Búl dostyqtyng kórinisi 2024 jyldyng bastalu sәtinde Qazaqstan Respublikasynyng Italiya memleketine jasaghan is-saparynan kóruge bolady. Búl sapar kezinde Qazaqstannyn memleket basshysy elimizding damuyna qatysty birneshe sharalar jýiesin aytty. Tómende Qazaqstan men Italiya Respublikasy arasyndaghy ekonomikalyq jәne mәdeniy-gumanitarlyq qarym-qatynas, onyng ishinde bilim men ghylym, turizm salasynyng aldaghy uaqyttardaghy damuynyng kórinisteri men halyqqa paydasy turaly aitatyn bolamyn.

Qazaqstan Respublikasy men Italiya Respublikasy arasyndaghy ekonomikalyq seriktestik

Preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng Italiya Respublikasyna is-sapary memleketting preziydenti Serdjo Mattarellamen kezdesuden bastaldy. Osy kezdesu barysynda Toqaev eki memleket arasyndaghy qarym-qatynasty damytudyn, eki memleketting damuynyng ortaq kózi ol ekonomikalyq qarym-qatynastardy qolgha alu kerektigin ashyq aitqan bolatyn. Shyn mәnisinde Italiya Qazaqstan ýshin Evropadaghy tauar ainalymy men satu naryghyndaghy manyzdy seriktesterding biri. Búl turaly Preziydent:

«Ózara sauda-sattyq kólemi 14,5 milliard dollardan asty. Tayau jyldary elderimizding arasyndaghy tauar ainalymy 20 milliard dollargha jetedi dep senemiz. Italiya – Qazaqstan ekonomikasyna qarjy salghan basty investorlardyng biri. Bizding naryqta 300-ge juyq italiyalyq kompaniya júmys isteydi, sonyng ishinde ENI kәsiporny da bar. ENI – kóshbasshy kompaniya. Biz ekijaqty qatynastardaghy jetistikterdi joghary baghalaymyz. Biz olardyng júmys isteui ýshin qolayly jaghday jasaudy odan әri jalghastyra beremiz. Degenimen ekonomika baghytyna ghana emes, mәdeniyet, turizm siyaqty basqa da kóptegen saladaghy yntymaqtastyqty damytugha tyng serpin beru qajet. Qazaqstan men Italiya arasyndaghy yntymaqtastyq óte tabysty bolatynyna senimdimin», -dep aitqan bolatyn.

Eki el arasyndaghy ekonomikalyq seriktestikti saraptay kele, Qazaqstan 2023 jyldyng qantar-qarasha ailary aralyghynda Italiyagha eksportqa 22,7 million tonna tauar satty, al 2022 jyldyng osy kezeninde búl kórsetkish 30,4%-gha artyq. Qazaqstan tauar jetkiziliminen 13,3 milliard tabys tapty.

Qazaqstan- Italiya arasyndaghy ekonomikalyq seriktestik kezinde Qazaqstan dәstýrli týrde búl memleketke múnay eksporttaytyndyghyn aitu kerek. Búl kórsetkish 22 million tonna (29,3%). Atalghan baghyt boyynsha seriktestikting manyzyn eki memleketting de basshylary moyyndap otyr, solay energetika salasy ol eki memleketti seriktestik jolynda biriktiretin ekonomikalyq yntymaqtastyqtyng negizi bolatyndyghy anyq. Al búl jayynda Italiyagha sapary kezinde Qasym-Jomart Toqaev:

«Qazaqstan múnayynyng 80 payyzdan astamy Europagha eksporttaldy. Búl Europa Odaghyna qajet múnaydyng shamamen 10 payyzyn qamtamasyz etedi. Qazaqstannyng úzaq jyldan bergi jәne senimdi energetikalyq seriktesi Italiyagha alghys aitqym keledi. Biz italiyalyq ENI kompaniyasynyng Qazaqstan ekonomikasyna qosqan ýlesin joghary baghalaymyz, Qazaqstan múnay men gazdy barlau salasynda mol mýmkindik úsynyp otyr. Biz manyzdy ken oryndaryn ashu maqsatynda әlemdik ozyq tәjiriybeni engizip otyrmyz. Sonday-aq, Italiya kompaniyalaryn múnay-gaz salasynda servistik qyzmet kórsetu isine at salysugha shaqyramyz», - degen bolatyn.

Italiya- Qazaqstan arasyndaghy ornatylghan jana seriktestik kezinde Qazaqstannyng «QazMúnayGaz» últtyq kompaniyasy men Italiyanyng «ENI» kompaniyasy arasyndaghy jalpy quaty 247 MVt bolatyn gibridti elektr stansiyasyn (jel elektr stansiyasy, kýn elektr stansiyasy) salu jónindegi birlesken jobany jýzege asyru turaly birlesken týpkilikti investisiyalyq sheshim qabyldandy.

Qazaqstan eksporttaytyn kelesi tauar ol biday. Biday eksporty 2023 jyly 2,5 esege artyp, 496,6 myng tonnagha deyin nemese $165,6 milliondy qúrady. Qazaqstan әlemdegi biday tasymaldau boyynsha aldaghy qatardaghy memleketterding biri, degenimen odan da basqa, yaghny auyl sharuashylyghy ónimderin tasymaldau boyynsha da aldynghy qatarda túr. Búl boyynsha da Qazaqstan memleket basshysy Italiyadaghy kezdesude ashyq aitqan bolatyn. Preziydent:

«Territoriyamyzdyng 70 payyzdan astamy auyl sharuashylyghyna jaramdy. Elimiz Ortalyq Aziyadaghy astyqty ólke dep sanalady. Biz biday men ún óndiru boyynsha әlemdegi on elding qataryna kiremiz. Auyl sharuashylyghy ónimderimiz әlemning 80-nen astam eline jetkiziledi. Álemde azyq-týlik tapshylyghy artyp kele jatqanyn eskere otyryp, biz osy sektordyng ónimidiligin ýsh ese jәne eksportty eki ese arttyrudy kózdep otyrmyz. Qazaqstan italiyalyq seriktestermen birge dәndi jәne maydy daqyldardy ósiru, sonday-aq makoron, et jәne sýt ónimderin óndiru baghyttaryndaghy yntymaqtastyqty damytugha mýddeli», - degen bolatyn.

Qazaqstannyng shekaralyq ornalasuy tikeley auyl sharuashylyghyn jýrgizuge, búl sharuashylyqtan alynghan ónimmen basqa da memleketterdi qamtamasyz ete alatyndyghyn kórsetip keledi. Bizding elimizde auyl sharuashylyghyna qatysty investisiyalyq jobalar osy uaqytqa deyin tiyimdi jýzege asqandyghyn, paydaly sala ekendigin kórsetti. Endigi kezekte ornatylghan seriktestik barysynda Italiyalyq kәsipker- elitalarda osy auyl sharuashylyghy men ónerkәsip salasyna nazarlaryn audaru kerek, búl jobalar jýzege asatyn bolsa, onda memleketting halqy júmys oryndarymen qamtylyp, әleumettik jaghdaylary da artatyndyghy anyq.

Qazaqstan Italiya Respublikasyna ferroqorytpa ónimin (+6,1%), 51,9 myng tonna tas kómirin, 3 myng tonna jelimdelgen fanera (+5,9 ese) jәne 385 tonna titan (+2,2 ese) satqan bolatyn.

Preziydent Toqaevtyng Italiyagha is-sapary kezinde eki memleket ýshin de manyzdy kelisimder men jobalar jýiesin bastau turaly kelisimder jasalghan bolatyn. Onyng ishinde, «Samúryq-Qazyna» AQ men Balestra arasyndaghy Týrkistan oblysy Sozaq audanyndaghy Tayqonyr auylynda quaty jylyna 800 myng tonna bolatyn kýkirt qyshqyly zauytyn salu jobasynyng sharttary men jýzege asyru merzimi kórsetilgen kelisim jasaldy. Kelesi, «Bәiterek» ÚBH» AQ men SACE arasyndaghy ekonomikanyng basym sektorlaryndaghy investisiyalyq jobalar turaly Italiyanyng qatysuymen jasal,ghan mәmilelerdi saqtandyru limiytin belgileu turaly negizdemelik kelisim jasaldy. Ýshinshi manyzdy investisiyalyq jobalardyng biri ol, «Samrúq-Energo» AQ men Ansaldo Energia SpA arasyndaghy quaty 544 MVt-qa deyin jetetin bu-gaz qondyrghysyn salu arqyly Almatydaghy ýshinshi JEO-ny rekonstruksiyalaudy kózdeytin yntymaqtastyq turaly kelisim jasaldy.Sonday-aq, Qazaqstannyng «Samúryq-Qazyna» qory men Italiyanyng «Cassa Depositi I Prestiti» kompaniyalary toby arasynda birlesken investisiyalyq qor qúru turaly jәne óndeu ónerkәsibi, energetika, logistika salalaryna investisiya salu turaly kelisim jasaldy.

Qazaqstannyng Italiyagha eksporttaytyn keybir tauarlaryn satudyng kórsetkishteri de azayghandyghy anyqtalyp otyr. Mysaly, 2023 jyly alluminiy eksportynyng 11,5 myng tonna satylghandyghy, yaghny onyng ótken jylmen salystyrghan kezde 2,4 esege azayghandyghyn anyqtadyq. Sonday-aq, qymbat metaldardyng qaldyqtary men synyqtaryn eksporttau 21,6 tonnany kórsetken, ol 2 esege az, al qúbyr tósegishter, bulidozerler men krandardy eksporttau tek 74 birlikti kórsetti, ol ótken jylmen salystyrghan kezde 4,9 esege az.

Al Italiyadan Qazaqstangha import 23,2%- gha, yaghny 85,5 myng tonnagha nemese $1,1 milliardqa deyin ósken. Italiyadanbizding elimiz farmasevtikalyq ónimder 1,1 myng tonna (+40,1%), kosmetika men parfumeriya 2,4 myng tonna (+7,7%), dәrumender men diyetalyq qospalar – 1,4 myng tonna (+2,6 ese) satyp alghan. Sonymen qatar, tútynu ónimderining ishinde Qazaqstan italiyandyq shokolodty 1,1 myng tonna (+2,3 ese kóbirek) jәne jýzim sharabyn – 5,1 myng tonna (+10,2%) satyp alghan bolatyn. Degenimen, Qazaqstan Italiyadan kiyim-keshekti satyp aludy 259,5 myng birikke deyin, yaghny 8,5%-gha deyin qysqartqan.

Qazirgi kezde elimizde Italiyandyq balmúzdaqtardy jasaytyn kәsiporyndar da bar, ol jerde qoldanylatyn shiykizattar tikeley Italiyanyng ózinen jetkiziledi.

Eki el arasyndaghy ekonomikalyq seriktestikting basqa da kórsetkishteri bar, degenimen atalghan eksport pen import kórsetkishi eki elding de damuyna әser etetindigi sózsiz. Sonday-aq, osy kezdesu barysynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstanda «jasyl» energetikany qosa alghan kezde, shet eldik investorlar ýshin el ekonomikasynyng neghúrlym tartymdy jәne perspektivaly salalary turaly da egjey-jegjeyli aityp bergen bolatyn.

Qazaqstan-Italiya arasyndaghy seriktestikting kórinisi ol elimizde, Aqtóbe aimaghynda Italiyalyq investorlardyng qarjysyna salynghan 2 jel elektrostansiyasynyng salynghandyghynan kóre alamyz. Ayta ketu qajet, búl eki JES-ting quaty 96 megavatty qúraydy. Olar oblystyng Qarghaly audanynda ornalastyrylghan. Búl jobanyng nәtiyjesinde sol jaqtaghy jaqyn aimaqtar men auyldardy ózderining elektroenergiya stansiyasymen qamtamasyz etilgen. Birinshi stansiya 2019 jyly salyndy, 13 turbina. Eki jyldan keyin 10 turbinagha arnalghan ekinshi stansiya salyndy. Búl jobagha 69 milliard tengelik investisiya sommasy júmsaldy.

Qazaqstan men Italiya arasyndaghy ekonomikalyq serikstestikting halyqqa qanday paydasy bar? Búl serikstestik memleketting damuyna, jәne onyng halqynyng jaghdayynyng jaqsaruyna alyp keledi. Ekonomikalyq damu jaghynan alyp qaraytyn bolsaq, ózara sauda men investisiyalar kólemining úlghangynan týsken somany ekonomikanyng әrtýrli salalaryn qoldau ýshin, mysaly, jana júmys oryndaryn ashu arqyly azamattardyng ómir sýru dengeyin jaqsartugha mýmkindik ala alamyz. Tehnologiyalyq aiyrbas jaghynan, italiyandyq kompaniyalar, Preziydent aityp otyrghan ENI kompaniyasymen seriktestik eki el arasynda tehnologiya men tәjiriybe almasugha mýmkindik beredi, al búl memleketimizding tehnologiyalyq bazasynyng jaqsaruyna, Qazaqstannyng innovasiyalyq potensiyalynyng ósuine alyp keledi. Tiyimdilikti diyversifikasiya jaghynan qaraytyn bolsaq, Preziydent aityp otyrghan «jasyl» energetika boyynsha seriktestik, Qazaqstannyng osynyng negizinde ózining ekonomikasyn túraqty jәne diyversifikasiyalanghan kýide ústap túrugha mýmkindik beredi. Al ol bolsa, qazirgi kezdegi kýrdeli jaghdaylardy eskeretin bolsaq, yaghny әlemdegi energetikalyq kartanyng ózgerui men ekologiyalyq taza tehnikalardy qoldanu kezinde elimiz ýshin manyzdy bola alady.

Qasym-Jomart Toqaevtyng sayasatynyng manyzdy qyrlarynyng biri ol elimizdi shet eldik úiymdar arasynda bedelin kóterip, olardyng senimin audartqysy keletindigi. Qazaqstan men Italiya arasyndaghy qarym-qatynas, seriktestikti damytuy arqyly Qazaqstandy әlemning qoldauyna jetkizu mýmkindigin de beredi. Búnday qarym-qatynastyng ornauy BÚÚ jәne EQYÚ siyaqty halyqaralyq úiymdar shenberindegi ózara is-qimyl qauipsizdigi, Adam qúqyqtary jәne túraqty damu siyaqty týrli mәseleler boyynsha әlemdik qoghamdastyqtardyng qoldauyn qamtamasyz etuge kómektesedi.

Qazaqstan men Italiya arasyndaghy mәdeniy-gumanitarlyq seriktestik

Qasym-Jomart Toqaevtyng 2024 jyldyng 18 qantaryndaghy Italiyagha sapary barysynda eki elding arasyndaghy ekonomikalyq qarym-qatynas pen seriktestik, investisiyalar men turizm turaly aitqan bolatyn. Soghan qosa, eki elding arasynda mәdeniy-gumanitarlyq seriktestikting de manyzy bar. Sol ýshin, búl maqalada men Qazaqstan-Italiya arasyndaghy mәdeniy-gumanitarlyq seriktestik turaly da aityp ketkim keledi.

Italiya memleket basshylarymen kezdesu kezinde bizding Preziydentimiz Almaty qalasynda IYtaliya mәdeny institutynyng ashyluyn qoldaytyndyghyn, sonday-aq eki memleket arasyndaghy mәdeny diplomatiya, bilim baghytyndaghy seriktestik, turizm salalaryn damytudyng manyzdylyghyn aityp, sonyng negizinde eki el arasyndaghy qarym-qatynastyng myzghymastyghynyng oryn alatyndyghyn aitty. Almaty qalasynda Italiya mәdeny ortalyghynyng resmy ashyluy 2023 jyldyng 30 qarashasynda boldy, endi Italiya mәdeny institutynyng ashyluy ol eki elding mәdeny múralaryn zertteuge jana tynystar beretindigi anyq.

Preziydentimiz eki memleket arasyndaghy jetekshi uniyversiytetterde, atap aitqan kezde ghylym men tehnologiya baghytynda mamandanghan uniyversiytetter arasynda joghary bilim beru salasyndaghy yntymaqtastyq ayasyn keneytuding manyzdylyghy da ataldy.

Qazirgi kezde, Qazaqstan Italiyamen joghary bilim beru jýiesi men ghylym salasynda ózara seriktestikti nyghaytuy kerek. Italiya ózining bay mәdeny múrasymen jәne ónerge, әdebiyetke jәne ghylymgha qosqan ýlesimen tanymal memleketterding biri. Olardyng JOO bilim beru jýiesi osy qúndylyqtardy jetkizuge jәne saqtaugha mýmkindikter beredi. Mening oiymsha, tek qana osynyng ózinde-aq bizding memleketimiz osy qasiyetterdi elimizding qúndylyqtaryn úrpaqqa taratu men saqtau kezinde qoldana alady. Sonymen qatar, Italiyada әlemdegi ýzdik JOO ornalasqan, mysaly Bolon uniyversiyteti, Paduy uniyversiyteti men Sapiyensa Rim uniyversiyteti bar. Atalghan uniyversitterde Qazaqstandyqtardyng oqu mýmkindigi men qoljetimdiligin arttyru kerek, sebebi ol jerde mәdeniyet, gumanitarlyq ghylymdar, jaratylystanu men tehnikalyq ghylymdardy oqytugha qatysty zertteu men innovasiyagha negizdelgen oqu baghdarlamalary qoldanylady. Osynday JOO oqyghan otandastarymyz Italiyada qazaq mәdeniyetin, qazaq tilin tanyta alady, al otanymyzgha kelip barlyq ýirengenderin halqy ýshin iske asyra alady.

Qasym-Jomart Toqaev Italiya memleketinde bolghan dóngelek ýstelge qatysushylardy biotehnologiya, farmasevtika salalaryndaghy investisiyalyq mýmkindikter turaly habardar etken bolatyn. Osy boyynsha, memleket basshysy Italiyanyng birqatar iri kompaniyalaryn Qazaqstanda jergilikti óndiris ashugha shaqyrdy. Preziydent, sózin osy kezdesudegi qorytyndy sózinde, Qazaqstannyng әleueti investorlargha jan-jaqty qoldau kórsetuge dayyn ekendigin aitty. Sonymen qatar, kezdesuge qatysushylardy «Astana» halyqaralyq forumyna qatysugha shaqyrdy.

Is-sapar barysynda, mәdeniy-gumanitarlyq seriktestik baghytynda eki manyzdy memorandumgha qol qoyyldy. Onyng birinshisi, QR Mәdeniyet jәne aqparat ministrligi men Italiya Respublikasynyng Mәdeniyet ministrligi arasyndaghy ózara týsinistik turaly. Al ekinshisi, QR Ghylym jәne joghary bilim ministrligi men Italiya Respublikasynyng Uniyversiytetter jәne zertteuler ministrligi arasyndaghy ózara týsinistik turaly memorandum jasaldy.

Basqa da mәseleler

Preziydentting Italiyagha sapary kezinde birneshe kәsiporyndardyng basshylarymen kezdesuler ótkizildi. Olardyng ishinde ENI kompaniyasynyng bas operasiyalyq diyrektory Gvido Bruskomen kezdesu ótti. Kezdesu barysynda, Qazaqstan men ENI kompaniyasynyng seriktestigining tiyimdiligi aityldy, yaghny byltyrghy jyly Kaspiy qúbyr jelisi konsorsiumy arqyly 63,5 million tonna múnay tasymaldanghandyghy. Búl rekordtyq kórsetkishke jetkendigi aityldy. Sol jyly, Qashaghan men Qarashyghanaq ken oryndarynda múnay óndiruding jalpy kólemi 30,8 million tonnany qúraghan. Memleket basshysyna italiyalyq kompaniyanyng Manghystau aimaghynda gaz óndeu zauytyn, quaty 250 MVt bolatyn gibridti elektr stansiyasyn salu jәne aldaghy uaqytta biodiyzelige óndeu ýshin ósimdik mayyn óndiru jospary turaly mәlemetter berildi.

Kelesi manyzdy kezdesu ol Preziydentting Maire Tecnimont kompaniyasynyng bas atqarushy diyrektory Alessandro Berniniymen kezdesui boldy. Kezdesu kezinde eki memleket arasyndaghy energetika jәne múnay himiyasy salalaryndaghy yntymaqtastyqtyng bolashaghy talqylandy. Atalmysh kompaniyanyng dekarbonizasiya jәne energetikagha kóshu jónindegi jobalardy iske asyru isinde tәjiriybesi mol, búl kompaniya әlemning 45 elinde keng kólemde júmys istep kele jatyr. Atalghan kompaniya men Qazaqstan arasyndaghy qarym-qatynastyng tiyimdi túsy, ol kompaniya elimizde gaz-himiya keshenin salugha qatysu niyetin ong qabyldanatyndyghy aityldy. Maire Tecnimont kompaniyasymen Atyrau oblysyndaghy gaz-himiya kesheni qúrylysynyng ekinshi kezenining poliymerleu uchaskesin jobalau jónindegi shartqa 2023 jyldyng sәuir aiynda qol qoyylghan bolatyn.

Atalghan kelissózder jelisine qarap, biz, Qazaqstan Preziydentining elimizding tabighy resurstary men investisiyalyq jobalargha ashyqtyghyn aiqyn kórsetude. Búl jobalardyng elimiz ýshin paydasy zor bolatyndyghy anyq, sonymen qatar búl jobalardyng barlyghy ekologiyalyq «jasyl», qauipsizdiktikti negizge alghandyghyn atap ótu manyzdy. Jana jobalardyng jýzege asuy men kәsiporyndardyng salynuy halqymyzdyng әleumettik jaghdayynyng jaqsaruyna әser etsin degen ýmittemin.

Qorytyndylay kele, ayta ketu kerek, Qasym-Jomart Toqaev 2024 jyldyng qantar aiynyng 18 júldyzynda Elimizding Preziydenti mәrtebesindegi Italiyagha alghashqy saparyn jasady. Eki el preziydentterining kezdesui Kvirinali sarayynda, yaghny Italiya preziydentining reziydensiyasynda ótti. Qazaqstan Preziydentin saltanatty sharamen, tipti atty әskerge deyin sap týzep, qúrmet kórsetip qarsalghan bolatyn. Búl kishigirim baqylaudan, mening oiymsha Italiya Basshysy men memleket qayratkerleri Qazaqstan Preziydenti men memleketke degen qúrmetin de kórsetken siyaqty. Al jalpy kezdesu barysyn qorytyndylaytyn bolsaq, onda eki memleketting seriktestigi úzaq jylgha sozylghan ekonomikalyq paydagha kózdelgendigi kórinude. Degenimen, osy joldaghy yntymaqtastyq pen seriktestik kezinde memleketting damuy (energetika, investisiya, ekologiya, turizm, t.b.) kózdelgen. Jana ekonomikalyq seriktestikten salynghan kәsiporyndar halyq ýshin, memleketting damuy ýshin manyzdy bolmaqshy.

Sonymen qatar, maqala barysynda eki elding seriktestigi kezinde eskerilui kerek sәtti de qosyp otyrmyn, ol Qazaqstandyqtardyng Italiyanyng ýzdik JOO bilim alu mýmkindigin, jana tehnologiyalar men mәselelerdi zertteuding jana әdisterin iygerudi qamtamasyz etu kerektigin aitqym keledi. Jalpy, barlyq memlekettermen seriktestik ornatu barysynda Qazaqstan bilim men ghylymgha, ghylymy әleuetimizdi kóteruge den qoyy kerek.

foto: GOV.kz 

Aynúr Baqytjanova

Abai.kz