Gruziyada parlamenttik saylau ótti. Resmy aqparat boyynsha, biylik basyndaghy proreseylik «Gruziya armany» partiyasy saylaushylar dauysynyng 54 prosentin iyelendi. Áriyne, oppozisiyalyq tәjiriybesi mol, tek qana biylikke kózqaras negizinde qaq jarylyp qoymay, ne Euroodaqpen, ne Reseymen yntymaqtasu mәselesi boyynsha oiy ekige bólingen minezdi eldegi qazirgi ahual alandatarlyq-aq.

Memleket preziydenti Salome Zurabashvily saylau nәtiyjelerimen kelispey: «Biz reseylik arnayy operasiyanyng kuәgeri jәne qúrbany boldyq, ol bizding halqymyz ben bizding elimizge qarsy jýrgizilgen gibridtik soghystyng jana formalarynyng biri», - dep mәlimdedi.

Onyng búl sózine Reseyding búrynghy preziydenti, býginde RF Qauipsizdik kenesi tóraghasynyng orynbasary Dmitriy Medvedev ózining H jelisinde jauap berdi:

«Gruziyanyng marionetka preziydenti saylau nәtiyjelerin moyyndamay, tónkeriske shaqyryp, Konstitusiyagha qarsy shyqty. Múnday jaghdayda standartty praktika – biylikten bosatu men tútqyndau».

Búl Kremliding basqa elde ótken saylaugha qatysty ústanymy bolsa, taghy bir elde ótetin aldaghy saylau turaly da ózin postsovettik kenistikte qojayynday sezinip jýrgen reseylik biylikting taghy bir oghash pikiri osy kýnderi «jarq» ete qaldy.

«Eger de 2025 jyly bolugha tiyis preziydent saylau kezinde belorus biyligining basyna kýn tusa, Kremli qol úshyn sozady».

Búl Minskidegi reseylik elshi Boris Gryzlovtyng sózi. 2020 jyly Belorussiyada bolghan preziydent saylauy kezinde Sovet dәuirinen beri eldi basqaryp kele jatqan Lukashenkogha qarsy halyqtyng qalay kóterilgeni esimizde. Endi jetinshi ret (!) saylaugha týspek oiy bar avtoritar basshynyng kelesi jylghy saylauda qanday qiyndyqtargha kezigetinin Kremli aldyn-ala sezip otyrghan syqyldy. Sodan bolar, osynday eskertpe jasap jatyr.

Halyqaralyq qarym-qatynasta bir búljymaytyn qaghidat bar. Ol talap Birikken Últtar Úiymy Bas Assambleyasy 1965 jyly 21 jeltoqsanda qabyldaghan «Memleketterding ishki isine aralasugha jol bermeu, olardyng tәuelsizdigi men egemendigin qorghau turaly» Deklarasiyasynda taygha tanba basqanday jazylghan.

Ol qújattyng alghashqy babynda: «Eshbir memleketting basqa memleketting ishki jәne syrtqy isterine qanday da bolsyn, tura ne janama, sebeptermen aralasugha qúqy joq» delingen.

Osydan 59 jyl búryn osy qújatty jazghan adamdar XXI ghasyrda «basqa elding isine aralasu» termiyni úlghayyp, janasha mәn-mazmúngha ie bolyp, keshendi, gibridtik sipat alatynyn bilgen-au deymin. Óitkeni onda tek qana qaruly kýsh kórsetu әdisi ghana atalmay, memleket ómirine aralasudyng barlyq (!) formalary, sonyng ishinde «onyng sayasi, ekonomikalyq, mәdeny elementteri» de atalghan. Geosayasattyng ózi «gibridtelip» bara jatqan myna qúityrqy zamanda әli de talay soyqan, súmdyqty kóretin shygharmyz.

Sol sebepti Reseyding resmy túlghalarynyng basqa elderdegi saylaular turaly myna sózderi BÚÚ-nyng basty qújattarynyng birin óreskel týrde búzu dep qabyldau kerek.

Búl taqyryptyng Qazaqstan jaghdayyna tikeley qatysy bar dep sanaymyn. Óitkeni, Ukrainagha qarsy ashqan soghysy Reseyding býgingi basshylyghynyng neoimperiyalyq ústanymdaryn odan sayyn qozdyryp jatqany anyq. Endi olar ólispey, berispeydi. Áriyne, Putinning jeke basyna qatysty fors-major oqigha oryn alsa, nemese Batys sanksiyalary men tyiymdarynan әbden tityqtap, bar baylyghynan airylghan Kremli manayyndaghy oligarhtar bas kóterse, jaghday shúghyl týrde ózgerui mýmkin.

Biraq onyng bәri әzirshe «astyrtyn әreket teoriyasy» ayasyndaghy dolbar ghana. Býgingi jaghday bólek.

Qoghamda, sarapshylar arasynda qisyqtau bir pikir bar. Onyng mәnisi mynada: «Biylik ózining kemshilikterin jasyru ýshin kóp jaghdayda ishki jәne syrtqy qauip-qaterlerdi tilge tiyek ete beredi, sóitip qoghamdyq oidy basqa jaqqa baghyttaghysy keledi. Ol uәj ózekti emes».

Meninshe, búl aghattau pikir.

Reseyding resmy túlghalary basqa elderge yqpalyn saqtap qalugha baghyttalghan aram oiyn eshkimnen jasyrmay, ashyqtan-ashyq aita bastauy da sonyng bir aighaghy bolsa kerek. «Qyzym saghan aitamyn, kelinim sen tynda» degenning bir synayy.

IYә, biylikting óne boyyndaghy kemshilikter men qatelikter jetkilikti. Alayda, memlekettik sayasat jýrgizude, qoghamdyq qyzmette, el men әlemdegi ahualgha bagha bergende dәl osy, jogharyda atalghan qauipterdi eskerip otyruymyz qajet dep sanaymyn.

Qoghamdyq-sayasi, әleumettik- ekonomikalyq problemalargha qatysty әrtýrli ústanymy bar kýshter men jeke túlghalar últtyq mýdde, memleketting túraqtylyghy, ortaq Otanymyzdyng Tәuelsizdigi sekildi irgeli de kiyeli qaghidattar negizinde birge boluy tiyis dep oilaymyn.

Qalghanynyng bәri - bos ta bóspe sóz, túrpayy populizm, sayasy koniunktura men tehnologiya, orynsyz ambisiyany aqtau, al key jaghdayda, el bolashaghy ýshin kesirli niyet!

Ámirjan Qosan

Abai.kz