Qazir elimizding keybir aimaqtarynda auyl әkimderining saylauy ótip jatyr ghoy. Sonday saylaulardyng biri ontýstiktegi Jetisay jaqta 2 mausymda ótedi eken. Saylau endi ótedi demeseniz, búl dodanyng duy әl-әzirden әleumettik jeliler men «vatsap» chattaryn sharlap jýr.
Álgi aqparattargha qarap otyryp, Beyimbetting «Ua, kimsiz? Ybyraymyz» óleni eriksiz eske týsti. Endi sózimiz oryndy boluy ýshin atalghan tuyndydan ýzindi mysal keltire keteyik:
Keshe:
- Ua, kimsiz?
- Ybyraymyz.
- Jaymysyz?
- Jaymyz.
- Ua, qaydan kelesiz?
- Saylaudan kelemiz.
Elge oiran sap,
Oynaudan kelemiz.
Suret: Jetisay audany әkimining apparaty saytynyng skriyni
Osylaysha, «Jetisaygha «Jana Qazaqstannyn» janaruy jetpegen be?» degen oigha eriksiz qalasyz. Búl ne boldy eken dep, әleujeline aqtaryp otyryp, Jetisay audany әkimi apparatynyng resmy saytyndagha aumaqtyq saylau komissiyasynyng tóraghasy Q.Temirbekovting 2021 jyly jazylghan «Auyldyq okrug әkimderin saylau tәrtibi men erejesi» atty maqalasyna jolyqtyq. IYә, aitary joq, saylau komissiyasy tóraghasynyng jazghanynda esh kinәrat joq. Kez kelgen jan tirkelip, zandy jolmen auyl әkimi bola alady. Biraq...
Biraq deytinimiz – Elbasizm kezindegi «Eski Qazaqstannyn» shekpeninen shyqqan әkim-qaralar búqara halyqpen sanaspay, elge oiran sap, saylaudy mysyq pen tyshqannyng oinyna ainaldyryp jibergendigi. Biz tek Jetisayda oryn alghan bir mysaldyng tónireginde ghana oy tolghap otyrymyz.
Suret: kaz.inform.kz skriyni
Biz osyghan deyin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyng da, Memlekettik kenesshi Erlan Qarinning de «auyl әkimderin saylaugha qatysty» aitqan jýlgeli sózderi men pikirlerin bilemiz. Olar: «Rushyldyq pen jershildikten arylu kerek», - dedi. «Bilikti mamandar saylanuy tiyis», - dedi. Ókinishtisi - jergilikti jerlerdegi jerlestik pen rushyldyqtyng «Saylau» barsynda órshy týsui qalypty oqighagha ainalyp ýlgerdi.
Ras, Memleket basshysy men Memlekettik hatshyny atalghan saylaular әdiletti ótui ýshin basy qasynda bolsyn dep orynsyz talap ete almaysyn. Jogharydan aitylghan pәrmen jergilikti jerde mýltiksiz oryndalugha tiyis. Biraq damyghan әlem elderinde mýltiksiz oryndalatyn pәrmender, qazaqqa kelgende jýrisinen janylyp ketedi.
Stalindi qansha jerden jek kórsek te, onyng «Kadrlar bәrin sheshedi» degen sózin «Amanattyn» jergilikti atqa minerleri esterinen shygharyp alghan siyaqty. Óitkeni, әdiletti saylaudy qalaytyn jergilikti túrghyndar «Amanattyn» jaman atyn shygharghan atqa minerlerding kesirinen bәrinen týnilip ýlgerdi. Tap osynday týnilip ýlgeru Jetisayda oryn alghan eken. Saylaugha birneshe adam tirkeledi. Tipti sayasy tәjirbiyesi ózgelerden kósh keri asaba jigit te ózin ýmitker retinde tirkeydi. Biraq jergilikti halyq qolqany el arasynda belgili de, bedeldi memlekettik qyzmetker Múrat Tólenovke salady.
Elding ýmit artuymen saylaugha ýmitker bolyp tirkelgen Múrattyng kóresini әli alda eken. Ony birden audandyq basshy-qosshylar yghystyryp, qysymgha alyp, dodadan shygharady. Týrli qysym kórsetulerding tausylmaytyn tizbegi bastalyp, aqyry Múrat ýmitkerlikten óz kanidaturasyn alyp tastaugha mәjbýr boldy. Jergilikti artyna ilesken júrt mәselening bayybyna barmay, Múratty kinәrattady. Sonymen, әdil saylaudy ansaghan taghy bir ónirding ýmiti osylay kesilip, jergilikti asabanyng saylaugha qosqan sәigýligi shappay bәigi alugha tayau túr deydi.
Bizding aitpaghymyz búl bir ghana Týrkistan aimaghynda ghana emes, býkil qazaq elin jaylaghan «saylau bospasy» marafongha ainalghan ýrdiske úlasyp otyr. Sóz sony endi әdil saylaugha kedergi keltiretinder ýshin:
Býgin:
- Ua, kimsin?
- Ybyraymyn.
- Jaymysyn?
- Jaymyn.
- Qaydan kelesin?
- Sottan kelemin.
Sottan emes-au, ottan keleminge qashan ainalatyn bir qúdaydyng ózi biletin bolady. Osy bir qúdaydyng ózi biletindikten qalay aryludyng jolyn halyqqa kim kórsetedi eken?
Eskertu: Abai.kz aqparattyq portaly erkin aqparat alany. Múnda oy jarystyryp, pikir talastyrugha Qazaqstannyng kez kelgen azamaty qúqyly. Maqalada esim-soyy atalatyn jekelegen azamattar men qoghamdyq ýiymdar redaksiyamyzgha jauap beruge niyetti bolsa, biz olardyng jauaptaryn da portalymyzda jariyalaytyn bolamyz...
Abai.kz
