Men búl qalagha kelmegeli qay zaman?.. Bayaghyda osy ónirde ózimning alghashqy kinom - «Adamdardyng arasynda bóltirikti» týsirgem. «Mosfilim» degen belgisi bar otyzgha juyq mashina ala jazday osy manda bolghan edi... Ótken kýnde belgi joq degen ras bolar...

IYә, búl Shymkent! El ishinde «Shyrayly Shymkent», «Shymqala» dep jatady eken... Ne dese de, búl qala gýl qala, erekshe! Halqy qonaqjay, aqjarqyn... Býginde shahar qatty ósken, órkendegen eken. Ásirese kafe, restoran, meyramhana, meshitter óte kóp.

Men múnda spektakli qoygha keldim. Arnayy shaqyrghan J.Shanin atyndaghy akademiyalyq qalalyq qazaq teatry. Diyrektory Súltan Srailov. Jýrgenovting týlegi. Astana, Almaty teatrlarynda, Shymkentting sirkinde basshy bolghan kәsiby maman. Óz isining sheberi. Teatrgha ne qajet ekenin, ne isteu kerek ekenin biledi. Qolym tiymeytinin bilse de, meni kóp kýtken naghyz menendjer.

«Qoghaly kólder qom sular, kimderge pana bolmaghan» dep Mahambet aitqanday, búl teatrda kimder qyzmet atqarmady?.. Aty-jónin jipke tizse, úzyn-sonar әngime. Ótken ghasyrdyng 30-shy jyldary osy teatrdyng irgesin qalaghan Jýsipbek Aymauytov pen Júmat Shanin bolsa, bar ghúmyryn sahnagha arnap, ghasyr jasaghan Aysha Abdullina apamyz, býginde aty-jóni úmytyla bastaghan Erghaly Orazymbetovtermen, keshe ghana ómirden ótken Bastarbek kókemiz de óz ómirin osy shanyraqqa arnap edi au...

Bir ghasyrgha juyq tarihy bar búl teatr әkimshilikting janyna ornalasqan ensesi biyik Aq orda. Alayda teatr jana adreske kóshkenimen, kórermen eski alanda qalyp qalghan siyaqty... Sebebi búrynghy ghimarat túrghan jer ortalyq bolatyn. Kórermen kóp jinalatyn. Al, qazir búl ghimaratqa júrt kóp kelmeydi. Ynghaysyz deydi. Artisterding oiyny ma, bolmasa adresi me, bilmeyim...

Jasyratyny joq, Shanin teatry songhy jyldary ýlken óner kóshining sonynda ekeni barshamyzgha ayan. Qazaqsha aitqanda jóndi basshygha jarymay-aq qoydy. Onyng ýstine búl shaharda ózge de teatrlar, әsirese komediyalyq janrdaghy mekemeler barshylyq. Biraq, meni quantqany – bizding maqtanyshymyz búlbúl әnshi, gýl-gýl әnshi Mayra Múhamedqyzynyng aty bar da, zaty joq Opera jәne Balet teatryn qayta qolgha aluy! Baryn da, janyn da jana teatrgha arnaghan Qazaqtyng Mayrasyna myng alghys! Enbeging eren Mayra qyz ayaghyn apyl-tapyl basqan sәbiydey, әli-aq búl teatrdyng chong óner ordasy bolaryna senem... Ishtey sýisindim, riza boldym.

Al, Shanin teatry qazir ýlken serpilistin, ghajap ózgeristerding aldynda túr eken. Dәl osy jerde qalalyq mәdeniyet basqarmasyn, әkimshilikti aitpasa bolmas. Zor alghys deymin, Sizderge...

Biyl Jýrgenov Óner akademiyasynyng 4 kurs studentterin týgeldey osy Shymqalagha jiberipti. Jataqhana berip, pәterding aqshasyn tólep jatqan kórinedi. Aytuly ústaz, bilikti maman Rahilyam Mashurovanyng kursy. Órimdey on toghyz bala, óte daryndy jastar. Riza boldym. Rahilyam Abdrahmanovnany jaqsy bilem. Roza Rymbaevadan bastap, Mayra Iliyasovalar da osy Mashurovadan dәris alghandar... Endigi maqsat – osynday der kezinde kelgen talantty jastargha bar mýmkindikti ayamay ústap qalu. «Baqpasa mal ketedi, qaramasa qatyn ketedi» degen maqal baryn úmytpaghan jón. Qazir Shanin teatry jaz ortasyndaghy omarta ispetti. Tannyng atysynan týnge deyin qyzu júmys. Búrysh-búryshta róliderine dayyndalyp, biylep jatqan jastardy kórgende quanasyn, riza bolasyn, ertenge degen seniming molaya týsedi. Qazir janadan kelgen kәsiby baletmeyster Azamatta uaqyt joq. Janadan kelgen suretshi – Erekeng de kýndiz-týni osynda. Jaqyn kýnderde M. Áuezov atyndaghy uniyversitten 4-5 balany teatrgha shaqyrmaq. Búrynghy shala suretshi sharshaghan, shaldyqqan bastyqsymaqtar búl teatrdan ketken. Búl basqa әngime...

IYә, jana teatr ashu býginde qajettilikke ainalghan. Jaqsy ýrdis. Alayda bir ghasyrlyq teatrgha janashyrlyq bildiru – búl qamqorlyqtyn, mәdeniyet pen ruhaniyatqa bas iiding bir belgisi. Kóniling osyndayda bir tolyp qalady. Ónerdi bilgen, baghalaghan azamattargha alghystan basqa aitarymyz joq. Búl jayly taghy da jazarmyn.

Men búryndary qoyghan Aytmatovtyng búl shygharmasy osy joly mýlde basqasha. Sebebi múnda jastyq bar, sezim bar, mahabbat bar. Áuezdi saz ben Shostakovich te osynda... Mening teatrdaghy әr qoyylymym ekrandaghy

әr kinomdy asygha kýtetin kórermenning kónilinen shyghar dep senem...

Dey túrghanmen, Shanin teatry ýlken serpilistin, tyng ózgeristin, kayta týleudin, janarudyn, janghyrudyng aldynda túrghanyna quandym. Óitkeni qay qalada, qay ónirde bolmasyn, Qazaq Óneri ortaq! Óitkeni óner adam janynyng ruhany baylyghy! Kónilimiz ortaymasyn, aghayyn!

Talghat Temenov,

Qazaqstannyng Halyq artiysi, Professor

Abai.kz