Elimizde AES salu boyynsha qyzu talqy әli de jýrgizilip jatyr. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan halqyna Joldauynda AES qúrylysy boyynsha referendum kýnin belgilegen edi. Ol – 6 qazan dep bekitildi.

«Strategiyalyq josparlardy qoghamda keninen talqylau kerek dep sanaymyn. El ómirindegi әrbir manyzdy qadam júrtshylyqpen birlesip jasalugha tiyis. Atom elektr stansasy turaly referendumgha qatysty da dәl solay boluy kerek», - dedi Preziydent.

AES salu mәselesi qazan aiynda bolatyn referendum arqyly sheshiledi. Desek te elimizge AES qúrylsy qanshalyqty tiyimdi? Búl jayynda arnayy mamandardyng pikirin bildik.

AES Elektr energiyasynyng túraqty kózimen qamtamasyz etedi!

Áset Shәimerdenov,  QR IDM Yadrolyq energetikalyq qauipsizdik mәseleleri zerthanasynyng mengerushisi:

– Qazaqstan yadrolyq salagha janadan kelgen memleket emes. Bizding el el uran óndiruden әlemde birinshi orynda jәne osy elementting barlanghan qory boyynsha ekinshi orynda. Qazaqstan Aqtau qalasynda jyldam neytrondy atom elektr stansiyasyn da iske qosty. Óskemendegi Ýlbi metallurgiyalyq zauyty Qytaydyng atom elektr stansiyalary ýshin jylu jinaqtaryn shygharady, al elimizdegi tórt ghylymiy-zertteu reaktory atom energiyasyn beybit maqsatta paydalanu boyynsha belsendi zertteuler jýrgizude. Búl jetistikter AES qúrylysy jobasyn jýzege asyrudyng barlyq kezenderinde qoldau kórsetuge qabiletti mamandardy dayyndaudyng joghary dengeyin kórsetedi. Qazaqstanda atom energetikasynyng tabysty damuyna negiz jasaytyn biregey resurstar men bilikti kadrlar bar. Bolashaqta búl eldi elektr energiyasynyng túraqty kózimen qamtamasyz etip qana qoymay, yadrolyq tehnologiya salasyndaghy ghylymy zertteuler men halyqaralyq yntymaqtastyqtyng jana mýmkindikterin ashady. Sondyqtan AES qúrylysynan qoryqpauymyz kerek. Elimizge AES tiyimdiligi barynsha týsindirilidi dep oilaymyn.

AES salynsa kadr tapshylyghy bolmaydy!

Evgeniy Ermakov, Yadrolyq fizika instituty Bas diyrektorynyng óndiris jónindegi orynbasary:

– Qazirding ózinde elimizde elektr quatyna súranys artyp, onyng tapshylyghy bayqala bastady. Mәselen, býginde Qazaqstanda elektr energiyasynyng tapshylyghy 1 GVt-tan asty. Osyghan baylanysty sala mamandary dabyl qaghuda. Áriyne, túrghyndarda radiofobiya bar. Búl eng aldymen tarihy qorqynyshpen, dәlirek aitsaq Semey yadrolyq poligonynyng әserimen baylanysty. Biraq aita ketu kerek, ol kezde atom әskery maqsatta synalghan. Atom elektr stansiyasy salynsa, ol әlemdegi eng qauipsiz stansiyalardyng biri bolady.

Qazir әlemde 400-ge tarta atomdyq yadrolyq reaktor bar. Onyng jartysy qysymdy su reaktory qondyrghylary. Ázirge olardyng eshqaysysynda tótenshe jaghday oryn alghan joq. Kópshilik AES salynsa, kadr tapshylyghyna tap bolamyz dep oilaydy. Shyndyghynda búl dúrys emes. Yadrolyq fizika instituty radiasiyamen júmys isteu jәne yadrolyq tehnologiyalardy qoldanudy biledi. Bizde qysymdy sudy zertteu reaktory bar, ol mәni boyynsha bolashaqta Qazaqstanda salynuy josparlanghan atom elektr stansiyasynyng prototiypi bolyp tabylady. Sondyqtan institut bazasynda atom elektr stansiyalary mamandaryn tәjiriybelik oqytudan ótkizuge bolady. Aldyn ala boljam boyynsha, 400-ge juyq joghary bilimdi maman qajet bolady. Bizde búl baghytta teoriyalyq bilim beretin oqu oryndary jetkilikti. Biraq tәjiriybe qajet. Biz tórt qazaqstandyq joghary oqu ornymen memorandumgha qol qoydyq. Osylaysha, bizde mamandardy óz betinshe dayyndaugha barlyq alghysharttar men mýmkindikter bar. Sondyqtan elimiz AES bizge qanshalyqty qajet, sol jaghyn eskerip sheshim qabyldauymyz kerek. Aldaghy referendumda osy mәselege tolyghymen nýkte qoyylady.

Abai.kz