Dýisenbi, 25 Qarasha 2024
46 - sóz 106 0 pikir 25 Qarasha, 2024 saghat 18:51

Tang dәuirinen bir óleng

Suret Úlarbek Dәleyúlynyng jelidegi paraqshasynan alyndy. 

Tang patshalyghy dәuirinde ómir sýrgen ataqty aqyn Du Fudan bir ólen.

Ol 712 jyly qazirgi qytaydyng Hynan ólkesi Gýnshiyan audanynda tughan. Kóp ómiri sergeldenmen ótken aqyn 770 jyly 58 jasynda qaytys bolady. Onymen zamandas aqyn Ly Bәidi bizding Shu jerinde tughan joq dep edik qoy. Sol ShU eki aqynnyng da ólenderinen kezdesedi. Ekeui jyrlaghan Shu óniri qazirgi Chyndou qalasy. Ol qalada Du Fu túrghan júpyny ýiding júrty әli saqtauly. Qazir ýlken múrajaygha, qytaylyq aqyndardyng tәu etetin jerine ainalghan.

755 jyldary ordada qytaylasqan týrikterding kóterilisin bastaghan Án Lushan men Shysy Miyng degen qolbasylar Tang patshalyghyn biraz әbigerge saldy, irgesin shayqady. Taq talasynyng kesirinen ekeui qúrghan patshalyq ta kóp ótpey joyyldy. Du Fu tura sol kezde, kóterilis aldynda ordada shaghyn mansapty bolyp, auyzy aqqa jaryp, endi baghy jana bastaghan shaq edi. Patshalyq alasapyran bolghanda qayran shayyr óz basyn saqtau ýshin jihan kezip ketti. Jýrgen jerinde sharap iship, óleng jazdy. Ómiri asa auyr boldy.

Án Lushannyng shyn aty - Rohshan. 703 jyly parsy jerinde tughan. Batystan Tang eline keruen tartyp kelgen soghdy. Óte pysyq, soghdy biyin ghalamat biyleytin jigit eken. Sonyng arqasynda patshanyng kózine týsip, ordadaghy biliktilerding birine ainalghan. Sonynda ózine tileulesterdi jinap, patshalyqtyng astanasy Chan-An qalasyn basyp alady. Onyng biyligi úzaq bolmady. 757 jyly 29-shy qantarda ózining úly An Jinsudyng qolynan óledi. Úly ony úiyqtap jatqanda qylyshtap óltirgen.

Ol bir Kók Týrikterining dәureni ketip, desip qayta bastaghan dәuir edi. Ordos alaby soghystyng qyzyl órtine sharpylghan shaq.

Du Fu jyrlarynda soghys taqyryby biraz aitylatyny sodan.

Meyman kelgende

Ong men solym qimastay sulary móldir kóktemnin,
Shaghala әne keledi qúshqaly aidyn kóktemin.
Jýrgenim joq sypyryp qonaqqa boly jýl ýstin,
Shóp kýrkemning esigin ashqaly shyqtym myrza ýshin.
Jerimiz búltaq, qala alys, kelmedi týri taghamnyn,
Ýiimiz kedey qol tartqan otyrghan qúiyp sharabym.
Kórshi qartpen bir tost alugha soqsa zauqynyz,
Keleyin baryp shaqyryp, birge ishelik bәrimiz...

客至

舍南舍北皆春水,但见群鸥日日来。花径不曾缘客扫,蓬门今始为君开。盘飧市远无兼味,樽酒家贫只旧醅。肯与邻翁相对饮,隔篱呼取尽馀杯。

Týpnúsqadan audarghan Ázimhan Tishanúly

Material Úlarbek Dәleyúlynyng jelidegi paraqshasynan alyndy. 

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1525
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3303
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5923