Týrkitanushy, audarmashy ghalym Jandos Qiyanbekov Parij Olimpiadasyna qatysyp jatqan baluandar men sportshylardyng jauabyna qatysty pikir bildirdi, - dep habarlaydy Abai.kz

Din, týrki әlemi taqyrybynda úzaq jyldan beri zertteu jýrgizip, audarmamen ainalysyp kele jatqan Jandos Qiyanbekovtyng pikirinshe, sportshylardyng óz jenilisteri ýshin jauapkershilikterin Qúdaygha arta salulary әdiletsiz. Kerisinshe, dayyndyghy nashar, qarsylasyna ese jibergen sportshylardyng jenilui – Qúdaydyng әlidettiligin bildiredi.

Suret spiykerding jeke múraghatynan alyndy

Týrkitanushynyng pikiri:

– Parij Olimpiadasy da óz mәresine jaqyndap qaldy. Ýide otyryp taqymymyzdy qysyp: «Iya, Alla, qazaq sportshylaryn jenisting biyik túghyryna kótere gór!», - dep, solardyng tileuin tilep otyrmyz. Aldy altyn alyp, arty Parijge baryp-qaytumen shektelip jatyr. Sol jenilis tapqan sportshylarymyz da, bapkerler toby da: «Allanyng qalauy osylay boldy», - degen sózdi jalau etudi әdetke ainaldyryp bara jatqan siyaqty. Búl sóz jankýierlerding de qytyghyna tiide. Áriyne, bir músylmannyng taghdyrgha moyynsúnuy – imanynyng kórinisi. Oghan dau joq. Qayta, qúptarlyq mәsele. Alayda, osynday sózderding artynda jauapkershilikten qashu, óz kemshiligin Allanyng qalauyna arta salu әdisi jatqan joq pa? Sózim sportshylargha arnalyp otyrghan joq. Olardy basqaryp otyrghan qúzyrly mekemeler bar. Endigi jauapkershilik solardyng moyynynda. Mening aitpaghym – jalpy halyq arasynda taghdyrgha moyynsúnghan bolyp, jauapkershilikten qashu mәselesi.

Sonda deymin-au, bir nәrseni býldirip alghan, tipti qylmys jasaghan adam: «Allanyng qalauy osylay eken. Mening ne kýnәm bar», - dep otyra bere me? Joq, olay bolmaydy! Búl jauapkershilikten qashudyng syltauy ghana. Bir isti nemese bir nәrseni jaratu – Allanyng Qadir esimining núry arqyly bolmaq. Onyng janynda barlyq nәrsening bas-ayaghyn, nәtiyjesin hikmet tarazysyna salyp túrghan Hakim esimi bar. Eshqanday әdiletsizdik jasamaytyn Ádil esimi bar. Allanyng bir esimi basqa esimderine qayshy kelmeydi. Kim nege layyq bolsa, sony beredi. Jetkiliksiz әreketinning nәtiyjesi de kemshin boluy, qolynmen istegenindi moynynmen kótertu de, әdeletting talaby!

Taghdyrgha iman etu, iman sharttarynyng altynshy sharty. Aldynghy besuine tolyq senbegen, az da bolsa kýmәni bar adamnyn, altynshy shartty tolyq týsinip, qabylday aluy qiyn sharua. Bosqa basyn qatyryp, qinalumen jýredi. Nemese «aqsaqal aitty, bay aitty, moldekeng aitty boldy emes pe? Ne basyndy qatyrasyn», - degenge aparady. Al, endi qaytpek kerek? Múnyng joly, senimimizdi erme iman dәrejisinen shynayy iman dәrejesine kóteru.

Adamgha az ghana qalau-erik berilgen. Yaghni, tandau jasau erki bar. Alayda, qay nәrseni tandasa da sol nәrse jol ashqan nәtiyjelerding de jauapkershiligi sol adamnyng moynynda. Taghdyr, sebep pen saldardy (nәtiyjeni) tútas qamtidy. Yaghni, myna nәrsening oryn aluyna myna nәrse sebep boldy deydi. Taghdyr jazuly bolsa, «Pәlen adamnyng ólimi, týgen uaqytta bolatyndyghy jazuly. Bireudi bireu atyp tastasa, myltyq atqan adamnyng ne kýnәsi bar? Ol atsa da, atpasa da bәribir óler edi ghoy», degen oy tuuy mýmkin. Iya, sýnnittik baghyttan shyghyp ketken keybir toptardyng ishinde « Atsa da, atpasa da óler edi», deytinder de, «Atpasa ólmeytin edi», deytinder de bar. Sýnnittik baghyttaghy, haq joldaghylar «Myltyq atylmaghan jaghday da әlgi adamnyng ólip, ólmeui bizge beymәlim», deydi. Myltyq atushy adamdy jauapkershilikke tartady.

Jalpy, taghdyr turaly sóz qozghaghan adamnyng imany kәmil bolsa, sol oqighanyng aldy-artyn saraptay alady. Allanyng sol oqighamen baylanysty esimderining núryn kórip, sabyr saqtaydy. Nemese shýkir etedi. Al, taghdyr men erik-qalauy jayly sóz qozghaushy adamnyng imany әlsiz bolsa, onday adamnyng múnday taqyryp jayly әngime aitugha qúqy joq. Onday adamdar әlemdegi qúbylystardy Alla jaratty demeydi. Sebepterge enshilep beredi. Jaqsylyqtardy ne ózim jasadym deydi, ne sebepterge bólip beredi. Al, jauapkershilikter men kemshilikterdi taghdyrgha arta salady. Búl onyng jauapkershilikti moynyna almau ýshin jasaytyn aila-әreketi ghana.

Abai.kz