Kýni keshe ghana «Resey su jiberdi: Oralgha su basu qaupi tóndi!» dep jazghan edik. Oral júrty qyzyl sudyng qúrsauynda qaluy mýmkindigi turaly Mәjilis deputaty Abzal Qúspan ónirge jasaghan sapary barysynda birneshe kezek dabyl qaqqan. Búl turaly Mezgil.kz portaly jazdy. 

Osyghan deyin Oral ónirinde, BQO-da Tótenshe jaghday rejiymi jariyalanyp, al býgin preziydent Toqaev saparlap qaytty. Preziydent Batys Qazaqstan oblysynyng su basqan aumaqtaryn tikúshaqpen aralady. Terekti, Syrym jәne Qaratóbe audandaryndaghy qalyptasqan jaghdaymen tanysty. Qaratóbe audanyndaghy evakuasiyalyq punktke bardy.

TÓTENShE JAGhDAY: ORALDAGhY QAZIRGI AHUAL QANDAY?

(Suret Aqorda telegram arnasynan alyndy)

Oblys әkimi Nariman Tóreghaliyev Preziydentke býginde 6 audan men Oral qalasyn su basqanyn bayandady. Qarghyn su 552 túrghyn ýige, 427 sayajay telimine ziyan keltirgen. Ónir basshysynyng aituynsha, su tasqynyna qarsy sharalargha 1911 adam, 332 tehnika, 101 motopompa, 1 tikúshaq júmyldyrylghan.

Sonymen qatar qútqaru júmystaryna Almaty jәne Manghystau oblystarynyng qútqarushylary atsalysyp jatyr. Qarghyn su basqan aumaqtardan 7 myngha juyq túrghyn kóshirilgen, jedel-evakuasiyalau punktteri qúrylghan. Zardap shekkenderge birjolghy materialdyq kómek kórsetu ýshin jergilikti budjet esebinen 63 million tenge qarjy bólindi.

RESEY SU JIBERIP JATYR: ORALGhA QAUIP TÓNIP TÚR!

«Azattyq radiosynyn» jazuynsha, Qazaqstanda biyl kóktemde tasqyn qaupi tónip, tótenshe jaghday rejiymin jariyalaghan alghashqy aimaq – Batys Qazaqstan oblysy. Oral qalasy manyndaghy auyldar men sayajay alabynyng halqy qauipti aimaqtan kóshirildi.

Adamdar tek qújattary men azyn-aulaq kiyimin ghana alyp ýlgergen. Al ýileri týgeldey derlik su astynda qaldy. Biraq tayau arada su dengeyi taghy kóterilui mýmkin. Óitkeni Resey Orynbor oblysyndaghy Irikla (IYrekle) su qoymasynan artyq sudy aghyza bastaghan.

«Bastauyn Resey Federasiyasy aumaghynan alatyn bes transshekaralyq ózen suynyng dengeyi kóterilip keledi. Sonyng saldarynan «Janaqala» men «Qaztalov» audaryndaghy «Qaraózen» men «Saryózende» su dengeyi kóteriledi. «Shaghan» men «Derkólge» de qauip tóndi. Jayyq ózenining dengeyi kóterildi», - dep jazylghan BQO әkimdigining habarlamasynda.

Ayta keteyik, Reseyding 22 ónirinde kóktemgi tasqyn su júrtty әbigerge saluda. Keybir ónirlerde Tótenshe jaghday rejiymi jariyalanghan. Resey aumaghynda tasqyn sudan eng qatty zardep shekken aimaq – Orynbor aimaghy. Onda 540-tan astam ýy sugha ketip, qiraghan.

RESEYDEGI TASQYN SU QAZAQSTANNYNG 5 ÓZENINE TIKELEY AGhADY

Býgin belgili bolghan aqparat: Reseydegi tasqyn su Qazaqstannyng 5 ózenine tikeley aghady. Sәikesinshe, Qazaqstannyng 5 ózeni arnasynan tasuy, jolyndaghy eldimekenderdi su shangy qaupi jogharylady.

«Qazaqstannyng 5 ózeni bastauyn Reseyden aluyna baylanysty, biz Reseydegi әriptesterimizben aqparat almasyp otyrmyz. Búl jaghdaydy egjey-tegjeyli saraptaugha, boljaldy qauip-qaterlerdi esepteuge jәne tasqyn sudy aghyzu sharalaryn josparlaugha, әkimdikter men TJD ókilderin aldyn ala eskertuge mýmkindik beredi», - deydi QR Su resurstary jәne irrigasiya ministri Núrjan Núrjigitov.

Ministrlik, dәl qazir Reseyding Orynbor jәne Sarytau (Saratov) oblystarynyng su resurstary basqarmasynyng ókilderimen baylanysta ekenin aitqan.

«Reseyde tasqyn sudyng mólsheri shamadan asqany sebepti, biz Reseyding «Rosgidrometimen» kýn sayyn Jayyq, Ýlken jәne Kishi Ózen, Shaghan jәne Derkól ózderderindegi gidrologiyalyq ahual jayly aqparat almasudamyz», - deydi ministrlik.

(«Verhneuraliski» su qoymasy)

Al «Rosgidromet»: «Erigen qar suynyn, tasqyn sudyng mólsheri artuyna baylanysty Oral ózenining suy 2023 jylghy kórsetkishpen salystyrghanda 2-2,5 ese kóp bolady», - deydi.

Atap aitqanda: RF Chelyabi oblysyndaghy «Verhneuraliski» su qoymasynda kýtiletin tasqynnyng kólemi – 0,36-dan 0,46 kub kiliymetrge deyin jetpek. Búl byltyrydan 9 ese kóp su degen sóz.

Al Orynbor oblysyndaghy «Irikli» su qoymasyndaghy su 2,5-ten 3,5 kub kilometrge deyin jetip otyr. Búl byltyrghydan 2 ese kóp su degen sóz. Búl sular aghyzylatyn bolsa, әueli Batys Qazaqstan aumaghyna qauip tóngeli otyr.

(«Irikli» su qoymasy)

Qazirgi tanda Qazqastannyng 6 ónirinde 1,3 mynnan astam ýy su astynda qalyp otyr. Tasqyn sudyng beti qaytar emes. 105 jol uchaskesinen su tasyp jatyr. 78 trassa men 4 kópir jóndelude. Búl turnaly QR TJM Daghdarys ortalyghy habarlady.

«Su basqan aimaqtardaghy júrtty evakuasiyalau tәulik boyy jýrgizilude. Ótken tәulikte ghana 1524 adam qauipsiz oryngha kóshirildi. Olardyng 496-sy balalar», - dedi QR TJM ministri Shynghys Árinov.

QAY AYMAQTARDA AHUAL KÝRDELI?

Ministrlik aqparansha, su tasqyny jaghdayy әli kýrdeli kýiinde qalyp otyrghan aimaqtar: Qaraghandy, Qostanay, Aqmola oblystary. Osyghan deyin Qazaqstannyng 8 ónirinde Tótenshe jaghday rejiymi jariyalanghan. Býgin búl sanatqa Petropavl qosyldy.

KIMDER KÓMEK ÚSYNUDA?

Qr Syrtqy ister ministri Múrat Núrtileu búl súraqqa: «Kórshiles memleketter bizge tasqyn sudyng zardaptaryn jonggha kómek úsyndy. Biz әzirge bas tarttyq. Sebebi, qazir óz kýshimiz jetip jatyr», - dep jauap berdi. Biraq, naqty qay kórshilerding kómek úsynghanyn ashyp aitpady.

QYRGhYZSTAN

Al Qyrghyzstannyng Tótenshe jaghdaylar ministrligi Qazaqstangha kómek úsynghanyn, biraq Qazaqstan taraby kómekten bas tartqanyn mәlimdedi.

Qyrghyzstannyng Ministrler kabiynetining tóraghasy Akylbek Japarovtyng mәlimdeuinshe, Qyrghyzstan preziydentining tapsyrmasymen Bishkek Qazaqstangha gumanitarlyq kómek jiberudi josparlap otyr.

Onyng aituynsha, Qazaqstan Bishkek qalasyndaghy jylu-elektr ortalyghynda bolghan apattan keyin kómek qolyn sozghan.

«Olar (Qazaqstan – avtor) kómek súramasa da, biz gumanitarlyq kómek jóneltemiz. Búl rette men Ózbekstan, Týrkimenstan jәne Qazaqstangha alghys bildiremin. Búl elder biz kómek súramaghan kezde de bizge qol úshyn sozyp, jәrdemge keldi», – dep atap ótti Akylbek Japarov.

Abai.kz