Qazaqstan men Qytay arasyndaghy mәdeniyet jәne bilim salasyndaghy әriptestikti damytu
Ál-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetining róli
Qazaqstan men Qytay arasyndaghy mәdeniyet jәne bilim salasyndaghy qarym-qatynas songhy onjyldyqtarda aitarlyqtay damydy. Búl baylanys tek ekonomikalyq әriptestikke ghana emes, sonymen qatar eki el halyqtary arasyndaghy ózara týsinistik pen mәdeniyet almasugha da yqpal etude. Qazaqstandaghy jetekshi joghary oqu oryndarynyng biri – Ál-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiyteti (QazÚU) osy proseste manyzdy ról atqaruda.
Mәdeniyet pen bilim salasyndaghy әriptestik – memleketter arasyndaghy yntymaqtastyqtyng negizin qúraytyn manyzdy qúral. Búl prosesting maqsaty – halyqtardyng bir-birining qúndylyqtary men dәstýrlerin týsinip, beybit yntymaqtastyqty nyghaytu. Qazaqstan men Qytay arasyndaghy ózara yqpaldastyqtyng basty baghyttary retinde mynalardy atap ótuge bolady:
1. Til ýirenu baghdarlamalary: Qazaqstanda qytay tiline qyzyghushylyq artyp keledi, al Qytayda qazaq tilin ýirenuge niyetti jastar sany da kóbeyip jatyr.
2. Studentter men oqytushylar almasuy: eki el uniyversiytetteri arasyndaghy akademiyalyq almasu baghdarlamalary bilim men tәjiriybe bólisudi arttyryp otyr.
3. Mәdeny is-sharalar: Birlesken festivalider, kórmeler, jәne konferensiyalar halyqtardyng mәdeniyetin tanugha yqpal etedi.
Ál-Faraby atyndaghy QazÚU – Qazaqstannyng jetekshi joghary oqu oryndarynyng biri, halyqaralyq dengeydegi bedeldi uniyversiytet. QazÚU Qazaqstan men Qytay arasyndaghy mәdeniyet jәne bilim salasyndaghy baylanystardy damytuda belsendi ról atqaruda. QazÚU janynda Qytaytanu ortalyghy men Konfusiy instituty júmys isteydi. Búl ortalyqtar:
- qytay tili men mәdeniyetin ýiretuge baghyttalghan kurstardy úiymdastyrady;
- Qytaydan kelgen professorlar men oqytushylardy tartu arqyly bilim beru sapasyn arttyrady;
- Qazaq studentterine Qytaydaghy uniyversiytettermen baylanys ornatugha mýmkindik beredi.
Eki elding joghary oqu oryndary arasyndaghy akademiyalyq útqyrlyqty damytugha da erekshe mәn berilude. QazÚU jyl sayyn qytaylyq joghary oqu oryndarymen akademiyalyq útqyrlyq baghdarlamalaryn iske asyrady. Búl baghdarlamalar studentterge Qytay uniyversiytetterinde bilim alugha, ghylymiy-zertteu jobalaryna qatysugha jәne halyqaralyq tәjiriybe jinaqtaugha mýmkindigin beredi.
Qazaqstan men Qytay arasyndaghy ghylymy yntymaqtastyq ayasynda QazÚU bazasynda manyzdy birlesken ghylymy jobalar jýzege asyryluda. Birlesken zertteuler negizinen ekonomika, ekologiya, IT tehnologiyalar jәne gumanitarlyq ghylymdar salalaryn qamtidy.
Qazaqstan men Qytay arasyndaghy mәdeniyet jәne bilim salasyndaghy qarym-qatynasty odan әri damytu ýshin kelesi baghyttargha basymdyq beru manyzdy:
- Birlesken bilim beru baghdarlamalaryn kóbeytu.
- Ortaq ghylymy jobalardy qarjylandyrudy arttyru.
- Qos diplomdy baghdarlamalar engizu.
- Mәdeniyetaralyq is-sharalardy jýieli týrde ótkizu.
Qazaqstan men Qytay arasyndaghy mәdeniyet jәne bilim almasu eki elding qarym-qatynasyn nyghaytuda sheshushi ról atqarady. Ál-Faraby atyndaghy QazÚU osy ýderisting aldynghy qatarynda túr. Uniyversiytet tek bilim beru men ghylymdy damytugha ghana emes, sonymen birge halyqtar arasyndaghy ózara týsinistik pen dostyqty nyghaytugha da yqpal etedi. QazÚU-dyng tәjiriybesi Qazaqstan men Qytay arasyndaghy qarym-qatynasty jana dengeyge kóteruge ýlgi bola alady.
Mynbatyrova N.Q.
Ál-Faraby atyndaghy QazÚU memleket jәne qúqyq teoriyasy men tarihy, konstitusiyalyq jәne әkimshilik qúqyq kafedrasynyng dosenti, z.gh.k.
Maylybay E.
2 kurs magistranty
Abai.kz