Surette - Ruza Beysenbaytegi. Suret "Azattyq" radiosynan alyndy.

Kerekulik qogham belsendisi, qazaq tilining shyryldaghan janashyry Ruza Beysenbaytegi «Sesna» bankting pavlodarlyq bólimshesin sotqa berip, aqyry ózining tughan tili jolyndaghy shayqasta jenip shyqty. Rasynda, búl sotty «shayqas» demeuge bolmaydy: óz jerinde ólimshining kýiin keshken qazaq tilining mýddesi ýshin ótken búl tartys 10 aigha sozylghan edi.

Astana qalasynyng Sayrarqa audandyq sotynda qazaq tilin qorlaghan bankke qarsy Ruza týsirgen shaghym qazaq qyzynyng paydasyna sheshildi. Byltyr kóktemde Ruza «Sesna» bankting jergilikti bólimshesinen salyq tólengenin rastaytyn týbirtekti alghanda, aty-jónining qate jazylghanyn angharady. Týbirtekte tútynushynyng tegi men hat mәtininde qazaq әripterining ornyna týsiniksiz týrli tynys belgileri týsken eken. Tútynushy bank qyzmetkerlerine kemshilikti týzeu kerektigin talap etedi. Alayda bank qazaq әripterin oqityn baghdarlamanyng joqtyghyn syltauratyp, bank kliyentining talabyn oryndamaydy. Eskertuinen nәtiyje shyqpaghasyn, Ruza Beysenbaytegi aqyry sotqa jýginuge mәjbýr bolady.

Surette - Ruza Beysenbaytegi. Suret "Azattyq" radiosynan alyndy.

Kerekulik qogham belsendisi, qazaq tilining shyryldaghan janashyry Ruza Beysenbaytegi «Sesna» bankting pavlodarlyq bólimshesin sotqa berip, aqyry ózining tughan tili jolyndaghy shayqasta jenip shyqty. Rasynda, búl sotty «shayqas» demeuge bolmaydy: óz jerinde ólimshining kýiin keshken qazaq tilining mýddesi ýshin ótken búl tartys 10 aigha sozylghan edi.

Astana qalasynyng Sayrarqa audandyq sotynda qazaq tilin qorlaghan bankke qarsy Ruza týsirgen shaghym qazaq qyzynyng paydasyna sheshildi. Byltyr kóktemde Ruza «Sesna» bankting jergilikti bólimshesinen salyq tólengenin rastaytyn týbirtekti alghanda, aty-jónining qate jazylghanyn angharady. Týbirtekte tútynushynyng tegi men hat mәtininde qazaq әripterining ornyna týsiniksiz týrli tynys belgileri týsken eken. Tútynushy bank qyzmetkerlerine kemshilikti týzeu kerektigin talap etedi. Alayda bank qazaq әripterin oqityn baghdarlamanyng joqtyghyn syltauratyp, bank kliyentining talabyn oryndamaydy. Eskertuinen nәtiyje shyqpaghasyn, Ruza Beysenbaytegi aqyry sotqa jýginuge mәjbýr bolady.

«1997 jyly aty-jónimdi qazaq tilinde jazylghan kuәlikke auystyrdym. Sodan bastap әrtýrli kedergilerge kezigip kelemin. Ne qazaq tilinde baghdarlamalar joq, ne barghan jerlerimde familiyamdy qate jazyp, kelemejdep qoyady. Al myna mәsele byltyr bastaldy. «Sesna» bankting Pavlodardaghy bólimshesine baryp, jeke kәsipker retinde salyq tólemek bolgham. Olar: «Bizding baghdarlamamyzda qazaqsha әripter joq. Sondyqtan basqa jerge barynyz», – dep kenes berdi. Men sol joly salyqty «Qazposhtagha» tóleuge kelistim. Biraq bank qyzmetkerlerine ýsh aidan keyin kelip, taghy salyq tóleytinimdi eskertip kettim. Uәdeli uaqytta kelgenimde, baghdarlama ózgertilmegen bolyp shyqty», – depti Ruza Azattyq.org internet-saytynda.

Eskerte keteyik, Ruza Beysenbaytegi – bizding gazetimizding belsendi avtorlarynyng biri. Kerekudegi qazaq mәselesine baylanysty jan shyrqyratar jaghdaylardy әldeneshe ret jazyp, respublika qoghamdastyghyn qúlaghdar etip jýrgen Batyr qyzymyz. Ol býtkil elge baylanysty ótetin qoghamdyq jiyndar men qúryltaylargha qatysyp, ózining azat oiyn ashyq aityp jýrgen el belsendisi.

Osy sotta ol Qazaqstan preziydenti 2005 jyly bekitken №550 qaulyda kórsetilgendey, «Áleumettik-kommunikativtik salalarda qyzmet aldymen memlekettik tilde, sodan keyin orys tilinde kórsetilui kerek» dep jazylghan talapqa sýiengenin aitady. Osy memlekettik qújatta kórsetilgen talaptyng әrdayym oryndala bermeytinin Ruza búghan deyin de әldeneshe ret kótergen edi. Mәselen, dәl osy mәsele boyynsha ol 2011 jyly «Pavlodar lift» mekemesimen de sottasqan edi.

«Onyng aituynsha, búghan deyin Pavlodardaghy memlekettik jәne qoghamdyq mekemelerde qazaq tilinde qyzmet kórsetudi talap etip, sotqa shaghymdanghan eshkim bolmaghan. Ruza Beysenbaytegi advokat Abzal Qúspannan zandyq kómek alyp, sot prosesin jenip shyqqanyn aitady. Onyng sózinshe, «Pavlodar lift» jergilikti sot sheshiminen keyin qazaq jәne orys tilinde qyzmet kórsetetin bolghan», – deydi búl orayda «Azattyq».

IYә, amal neshik, óz jerinde, óz elinde jýrip, óz tilindi sot arqyly qorghaudyng qorlyghyn da bastan keshuge tura keledi. Eger Ruzanyng bastamasymen әsirese orystar jii qonystanghan shyghys, batys jәne soltýstik aimaqtardaghy til janashyrlary qoghamdyq nauqan jýrgizgen bolsa, búl ónirlerdegi qazaq tilining beyshara hali biraz onalar ma edi?!

Qysqasy, bank ókilderi qatyspaghan sot talqysynda Saryarqa audandyq sotynyng sudiyasy Lәzzat Bayan búl iske qatysty syrttay sheshim shygharghan eken. «Sot «Sesna Bank» AQ-y baghdarlamalaryn Qazaqstan Respublikasynyng zannamalyq normalaryna sәikestendirudi mindetteydi. Respublikalyq BAQ arqyly Beysenbaytegi Ruza Zәikenqyzynan keshirim súralsyn. Moralidyq zalal keltirgeni ýshin «Sesna Bankten» 50 myng tenge óndirilsin. Sot shyghyny retinde 2597 tenge qaytarylsyn jәne jol shyghyn retinde 4 myng tenge óndirilsin», – dedi sudiya sot otyrysyna nýkte qoyghan sheshiminde.

Quanyshty ma, joq әlde ókinishti me – ol jaghyn tili ompyrayghan qazaq oqyrman tarazylasyn: al biz Ruza hanymdy til joryghyndaghy jenisimen qúttyqtaymyz!

Týpnúsqadaghy taqyryp:  «Qazaq qyzy óz tilining mýddesin sotta qorghap shyqty»

«Obshestvennaya pozisiya» (proekt «DAT» № 05 (229) ot 06 fevralya 2014 g.